واکاوی نقش عواطف در فهم آثار هنری با تکیه بر مثنوی معنوی | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 9، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 37، بهمن 1402، صفحه 323-350 اصل مقاله (368.52 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2023.42068.3118 | ||
| نویسندگان | ||
| سید عباس حقایقی* 1؛ سید ابوالقاسم حسین (ژرفا)2؛ احمد شهدادی3 | ||
| 1دانشجوی دکتری رشته حکمت هنرهای دینی، دانشکده‌ی دین و هنر، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
| 2استادیار دانشکده‌ی دین و هنر، دانشگاه ادیان و مذاهب، قم، ایران | ||
| 3مربی، مدرسه اسلامی هنر، قم، ایران | ||
| چکیده | ||
| از میان مسائل پیرامون ارتباط میان هنر و عواطف، این پرسش که آیا می‌توان از نقش عواطف در جهت فهم بهتر آثار هنری یاد کرد یا خیر، مورد توجه ویژه‌ی اندیشمندان قرار گرفته است. عده‌ای از کارکرد مخرب مواجهه‌ی عاطفی با اثر هنری سخن رانده و برخی به نقش مثبت آن اشاره کرده‌اند. پژوهش حاضر ضمن بررسی آراء عرفانی مولانا در مثنوی معنوی، نقش عواطف را در فهمِ بهتر آثار هنری واکاوی می‌نماید. یافته‌های پژوهش که به روش توصیفی تحلیلی صورت پذیرفته این موارد را نشان می‌دهد: از منظر مولانا، مواجهه‌ی عاطفی با یک اثر هنری می‌تواند از طریق ایجاد همدلی با اثر و تغییر در نحوه‌ی توجه به آن، زمینه‌ساز فهم بهتر آن اثر و همچنین پیام‌های آن گردد. مولانا در مثنوی، عامدانه و آگاهانه روش بیان هنری را به زبان شعر و از طریق حکایت‌های تمثیلی انتخاب کرده و یکی از عناصر اساسی که ضریب نفوذ بیان هنری را افزایش می‌دهد، نقش مؤثر عواطف در جای جای حکایات مثنوی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مولانا؛ عواطف؛ فهم اثر هنری؛ مثنوی معنوی؛ همدلی | ||
| مراجع | ||
|
استعلامی، محمد (1375)، مثنوی مولانا جلال‌الدین محمد بلخی، تصحیح دکتر محمد استعلامی، تهران: زوار.
افلاکی، شمس‌الدین احمد (۱۳۶۲)، مناقب العارفین، تهران: دنیای کتاب.
بشیری، محمود و واعظ، بتول (۱۳۹۰)، «معرفت‌شناسی و فرایند عمل فهم از دید مولوی در مثنوی»، کتاب ماه ادبیات، شماره ۵۶.
توکلی، حمیدرضا (۱۳۹۱)، از اشارت‌های دریا (بوطیقای روایت در مثنوی)، تهران: مروارید.
پورنامداریان، تقی (۱۳۹۶)، «جایگاه قدسی شعر مولوی»، کهن‌نامه ادب پارسی، سال هشتم، شماره دوم.
پویمان، لوییز پی (۱۳۸۷)، معرفت‌شناسی، ترجمه رضا محمدزاده، تهران: دانشگاه امام صادق (ع).
زرین‌کوب، عبدالحسین (۱۳۸۴)، بحر در کوزه، تهران: علمی.
زمانی، کریم (۱۳۸۳)، شرح جامع مثنوی معنوی، تهران: اطلاعات.
زمانی، کریم (۱۳۹۰)، شرح کامل فیه ما فیه، تهران: معین.
زندی، حاتم (۱۳۹۲)، «بررسی عناصر داستانی در حکایات جانورمحور مثنوی مولوی»، کهن‌نامه ادب پارسی، سال چهارم، شماره اول.
سپهسالار، فریدون احمد (۱۳۹۱)، رساله: در مناقب خداوندگار، تصحیح محمدعلی موحد و صمد موحد، تهران: کارنامه.
