سامانه نشریات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

جوانرودي, مصطفی, بابازاده اقدم, عسگر, شکوری, امین. (1402). دراسة بنیویة لقصیدة "غارسیا لورکا" لِبدرشاکر السیاب (علی اساس منهج البنیویة التنمویة لـ"لوسين غولدمان"). , 26(2), 55-77. doi: 10.30465/afg.2023.44633.2055
مصطفی جوانرودي; عسگر بابازاده اقدم; امین شکوری. "دراسة بنیویة لقصیدة "غارسیا لورکا" لِبدرشاکر السیاب (علی اساس منهج البنیویة التنمویة لـ"لوسين غولدمان")". , 26, 2, 1402, 55-77. doi: 10.30465/afg.2023.44633.2055
جوانرودي, مصطفی, بابازاده اقدم, عسگر, شکوری, امین. (1402). 'دراسة بنیویة لقصیدة "غارسیا لورکا" لِبدرشاکر السیاب (علی اساس منهج البنیویة التنمویة لـ"لوسين غولدمان")', , 26(2), pp. 55-77. doi: 10.30465/afg.2023.44633.2055
جوانرودي, مصطفی, بابازاده اقدم, عسگر, شکوری, امین. دراسة بنیویة لقصیدة "غارسیا لورکا" لِبدرشاکر السیاب (علی اساس منهج البنیویة التنمویة لـ"لوسين غولدمان"). , 1402; 26(2): 55-77. doi: 10.30465/afg.2023.44633.2055

دراسة بنیویة لقصیدة "غارسیا لورکا" لِبدرشاکر السیاب (علی اساس منهج البنیویة التنمویة لـ"لوسين غولدمان")

آفاق الحضارة الاسلامية
مقاله 3، دوره 26، شماره 2 - شماره پیاپی 52، اردیبهشت 2024، صفحه 55-77    اصل مقاله (319.68 K)
نوع مقاله: علمی ـ پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/afg.2023.44633.2055
نویسندگان
مصطفی جوانرودي* 1؛ عسگر بابازاده اقدم2؛ امین شکوری3
1أستاذ مساعد في قسم اللغة العربية وآدابها بجامعة پیام نور، تهران، ایران،
2استاذ مشارک في قسم اللغة العربية و آدابها بجامعة علوم وتربية القرآن الكريم، آذربایجان غربی، ایران
3طالب دکتوراه في فرع اللغة العربية وآدابها بجامعة شهید بهشتی، تهران، ایران
چکیده
تعتبر البنیویة إحدی الاسالیب الجدیدة فی النقد الأدبی، وتقوم مناهجه اللغویة وجمالیاتها أساساً علی علم اللغة الجدیدة وخاصةً آراء اللغوي السویسري فردیناند دي سوسور. یقوم المنهج البنیوي علی اکتشاف العلاقات الشاملة والمعقّدة لبناء الأثر الأدبي بحیث تعبر عن حالات وأفکار و عواطف و البنایات المعقّدة للأنظمة اللغویة و الفنیة و الأدبیة و الجمالیة. قدتعیّنوا لمثل هذا المنهج النقدی ثلاث وظائف و هي استخراج مكونات البناء، وتثبیت العلاقات بین المکونات، وتقدیم المفهوم الدلالي وفحوي الأثر. قصيدة "غارسيا لوركا" من أعمال "بدر شاكر السياب" الذي أنشدها رثاءً لفيدریکو غارسیا لورکا. قد تأثر الشاعر في هذه القصیدة من منهج الناقد الأدبي الروماني "لوسين غولدمان" وحلمه العالمي الناتج عن البنیة الاجتماعیة والبنیویة التنمویة التي تعتقد أنّ الابداع الفنّي هو تجسید الأحلام العالمیة الناتجة عن الناس. تسعى هذه المقالة للإجابة عن الأسئلة التالية من خلال المنهج الوصفي التحليلي وتطبيق هذه الطريقة النقدية على القصيدة: إلى أي مدى يتوافق الشاعر وأسلوب تعبيره في القصيدة مع أسلوب لوسين غولدمان؟ وما هي تجلّيات حلم الشاعر في إصلاح المجتمع العربي في القصيدة؟ النتایج تشير إلی أن حلم الشاعر هو نفس الحلم الذي كان عند لوركا وهو تغيير الإنسان، وبالتالي تغيير العالم. کما تبیّن أن الشاعر يصور حلمه كمصلح للمجتمع العربي من خلال رسم دوره الأسطوري في القصيدة. 
کلیدواژه‌ها
البنیویة التنمویة؛ بدرشاکر السیاب؛ غارسیا لورکا؛ لوسين غولدمان
اصل مقاله

