مفهوم سواد رسانهای در کتابهای تفکر و سواد رسانهای متوسطه دوم از منظر تحلیل محتوای کیفی | ||
| مطالعات بین‌رشته‌ای در رسانه و فرهنگ | ||
| مقاله 5، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1401، صفحه 99-129 اصل مقاله (350.72 K) | ||
| نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/ismc.2022.38954.2487 | ||
| نویسندگان | ||
| رفیق حسنی* 1؛ دلنیا عبدی2 | ||
| 1استادیار گروه علوم تربیتی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران | ||
| 2کارشناسی ارشد برنامه ریزی درسی، واحد سنندج، دانشگاه آزاد اسلامی، سنندج، ایران | ||
| چکیده | ||
| مطالعه حاضر با هدف تحلیل کیفی محتوای کتاب تفکر و سواد رسانهای متوسطه دوم از منظر توجه به ابعاد سواد رسانهای انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع تحلیل محتوا بوده و به‌منظور بررسی مسئله‌ی سواد رسانهای در متن کتاب درسی تفکر و سواد رسانهای دوره دوم متوسطه، از واحدهای تحلیل ازلحاظ میزان برخورداری آن‌ها از مؤلفه‌های سواد رسانهای بهره گرفته شد. نتایج حاصل از تحلیل کتاب تفکر و سواد رسانهای مورد پژوهش از نظر مولفه‌های سواد رسانهای نشان داد که به مؤلفه شایستگی‌های شخصی بیشترین توجه و به مؤلفه شایستگی اجتماعی کمترین توجه شده است. در میان شاخص‌های شایستگی‌های شخصی به ترتیب به مولفه‌های رفتار کاربر؛ دانش در مورد رسانهها و مقررات رسانهای و مولفه درک محتوای رسانهها و عملکرد آن بیشترین توجه شده بود. همچنین در میان شاخص‌های مولفه مهارت فنی، استفاده فعال و متعادل از رسانه؛ استفاده پیشرفته از اینترنت و مهارتهای رایانهای و اینترنتی بیشترین توجه شده بود. در میان شاخص مولفه شایستگی‌های اجتماعی به مولفه تولید محتوا توجه بهتری شده بود و به مولفه‌های روابط اجتماعی و مشارکت شهروندی خیلی کم توجهی شده بود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تفکر و سواد رسانهای؛ شایستگی شخصی؛ شایستگی اجتماعی؛ درک انتقادی | ||
| مراجع | ||
|
اشرفی ریزی، حسن؛ حسن‌زاده، دلارام و کاظم پور، زهرا. (1393). میزان سواد رسانهای و اطلاعاتی در بین دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان بر اساس شاخص‌های سواد رسانهای و اطلاعاتی یونسکو. مدیریت اطلاعات سلامت، (38): 324-334.
اشرفی ریزی، حسن؛ رمضانی، امیر؛ آقاجانی، حامد و کاظم پور، زهرا. (1392). بررسی میزان سواد رسانهای و اطلاعاتی دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. نظام‌ها و خدمات اطلاعاتی، (6): 17-34.
ایل شاهی، فرانک. (۱۳۹۷). تاثیر سواد رسانهای والدین بر شکاف نسلی والدین و فرزندان 12-18 سال، دومین همایش بین المللی سواد رسانهای و اطلاعاتی با موضوع خانواده، تهران، مرکز فناوری اطلاعات و رسانه های دیجیتال.
ایمانی، محسن؛ مظفر، محمد. (1382). تحلیل محتوای کتاب هدیههای آسمانی و کتاب کارپایه دوم دبستان چاپ سال 1381در مقایسه با کتاب تعلیمات دینی چاپ سال1380. فصل نامه نوآوریهای آموزشی. 7(3) ،142.
باردن، ل. (1375). تحلیل محتوا، ترجمه ملیحه آشتیانی و محمدیمنی دوزی سرخابی، تهران: انتشارات دانشگاه شهیدبهشتی.
باکینگهام، دیوید. (2005). آموزش رسانهای، ترجمة حسین سرفراز، تهران: دانشگاه امام صادق(ع).
بصیریان، حسین و بصیریان، رضا. (1385). درآمدی به سواد رسانه و تفکر انتقادی. فصلنامه رسانه، 17(68)، 33-50.
بنی‌هاشم، سید کاظم؛ نو شادی، سکینه؛ سلطانی زاده، هدایا و علی‌آبادی، خدیجه. (1396). مقایسه و بررسی میزان سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی در بین دانشجویان دختر و پسر. مطالعات رسانهای، 39، 115-126.
