بررسی میزان پرداختن به اهداف کلی برنامه‌ی فلسفه برای کودکان از دیدگاه لیپمن در مطالعات اجتماعی پایه‌ی پنجم و ششم ابتدایی | ||
| تفکر وکودک | ||
| مقاله 5، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، بهمن 1402، صفحه 113-141 اصل مقاله (464.18 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/fabak.2022.41205.2100 | ||
| نویسندگان | ||
| مختار ذاکری* 1؛ عذرا علی پور2 | ||
| 1استادیار گروه علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، تهران، ایران، | ||
| 2کارشناس ارشد روانشناسی، دانشگاه آزاد، بندرلنگه، ایران، | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر، بررسی میزان پرداختن به اهداف کلی برنامه‌ی فلسفه برای کودکان است. این پژوهش بااستفاده از روش تحلیل محتوا انجام شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌های پژوهش از روش آنتروپی شانون استفاده شد. نمونه پژوهش شامل کتاب‌های مطالعات اجتماعی پنجم و ششم ابتدایی سال 1401-1400 بود. ابزار پژوهش، فهرست وارسی مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان بوده‌است. نتایج نشان داد، توجه به مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان در کتاب مطالعات ششم ابتدایی با %53 بیشتر از توجه به مؤلفه‌های اهداف فلسفه برای کودکان در محتوای کتاب مطالعات اجتماعی پنجم با %47 است. بیشترین توجه به «رشد فردی و میان‌فردی» با %37 درصد و کمترین توجه به «پرورش خلاقیت» %7 درصد شده است. همچنین درصد توجه به اهداف مختلف فلسفه‌برای‌کودکان در محتوای کتاب مطالعات پنجم و ششم، توزیع یکسانی ندارد. «بهبود توانایی استدلال» %30، «پرورش درک اخلاقی» %11، «پرورش توانایی مفهوم‌یابی در تجربه» %15 را به خود اختصاص داده‌اند. به‌طورکلی کتاب مطالعات ششم، توجه بیشتری به اهداف فلسفه برای کودکان داشته است. از بین اهداف، بیشترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش درک اخلاقی» و کمترین ضریب اهمیت، مربوط به «پرورش خلاقیت» است. از سوی دیگر، دو هدف «بهبود توانایی استدلال» و «پرورش توانایی مفهوم‌یابی در تجربه» ضریب اهمیت یکسانی دارند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| برنامه فلسفه برای کودکان؛ تحلیل محتوا؛ مطالعات اجتماعی؛ کتاب درسی؛ آنتروپی شانون | ||
| مراجع | ||
|
برهمن، مریم؛ خدا بخشی صادق آبادی، فاطمه.(1396).«آموزش فلسفه برای کودکان»، مجله ی پیشرفت های نوین در علوم رفتاری، 2(9)، 45-64
جبل عاملی فروشانی؛ زهرا، یوسفی؛ علیرضا، قائدی؛ یحیی، کشتی آرای؛ نرگس.(1394).«تببین مبانی فلسفی( معرفت شناسی) آموزش فلسفه برای کودکان در ایران»، پژوهش در برنامه ریزی درسی، 3(19)، 76-93
حسن نژاد،مهدی.(1393). تحلیل جایگاه مؤلفه‌های تربیت شهروندی در محتوای برنامه‌ی درسی مطالعات اجتماعی پایه ششم دوره دبستان. پایان نامه ارشد، دانشگاه پیام نور استان تهران، دانشکده علوم تربیتی
حسینی، افضل السادات؛ حسینی،سیدحسام.(1390).«بررسی رویکردهای مختلف در برنامه آموزش فلسفه برای کودکان و نسبت آن با برنامه‌ی درسی رسمی».اندیشه های نوین، 26. 147- 175
خادمی، محسن؛ محمدی، مهدی؛ ناصری جهرمی، رضا؛ منصوری، سیروس.(1394).«تحلیل محتوای کتاب مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی بر حسب مؤلفه‌های مهارت های اجتماعی»، فصلنامه تعلیم و تربیت، 126، 142-158
ستاری،علی.(1395).«رویکرد مواجهه با برنامه‌ی درسی فلسفه برای کودکان و معرفی راهکارمناسب برای کاربست آن در ایران».فصلنامه نوآوری های آموزشی، 58، 74-91
سجادیان جاغرق؛ نرگس، قائدی؛ یحیی، امیری؛ معصومه.(1394).« طراحی برنامه‌ی درسی آموزش فلسفه به کودکان ایرانی در پایه اول ابتدایی»، فصلنامه ی پژوهش در تعلیم و تربیت، 1(1)، 121-148
شعبانی،حسن.(1382).روش های تدریس پیشرفته:آموزش مهارت ها و راهبردهای تفکر.تهران:سمت.
فلاحیان، ناهید و آرام، محمدباقر ونادری، مریم واحمدی، آمنه.(1391).روش تدیس مطالعات اجتماعی، تهران: اداره ی کل چاپ و توزیع کتب درسی
فلاحیان؛ ناهید، احمدی؛ آمنه، ملک محمودی؛ نازیا، ملک عباسی؛ منصور.(1391). کتاب معلم(راهنمای تدریس)مطالعات اجتماعی ششم ابتدایی، وزارت آموزش و پرورش سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، دفتر تالیف کتاب‌های درسی ابتدایی و متوسطه ی نظری.