شمس تبریزی، محمد بن علی (۱۳۹۱)، مقالات شمس تبریزی. تصحیح محمدعلی موحد. تهران: خوارزمی.
شیمل، آنه‌ماری (۱۳۸۹)، مولانا؛ دیروز، امروز، فردا، ترجمه محمد طرف، تهران: بصیرت.
صمصام، حمید و فرشید نجار همایونفر (۱۳۸۴)، «نظری بر معرفت‌شناسی از منظر مولوی»، پژوهشنامه ادب غنایی، سال سوم شماره پنجم.
طلیعه‌بخش، منیره و علیرضا نکویی (۱۳۹۶)، «معرفت و موقعیت‌های مرزی در مثنوی مولوی»، ادبیات عرفانی، شماره ۱۶.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (۱۳۶۲)، مآخذ قصص و تمثیلات مثنوی، تهران: امیر کبیر.
گولپینارلی، عبدالباقی (۱۳۸۴)، مولانا جلال‌الدین، زندگی، فلسفه، آثار و گزیده‌ای از آنها، ترجمه و توضیحات توفیق هاشم‌پور سبحانی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
منصوریان، حسین و سید حسین سعادتی (۱۳۹۰)، «بررسی معرفت شهودی در مثنوی مولانا»، اندیشه‌های ادبی، شماره ۷.
مولوی، جلال‌الدین محمد (۱۳۷۱)، مکتوبات مولانا جلال‌الدین، تصحیح توفیق هـ. سبحانی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
مولوی، جلال‌الدین محمد (۱۳۸۸)، فیه ما فیه، تصحیح و توضیح توفیق هـ. سبحانی، تهران: کتابه پارسه.
مولوی، جلال‌الدین محمد (۱۳۹۰)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد ا. نیکلسون، تهران: هرمس.
وودراف، پال (۱۳۹۴)، ضرورت تئاتر: هنر تماشاکردن و تماشایی بودن، ترجمه بهزاد قادری، تهران: مینوی خرد.
Ben-Ze'ev, Aaron (2013), "The Thing Called Emotion", The Oxford Handbook of Philosophy of Emotion, Edited by Peter Goldie, pp 41-62, UK: Oxford.
Brady, Michael (2013), Emotional Insight; The Epistemic Role of Emotional Experience, New York: Oxford.
Chanderbhan, Stephen (2013), "Does Empathy Have Any Place in Aquinas’s Account of Justice?", Philosophia, pp 273-288.
Chittick, William (2017), "RUMI, JALĀL-AL-DIN vii. Philosophy", Accessed on 05 January 2022, www.iranicaonline.org/articles/rumi-philosophy.
Coplan, Amy (2004), "Empathic Engagement with Narrative Fictions", The Journal of Aesthetics and Art Criticism, Vol. 62, No. 2, pp 141-152.
Elgin, Catherine (2008), "Emotion and Understanding", Epistemology and Emotions, pp 33-49, England: Ashgate.
Evans, Dylan (2019), Emotion: A Very Short Introduction, United Kingdom: Oxford.
Mojaddedi, Jawid (2014), "RUMI, JALĀL-AL-DIN viii. Rumi’s Teachings", Accessed on 05 January 2022, www.iranicaonline.org/articles/rumi-jalal-al-din-teachings.
Okon-Singer, Hadas, Daniel M. Stout and others (2018), "The Interplay of Emotion and Cognition", The Nature of Emotion, Edited by A.S. Fox and others, 2nd Edition, 181-185, New York: Oxford.
Robinson, Jenefer (2005), Deeper than Reason, New York: Oxford.
Stueber, Karsten (2019), "Empathy", The Stanford Encyclopedia of Philosophy, Accessed on 15 January 2022, plato.stanford.edu/archives/fall2019/entries/empathy.
Zagzebski, Linda (2001), "Recovering Understanding", Knowledge, Truth, and Duty, Edited by Matthias Steup, pp 235-251, New York: Oxford | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 205 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 214 |
||