«بررسی تطبیقی مضامین دینی در شعر کودک و نوجوان فارسی و کُردی» | ||
تفکر وکودک | ||
مقاله 9، دوره 12، شماره 2 - شماره پیاپی 24، اسفند 1400، صفحه 213-238 اصل مقاله (236.13 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/fabak.2022.6768 | ||
نویسندگان | ||
علی رضا شوهانی* 1؛ محمد تقی جهانی2؛ مهدی احمدی خواه3 | ||
1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام، ایران. | ||
2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام،ایران | ||
3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ایلام،ایران | ||
چکیده | ||
شعر کودک و نوجوان به عنوان یک ژانر ادبی، دارای بُعد آموزشی گستردهایست. از مهمترین جنبههای آموزشی این ژانر پرداختن به مفاهیم و مضامین دینی است. شاعران فارس و کردزبان به فراخور درک کودک به آموزش این آموزهها پرداختهاند. پژوهش حاضر برآن است تا از طریق بررسی و تحلیل تطبیقی مضامین دینی در شعر کودک و نوجوان فارسی و کُردی این مهم را محل توجه قراردهد. بدین منظور، با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و با رویکرد تحلیل محتوا به بررسی مضامین دینی در 40 مجموعۀ شعر کودک فارسی و 40 مجموعۀ شعرکُردی پرداخته تا پاسخی علمی برای سؤالات پژوهش به دست دهد. سؤالاتی چون: 1- وجوه اشتراک و افتراق در مضامین دینی شعر دو زبان چگونه است؟ 2-بسامد مضامین دینی در شعر دو زبان به چه میزان است؟ از مهمترین یافتههای پژوهش این است که شعر کودک و نوجوان فارسی بیشتر به مفاهیم مربوط به معصومین و ائمۀ اطهار (65 %)، سپس مفاهیم مرتبط با ذات الهی، پیامبران و قرآن پرداختهاست. اما در شعر کُردی بیشترین بسامد از آنِ مفاهیم مرتبط با خداوند (72 %) و سپس مضامین مرتبط با پیامبران و قرآن است.در شعر کودک و نوجوان هر دو زبان به مفهوم معاد پرداخته نشدهاست. | ||
کلیدواژهها | ||
مقایسه و تطبیق؛ محتوا؛ شعر؛ کودک و نوجوان فارسی و کردی؛ مضامین دینی | ||
مراجع | ||
کتابها 1-قرآن کریم، ترجمۀ مهدی الهی قمشهای، تهران: پیری. 2-ابراهیمی، جعفر (1371). کلاغ تشنه، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. 3 ابراهیمی، جعفر (1374). پروانه در باران، تهران: زلال. 4 ابراهیمی، جعفر (1392). مینویسم ابر، باران میشوم، تهران: امیرکبیر، کتابهای شکوفه. 5-ابراهیمی، مظهر (1393). کهوی سهرشاخ، مریشکی ناو باخ (کبک کوهستان، مرغ باغ). سنندج: علمی کالج. 6-احترامی، منوچهر (1365). خرس و کوزۀ عسل، تهران: کتابهای لاکپشت. 7 احترامی، منوچهر (1369). دزده و مرغ فلفلی، چاپ چهارم، تهران: گزارش. 8 احترامی، منوچهر (1380). گربۀ من نازنازیه، چاپ بیست و هفتم، تهران: گزارش. 9 احترامی، منوچهر (1381). حسنی ما یه برّه داشت، چاپ دوم، تهران: گزارش. 10 احترامی، منوچهر (1394). حسنی نگو یه دسته گل، تهران: گزارش. 11-احمدی، عثمان (1397). وهرزهکان و مانگهکانی سال(فصلها و ماههای سال)، بوکان: آفرینش ادب. 12-باباجانی، علی (1394). بَبَل، تهران: امیر کبیر،کتابهای شکوفه. 13-بلده، کیومرث (1388). رووی. الف، اسلام آباد غرب: ناشر مولف. 14 بلده، کیومرث (1388). قلا. ب، اسلام آباد غرب: ناشر مولف. 15- پورنامداریان، تقی (1375). رمز و داستانهای رمزی در ادب فارسی. تهران: انتشارات علمی فرهنگی. 16- تمیمی، مریم (1396). منال3 (کودک3). مجموعۀ اشعار شاعران برگزیده جشنوارۀ شعر کودک کردی منال ایلام: باشور. 17-ثابت قدم، عباس (1391). شوانی دروزن(چوپان دروغگو)، سنندج: علمی کالج. 18-جمالی عالم، فائزه (1376). روز چهاردهم، تهران: نشر آثار امام خمینی(ره). 19--جمشیدی، داوود(1396).