تحلیل ساختاری قصیده­ی "غارسیالورکا" اثر بدر شاکر السیاب

(بر اساس نظريه­ی ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن)

مصطفی جوانرودی* [1]

عسگر بابازاده اقدم**، امین شکوری***

چكيده  

نقد ساختاری یکی از روش های نقد ادبی است که پایه زبانی خود را از علم زبان شناسی، به­ویژه ديدگاه­هاي زبانشناس سوئيسي، فردينان دوسوسور گرفته است. تلاش نقد ساختاري بركشف روابط کلی و پیچيده ي ساختار اثر ادبی است. براي چنين روش نقدي سه کاركرد بنیادی تعریف نموده اند؛ استخراج اجزاء ساختارِ اثر، برقرار ساختن ارتباط بین اجزاء ساختارِ اثر و نشان دادن دلالت در کلیت ساختارِ اثر. قصيده ي "غارسيا لوركا" اثر "بدر شاکر السیاب" است که آن را در رثای شاعر اسپانیایی فدریکو گارسیالورکا سروده است. شاعر رویای جهانی "لوسين گلدمن"، منتقد ادبی رومانیایی را  بکار گرفته است. رويايي كه زایش یافته ی ساختار گرایی تکوینی است و اعتقاد دارد ابداع هنري، تجسم رؤياهاي جهاني است كه از وضع اجتماعي مردم متولد شده است. این مقال در پی آن است تا با روش توصیفی- تحلیلی به این پرسش­ها پاسخ دهد که آیا رؤياي اصلي شاعر به نوعی با رؤیای گارسیالورکا هم­خوانی دارد؟ و آیا شاعر با ترسیم یک نقش اسطوره­ای و قهرمان­زا برای خود در پی اصلاح جامعه­ی عربی و عالمی نو بوده است؟ نتایج حاکی از آن است که رؤیای شاعر همان رؤیایی است که لورکا در سر داشت: تغییر انسان و به تبع آن تغییر جهان.

 

كليد واژه­ها: ساختارگرایی تکوینی، بدرشاکر السیاب، غارسیا لورکا، لوسين گلدمن

 

[1] * استادیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران (نویسنده مسؤول)mjavanrudy@pnu.ac.ir

** دانشیار گروه زبان و ادبیات عربی دانشگاه علوم و معارف قرآن کریم، آذربایجان غربی askar.babazadeh@gmail.com

*** دانشجوی دوره دکتری رشته زبان و ادبیات عربی دانشگاه شهید بهشتی، تهران parsa9878@yahoo.com 

تاریخ دریافت:12/06/1402، تاریخ پذیرش: 20/10/1402

 

 

 

مراجع
الکتب

 