فیشر، ر.(1394).آموزش تفکر به کودکان. ترجمه ی م. صفایی مقدم و ا. نجاریان. اهواز: رسش
قائدی، یحیی.(1395). مبانی نظری فلسفه برای کودکان، چاپ نخست، تهران: مرآت.
قائدی؛ یحیی.(1383).«بررسی مبانی نظری آموزش فلسفه برای کودکان». رساله دکتری. دانشکده علوم تربیتی دانشگاه تربیت معلم
قبادیان، مسلم.(1394).« تاثیربرنامه ی آموزش فلسفه به کودکان برمهارت های اجتماعی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی» فصلنامه ی پژوهش های تربیتی. 30، 67-89
لیپمن؛ متیو،شارپ؛ آن مارگارت، اسکانیان؛فردریک.(1395). فلسفه در کلاس درس، ترجمه م. باقری نوع پرست، تهران:پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
مرعشی، سید منصور وصفایی مقدم، مسعود و خزامی، پروین.(1389).«بررسی تاثیر اجرای برنامه ی آموزش فلسفه برای کودکان به روش اجتماع پژوهشی بر رشد قضاوت اخلاقی دانش‌آموزان پایه پنجم ابتدایی شهراهواز»، فصلنامه ی تفکر و کودک، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی،1(1) ،83-102
معتمدی محمدآبادی، مرضیه.(1395). تحلیل محتوای داستان های تفکر و پژوهش پایه ی ششم ابتدایی بر اساس مؤلفه‌های تفکر فلسفی در برنامه ی فلسفه برای کودکان ، کنفرانس جهانی روانشناسی و علوم تربیتی، حقوق و علوم اجتماعی در آغاز هزاره سوم، شیراز.
معتمدی محمدآبادی، مرضیه؛ عظیمی، الهام؛ نوروزی،رضاعلی.(1398).«تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی خوانداری دوره ابتدایی بر اساس معیارهای تفکر فلسفی با تاکید بر نظریه لیپمن».پژوهش در برنامه ریزی درسی. 16(36)، 78-96
مورلون، جانا و باروز، مایکل (1398). پرسشگری و گفتوگو با کودکان و نوجوانان. ترجمه مرتضی براتی. تهران: نشرلگا.
مورلون، جانا (1400). کودک فلسفی: پرورش توان فکری و فلسفی کودکان. ترجمه مرتضی براتی. تهران: نشرلگا.
نقیب زاده، م. ع.(1379). نقد فلسفی و آموزش فلسفه، تهران: موسسه ی تحقیقات تربیتی، دانشگاه تربیت معلم.
نوری،گیلدا؛ سعیدی پور،بهمن.(1393).«فلسفه برای کودکان و نوجوانان(آموزش اخلاقیات و حقوق شهروندی).کنگره بین المللی فرهنگ و اندیشه.
هدایتی، مهرنوش. (1396). به کودکان اعتماد کنیم: مبانی روانشناسی رشد شناختی در برنامه فلسفه برای کودکان. تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
هدایتی،مهرنوش؛ قائدی،یحیی؛شفیع آبادی، عبدالله؛ یونسی،غلامرضا.(1390).«کودکان متفکر، روابط میان فردی موثر مطالعه تحقیقی پیرامون تاثیر برنامه فلسفه برای کودکان بر ارتباطات اجتماعی کودکان».تفکر و کودک، 1(1)، 125-145
هدایتی؛ مهرنوش، ماه زاده؛ حامد.(1395).«فلسفه برای کودکان و مهارت های حل مسئله ی اجتماعی»، مجله‌ی علوم تربیتی دانشگاه شهید چمران اهواز، 23(1)، 84-99
یار محمدیان، محمدحسین.(1377). «اصول برنامه ریزی درسی: ماهیت برنامه ریزی درسی، مبانی فلسفی، روان شناختی و جامعه شناختی» ،تهران: یادواره ی کتاب
Anderson, B.(2017).Philosophy for children(Theories and praxis in teacher education). Abing dong ,Oxon: New York NY: Routledge is an imprint of Taylor & Francis Group, an Informa Busines,
Di Masi, D., & Santi, M. (2016). Learning democratic thinking: a curriculum to philosophy
for children as citizens. Journal of Curriculum Studies, 48(1), 136-150.
GORARD,S & SIDDIQUI, N and HUAT SEE, B.( 2017).Can ‘Philosophy for Children’ Improve Primary School Attainment? Philosophy of Education of Great Britian. Vol. 51, No.
Koutselini, M. (2008). Citizenship education in context: Student teacher perceptions of citizenship in Cyprus. Intercultural Education, 19(2), 163-175.
Sounoglou, M and Michalopoulou, A.(2017). Early Childhood Education Curricula: Human Rights and Citizenship in Early Childhood Education, Education and Learning: Canadian Center of Science and Education, Vol. 6, No. 2; 2017
UNSCO(2007).Philosophy a School of Freedom( Teaching philosophy and learning to philosophize: status and prospects).United Nations Educational, scientific and cultural organization social and human sciences sector 7, place de fontenoy, 75352 paris 07 sp, france
Worley, P. (2016). Philosophy and children. The Philosophers' Magazine, (72), 119-120
GORARD,S & SIDDIQUI, N and HUAT SEE, B.( 2017).Can ‘Philosophy for Children’ Improve Primary School Attainment? Philosophy of Education of Great Britian. Vol. 51, No. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 292 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 258 |
||