حیوانات در قرآن، قزوین: پروانۀ سفید. 20-خورانی، میثم (1393). ئهورو خوهر(ابر و خورشید). الف. سنندج. علمی کالج. 21 خورانی، میثم (1393). کوورپه(کودک). ب. سنندج. علمی کالج. 22-خورانی، میثم (1396). میوشلی میوشان (نوعی بازی کودکانه)، ایلام: ناشر مولف. 23-خیبری، اکرم (1391). بانوی آسمان، چ دوم، مشهد: همیاران جوان. 24-داوری، زهرا (1393). یک قاچ هندوانه. تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. 25-دولت آبادی، پروین (1396). مرغ سرخ پاکوتاه، چاپ سوم، تهران: موسسۀ پژوهش تاریخ ادبیات کودکان. 26-رحماندوست، مصطفی (1368). صددانه یاقوت، تهران: محراب قلم. 27 رحماندوست، مصطفی (1394). خوشگل و نازه دخترم، الف، تهران: آبرنگ. 28 رحماندوست، مصطفی (1394). زورش زیاده پسرم، ب، تهران: آبرنگ. 29 رحماندوست، مصطفی (1395). قصه ابر و باران، تهران: سوره مهر. 30 رحماندوست، مصطفی (1396). پنج تا انگشت بودند که...، چاپ8، تهران: پیدایش. 31-رسولنیا، محمد (1393). میوانی ئهستیرکان، الف، سنندج: علمی کالج. 32 رسولنیا، محمد (1393). دنیای منالان، ب، سنندج: علمی کالج. 33-ستاوند، زهرا (1394). کهر نهزان(الاغ نادان)، الف، ارومیه: ناشر مولف. 34 ستاوند، زهرا (1394). پیلان(مکر)، ب، ارومیه: ناشر مولف. 35-سعیدی، لیلا (1396). پشی سیه(گربه سیاه)، ایلام، ناشر مولف. 36-سلاجقه، پروین (1387). از این باغ شرقی. چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان. 37-سنایی غزنوی، مجدود ابن آدم (1374). حدیقهالحقیقه و شریعه الطریقه، مصحح محمدتقی مدرسرضوی، چاپ هشتم، تهران: دانشگاه تهران. 38-شاملو، احمد (1364). خروس زری، پیرهن پری، چاپ دوم، تهران: سازمان انتشاراتی و فرهنگی ابتکار. 39-شاملو، احمد (1392). بارون، تهران: نگاه. 40-شاهمردی راد، مولود (1397). چوپان دروغگو. چ2. تهران: آیینه. 41-شعبان نژاد، افسانه (1391)، سایههای مهربان، چاپ سوم، تهران: محراب قلم. 42-صادقیان، آذر (1396). حرف هفتم: چ. الف، اصفهان: نوشته. 43 صادقیان، آذر (1396). حرف هفتم: ج. ب، اصفهان: نوشته. 44-صالحی، لولاو (1396). هیرو، ماسی و پشیله(هیرو، ماهی و گربه). سنندج: آمیار. 45-صدرالحفاظی، مهدی (1393). باباجون مهدی(عج)، تهران: تیمورزاده. 46-صفربیگی، جلیل (1397). دبستان ترانه. ایلام: زانا. 47-عبدی، بهمن (1370). بچهها بهار میاد، تهران: مطبوعاتی صدف. 48-عبدی، حسین(1376). روز چهاردهم، تهران: نشر آثار امام خمینی(ره). 49-علویفرد، یحیی (1391). شهر پرندهها، تهران: موسسۀ انتشارات کتاب نشر. 50-عوثمان، کژال (1393). جیهانی گیانداران(جهان جانوران)، الف، سنندج: علمی کالج. 51 عوثمان، کژال (1393). دنیای میوهکان(دنیای میوهها)، ب، سنندج: علمی کالج. 52-فتاحی، زهرا (1395). بادوان(بادبادک)، کرمانشاه: ناشر مولف. 53-فولادی، علیرضا (1389). زبان عرفان. چاپ سوم، تهران: سخن. 54-قزل ایاغ،ثریا (1397). ادبیات کودکان و نوجوانان و فرهنگ ترویج. تهران: سمت. 55-کارخواهی، مجتبی (1398). مهلیوچگ زهرده(گنجشک زرده)، ایلام، باشور. 56- کرمی، حمزه (1392). منال2«کودک2». مجموعۀ اشعار شاعران برگزیدۀ جشنوارۀ شعر کودک کردی منال)، ایلام: باشور. 57-کشاورز، ناصر (1393). مثل یه بلبل کوچولو، تهران: پیدایش. 58-کشاورز، ناصر (1395). کی بود؟ کی بود؟ مداد بود، چاپ سوم، مشهد: بهنشر. 59-گردیگلانی، امین (1393). خورو لاو لاو(خورشید و لولاو)، تهران: کوله پشتی. 60-گشبین، مرسوم (1393). ئسپی ئازا(اسب سرحال)، الف، سنندج: علمی کالج. 61-گشبین، مرسوم (1393). ههنگ و ههنگوین(زنبور عسل و عسل)، ب، سنندج: تافگه. 62 گشبین، مرسوم (1393)، میرووله و سلیمان(مورچه و سلیمان)، ج، سنندج: تافگه. 63- ماهوتی، مهری (1392). من جوجه شدم، چاپ دوم، مشهد: کتابهای پروانه. 