  • احمدي، بابك(1380ش)، ساختار و هرمنوتيك، انتشارات گام نو، چاپ سوم.
  • آذرنوش، آذرتاش(1381ش)، تاريخ و زبان فرهنگ عربي، انتشارات سمت، چاپ سوم.
  • الباكير البرازي، مجد محمد(1987)، فقه اللغة العربية، دار مجد لاوي، المجلد الأول.
  • پاينده، حسين(1382ش)، گفتمان نقد، تهران،  نشر روز نگار، چاپ اول.
  • سلدن، رامان؛ پیتر ویدوسون(1392ش)، راهنمای نظریه­ی ادبی معاصر، مترجم: عباس مخبر، تهران، طرح نو، چاپ پنجم.
  • السياب، بدر شاكر (2000)، ديوان، المجلد الأول، بيروت: دار العودة.
  • عبابنة، سامي (2004)، اتجاهات النقاد العرب في قراءة النص الشعري الحديث، منشورات عالم الكتب الحديث، المجلد الأول.
  • عزام، محمد (2003)، تحليل الخطاب الأدبي،‌ دمشق، منشورات اتحاد الكتاب العرب.
  • فضل، صلاح (1998)، نظرية البنائية في النقد الأدبي، دار الشروق، ج 1.
  • قصاب، وليد (2009)، مناهج النقد الأدبي الحديث، دمشق، دار الفكر، ج 2.
  • کلمب، کریستف(1381)، سفرنامه کریستف کلمب در نخستین سفر به قاره جدید، ترجمه: مهیار خلیلی و کامیاب خلیلی، نشر قصیده سرا.
  • گلدمن، لوسین و دیگران(1390ش)، درآمدی بر جامعه­شناسی ادبیات (مجموعه مقالات)، مترجم: محمد جعفر پوینده، تهران، نقش جهان مهر، چاپ دوم.
  • گلدمن، لوسين(1382ش)، نقد تكويني، مترجم: محمد تقي غياثي، انتشارات نگاه، چاپ اول.
  • وائل، سيد عبد الرحيم (2009)، تلقي البنيوية في النقد العربي، دار العلم والإيمان للنشر والتوزيع، ط1.
المقالات

  • حوری، یعیر(1395ش)، "به نام تو این مرگ خجسته است: فدریکو گارسیالورکا در شعر شاعران مدرن عرب"، مترجم: مجیب مهرداد، مجله زمین (سیاست، فرهنگ و فلسفه).
  • دوسوسور، فردينان(1382ش)، دوره زبان شناسي عمومي، مترجم: كورش صفوي، انتشارات هرمس، چاپ دوم.
  • راودراد، اعظم(1394ش)، نظریه­های جامعه­شناسی هنر و ادبیات، نشر دانشگاه تهران.
  • رجبی، فرهاد؛ و طاهره شکوری(1394)، "بررسی آگاهی آرمانی شعر امل دنقل و اسماعیل شاهرودی بر مبنای نظریه­ی ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن"، مجلة الجمعية العلمية الایرانية للغة العربية و آدابها، دوره 11، شماره 34، صص 81-59.
  • رضایتی کیشه خاله، محرم؛ و علی نصرتی سیاهمزگی(1394)، "تحلیل شهرآشوب صنفی مسعود سعد سلمان با دیدگاه گلدمن و بوردیو"، مجله جامعه­شناسی هنر و ادبیات، دوره هفتم، شماره 2، صص 43-28.
  • شاهمرادیان، کامران؛ و شایسته ابراهیمی(1393ش)، "طبقه­بندی و ریشه­یابی داستان­های هزار و یک شب با رویکرد نقد ساختارگرایی تکوینی لوسین گلدمن"، کهن­نامه­ی ادب پارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سال پنجم، شماره سوم، صص 86-.67
  • شهبازی، آرزو و دیگران(1393ش)، "نقد ساخت­گرایی تکوینی رمان همسایه­ها اثر احمد محمود، مجله مطالعات داستانی"، دانشگاه پیام نور، دوره 2، شماره 3، صص 90-66.
  • عبدی، صلاح الدین(1391ش)، "رویکردی جامعه­شناختی بر آثار طاهر وطار؛ مطالعه­ی مورد­پژوهانه: رمان الزلزال بر اساس الگوی لوسین گلدمن"، فصل­نامه­ی لسان مبین، سال سوم، دوره­ی جدید، شماره7، صص 207-235.
  • فاضلي، مهبود(1400)، "نقد جامعه‌شناسی رمان «پاییز فصل آخر سال است» با رویکرد ساختارگرایی تکوینی"، مجله پژوهش­های ادبی، شماره 73، صص 121-97.
  • فرضي، حمید رضا؛ و پریسا قبادی ساميان(1391)، "بررسی جامعه شناختی رمان «مهره مار» اثر محمود اعتمادزاده (به آذین) با تاکید بر رویکرد ساخت گرایی تکوینی"، نشریه مطالعات جامعه شناسی، دوره 2، شماره 5، صص 86- 65.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 248
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 235