بیگدلی، زاهد و نصیری، ماریا. (1392). تحلیل وضعیت سواد رسانهای دانشجویان کارشناسی ارشد مجموعه رشته‌های علوم انسانی شهر اهواز بر اساس رویکرد نظری تامن. یافته‌های نو در روانشناسی (روانشناسی اجتماعی)، 29، 99-117.
پاتر، جیمز. (1391). نظریه سواد رسانهای، رهیافتی شناختی (ناصر اسدی، محمد سلطانیفر، شهناز هاشمی، مترجمان). تهران: سیمای شرق
تقی‌زاده، عباس و کیا، علی اصغر. (1393). نیازسنجی برنامه آموزش سواد رسانه ای در مدارس. مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 58، 79- 103.
تقی زاده، عباس و کیا، علی‌اصغر. (1393). نیازسنجی برنامه آموزش سواد رسانهای در مدارس. مطالعات فرهنگ – ارتباطات، 58، 79-103.
تقی زاده، عباس. (1396). اثربخشی آموزش سواد رسانهای بر دانش آموزان در شهر کرمان. پژوهش‌های ارتباطی (پژوهش و سنجش)، 92، 153-174.
حبیب زاده، اصحاب و نوروزی، حامد. (1396). مطالعه مقایسه‌ای سواد رسانهای در بین دانشجویان روابط عمومی دانشگاه آزاد اسلامی واحد دماوند و دانشگاه علمی –کاربردی فرهنگ و هنر تهران. مطالعات رسانه‌های نوین، 12، 207-232.
حسینی پاکدهی، علیرضا و شبیری، حسنیه السادات. (1396). آموزش سواد رسانهای در فضای مجازی (مقایسه وب‌سایت مدیااسمارتس کانادا و وب‌سایت سواد رسانهای ایران). مطالعات رسانه‌های نوین، 3(9)، 31-76.
خدامرادی، یاسین. (1391). بررسی سطح سواد رسانهای فرهنگیان) مطالعه موردی استان چهارمحال و بختیاری(. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبائی، دانشکده علوم اجتماعی.
رقانی، محمدمهدی؛ خدامرادی، یاسین. (۱۳۹۸). نقش سواد رسانهای در تعدیل اعتیاد اینترنتی (مطالعه موردی: دانش آموزان دوره متوسطه دوم چهارمحال و بختیاری)، فصلنامه مطالعات فرهنگ ـ ارتباطات، 20 (45).
ریترز، جرج. (1389). مبانی نظری جامعه شناختی معاصر و ریشه‌های کلاسیک آن، ترجمه شهناز مسمی پرست، تهران: نشر ثالث.
سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی. (1398). تفکر و سواد رسانه ای. تهران: شرکت چاپ و نشر کتابهای درسی ایران.
سلیمان، سفر؛ خسروی، فریبرز و حداد، زهرا. (1392). ارزیابی سواد رسانهای دانشجویان و دانش‌آموزان شهر تهران. فصلنامه رسانه، (16) 74-52.
شاه محمدی، نیره.(1396). تحلیل محتوای کتاب تفکر و سواد رسانهای پایه دهم از منظر مهارتهای سواد اطلاعاتی مدل حل مسأله‌ی شش مهارت بزرگ. فناوری آموزش و یادگیری، 3(12)، 95-124.
صابری، الهام (1394). بررسی تأثیر مشارکت در حلقه‌های کندوکاو فلسفی بر رشد تفکر انتقادی در سواد رسانهای (اینترنت) در دانش‌آموزان کلاس هشتم شهر تهران سال تحصیلی 94-1393. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی، دانشگاه آزاد (واحد تهران مرکزی).
صالح راد، ریحانه؛ افضل خانی، مریم؛ علیپور، وحیده. (1398). اثربخشی برنامه آموزشی مبتنی بر سواد رسانهای بر میزان خلاقیت دانش آموزان. فصلنامه فن آوری اطلاعات و ارتباطات در علوم تربیتی، 9، (3 (پیاپی 35))، 143-171.
صلواتیان، سیاوش؛ میناوند، محمدقلی و خدابنده بایگی، ایمان. (1396). چالش‌های سازمان صداوسیما در مواجهه با مخاطبان باسواد رسانهای بالا در دهکده جهانی. مطالعات جامعه‌شناختی (نامه علوم اجتماعی)، 24(2)، 489-521.