64 ماهوتی، مهری (1393). کفشهای جیک جیکی، تهران: پیدایش. 65-محمدی، احمد (1393). باوهژیره(بابای دانا)، سنندج: زانست. 66- محمدی، مجید (1393). ریوی تهوبه کار«روباه توبه کار»، سنندج: ریبین. 67 محمدی، مجید (1393). کوتری ئهویندار(کبوتر عاشق)، ب، سنندج: ریبین. 68 محمدی، مجید (1393)، سونهو راوچی(مرغابی و شکارچی)، ج، سنندج: علمی کالج. 69- محمدیان، علیرضا (1379). ماسی خانم(ماهی خانم)، سنندج: ناشر مولف. 70-مرادی نصاری، محمد (1392). منال1(کودک1)، مجموعۀ اشعار شاعران برگزیدۀ جشنوارۀ شعر کودک کردی منال، ایلام: باشور. 71 مرادی نصاری، محمد (1394). ههی زافران، ههی زیره(هی زعفران، هی زیره)،ایلام: نشر باشور. 72-مزینانی، محمدکاظم (1387). اسب چموش، تهران: قدیانی، کتابهای بنفشه. 73 مزینانی، محمدکاظم (1398). قصههای منظوم از 14 معصوم، تهران: قدیانی، کتابهای بنفشه. 74-مزینانی،محمد کاظم(1388). صندلیها خستهاند، چاپ سوم، تهران: وزارت آموزش و پرورش. موسسۀ فرهنگ منادی تربیت. 75- مشرف زادهی تهرانی، محمود (1396). قصۀ طوقی، چاپ دوم، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوان. 76-موزونی، رضا (1383). میمگه جاروبرقی(خاله جاروبرقی)، کرمانشاه: ناشرمولف. 77 موزونی، رضا (1389). تاتی، کرمانشاه: باغ نی. 78-مهاجرانی، محمد (1396). پرچم زیبای ایران، قم: بهار دلها. 79-مهربان، آرش(1393). سموره(سنجاب)، سنندج: علمی کالج. 80-میر احمدی، فریدون (1393). شاری یاری، سنندج: علمی کالج. 81 -میر احمدی، فریدون (1396). مش مش، الف، سقز: گوتار 82- میر احمدی، فریدون (1396). جیک جیک چولهکه(جیک جیک گنجشکک)، ب، سقز: گوتار. 83-نوروزی، نسیم (1395). ترانۀ بلوط، تهران: امیرکبیر، کتابهای شکوفه. 84-نیما یوشیج (1368). دربارۀ شعر و شاعری، به کوشش سیروس طاهباز. تهران: دفترهای زمانه. 85-وزیری، لیلا (1392). منال1(کودک1)، مجموعۀ اشعار شاعران برگزیدۀ جشنوارۀ شعر کودک کردی منال)، ایلام: باشور. 86-ویسی، جمشید (1393). باخچۀ منالان(باغچهی کودکان)، کرمانشاه: ماه و آفتاب. 87-هاشمی، سعید (1384). صبح و بوی نان، مشهد:شرکت به نشر. مقالات 1-اسپرهم، داوود و مینوپیلهور (1395).«نگاهی تطبیقی به داستان کودک در ایران و غرب(گروه سنی ب و ج) با تأکید بر مولفههای تعلیم و تربیت»، پژوهشهای تطبیقی زبان و ادبیات ملل، دورۀ 2، شماره6. 2-ایمان،محمدتقی و محمودرضا نوشادی (1390). «تحلیل محتوای کیفی»، پژوهش، سال 3، شمارۀ 2. 3-جلالی، مریم (1394).«قالب، زبان و مضمون شعری در ادبیات کودک کشور ایران و الجزایر»، پژوهشنامۀ نقد ادب عربی، بهار و تابستان 1394، شمارۀ 10. 4-غنیپورملکشاه، احمد و دیگران (1391).«نوستالوژی آیندهگرا در اشعار سلمان هراتی»، دوفصلنامۀ مطالعات ادبی متون اسلامی، دورۀ 1، شمارۀ 1. 5-قائمدوست، پونه و مسعود سلامی (1395).«سیری در ادبیات تعلیمی کودکان ایران و برخی شباهتها و تفاوتهای آن با آلمان»، ادبیات تطبیقی دانشگاه آزاد اسلامی، دورۀ 10، شمارۀ 37. 6-گلدی گلشاهی، طواق (1400). تحلیل مفهوم خداشناسی در داستانهای کلر ژوبرت با تأکید بر آموزش مفاهیم دینی به کودکان»، تفکر و کودک، دورۀ 12، شمارۀ 2. 7-محمدی، مهدی و ایمان مطهرینیا(1398).«بررسی و تحلیل موضوعات و مفاهیم دینی کتابهای شعر کودکان و نوجوانان در بین سالهای 1390 الی 1393»، علوم ادبی، بهار و تابستان 1398، شمارۀ 15. 8-مقدسی، ابوالحسن و زهرا بهشتی(1391).«بررسی شعر عاشورایی در دو ادب فارسی و عربی با تکیه بر شعر شهریار و جواهری»، ادبیات پایداری، سال چهارم، شمارۀ 7. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 970 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 392 |