طباطبایی راد، سید امیر. (1394). بررسی جایگاه مؤلفه‌های سواد رسانهای در کتابهای درسی مطالعات اجتماعی دوره‌ی متوسطه‌ی اول. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی درسی: دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی، دانشکده علوم انسانی.
عبدالهی بکتاش، رقیه؛ اسلامی ادریس و آفانی، کمال. (1397). تحلیل محتوای کتاب درسی تفکر و سواد رسانهای پایه‌ی دهم بر اساس آموزش سواد رسانهای. تفکر و کودک، 9(2)، 25-48.
علیزاده، رقیه؛ عبدلی، جواد؛ حداد، زهرا. (1397). بررسی تاثیر آموزش سواد رسانهای بر مهارتهای تفکر انتقادی دانش آموزان پایه هشتم متوسطه در شهرستان ارومیه. مطالعات رسانهای، 13، (شماره 1(پیاپی40)، 117-132.
فقیه آرام، بتول و ابراهیمی، زهرا. (1396). رابطه سواد رسانهای و سواد اطلاعاتی با مهارت فراشناختی و خلاقیت دانشجویان دانشگاه آزاد اسلامی واحد اسلامشهر. پژوهش‌های ارتباطی (پژوهش و سنجش)، 92، 125-152.
مقدس زاده، حسن و صفاهیه، هاجر. (1396). سواد رسانهای و آگاهی از آسیب‌های شبکه‌های اجتماعی. مطالعات رسانهای، 39، 25-35.
مودی، نجمه. (1397). مقایسه سواد رسانهای و سواد خبری دانش‌آموزان پایه یازدهم و دوازدهم متوسطه شهر بیرجند. پایان‌نامه کارشناسی ارشد رشته برنامه‌ریزی درسی: دانشگاه بیرجند، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی.
نصیری، بهاره؛ بخشی، بهاره و هاشمی، سید محمود. (١٣٩١). اهمیت آموزش سواد رسانهای در قرن بیست و یکم. مطالعات رسانهای، 18،149-158.
منابع لاتین
(EAVIEC(European association for viewers interests of European Commission. (2009). Study on Assessment Criteria for Media Literacy Levels: A comprehensive view of the concept of media literacy and an understanding of how media literacy levels in Europe should be assessed ; For the European Commission Directorate General Information Society and Media; Media Literacy Unit Final Report.
Barden, L . (1996). Content analysis, translated by Maliheh Ashtiani and Mohammad Yeni Dozi Sorkhabi, Tehran: Shahid Beheshti University Press.
Buckingham, D. (1993). Children talking television: The making of television literacy . Psychology Press.
Buckingham, D. (2001). Media Education: A Global Strategy for Development A policy paper prepared for UNESCO Sector of Communication and Information. Institute of Education, University of London, England. Retrieved June, 30, 2006.
Hobbs, R., & Frost, R. (2003). Measuring the acquisition of media literacy skills. Reading research quarterly, 38(3), 330-355.
Hoffmann, G. (1999). Media literacy study. ETC: A review of general semantics, 56(2), 165-171.
Ivanović, M. (2014). Development of media literacy–an important aspect of modern education. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 149, 438-442.
Jenkins, H. (2006). Confronting the challenges of participatory culture: Media education for the 21st century. An occasional paper on digital media and learning. John D. and Catherine T. MacArthur Foundation.
Lee, A. Y. (2016). Media education in the School 2.0 era: Teaching media literacy through laptop computers and iPads. Global Media and China, 1(4), 435-449.
Livingstone, S. (2011). Media literacy for all? On the intellectual and political challenges of implementing media literacy policy. Media literacy: Ambitions, policies and measures, 7, 31.
Moeller, S., Joseph, A., Lau, J., & Carbo, T. (2011, November). Towards media and information literacy indicators. In Background document of the UNESCO Expert Meeting (Bangkok, Thailand, 4-6 November 2010).
National Association for Media Literacy Education. (2009). Core principles of media literacy education in the United States.
Oguzhan, Ö., & Haydari, N. (2011). The state of media literacy in Turkey. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 2827-2831.
Oxstrand, B. (2009). Media literacy education-A discussion about media education in the western countries, Europe and Sweden.
Wilson, C. (2012). Media and information literacy: Pedagogy and possibilities. Comunicar. Media Education Research Journal, 20(2).
Wilson, C., Grizzle, A., Tuazon, R., Akyempong, K., & Cheung, C. K. (2014). Media and information literacy curriculum for teachers. UNESCO Publishing.
Worsnop, C. M. (1999). Screening images: Ideas for media education. Mississauga, Ont.: Wright Communications. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 421 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 234 |
||