نقد و نظری بر مثنوی معنوی تصحیح استاد محمدعلی موحد | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 13، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 37، بهمن 1402، صفحه 373-401 اصل مقاله (371.66 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2023.40642.3082 | ||
| نویسنده | ||
| محمد کاظم یوسف پور* | ||
| دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه گیلان، رشت، ایران | ||
| چکیده | ||
| در میان تصحیح‌های پرشمار مثنوی معنوی، چاپ استاد محمدعلی موحد، آخرین و بی‌گمان برترین است. در این مقاله این اثر فاخر را، ضمن برشمردن مزیت‌های آن، در چهار محور ارزیابی کرده‌ایم: 1) تصحیح ابیات: در این بخش 14 مورد که عمدتاً به معنی و گاه به اعتبار ابیات درج‌شده از هامش نسخه‌ها مربوط‌اند بررسی شده‌است؛ 2) فاصله‌گذاری میان ابیات مثنوی: این کار به‌زعم نگارنده از مزیت‌های این چاپ و از لوازم برقراری ارتباط آسان‌تر خوانندۀ امروزی با مثنوی است. در این بخش سیاست‌گذاری مصحح دانشمند در اعمال فاصله‌ها ارزیابی شده‌است؛ 3) رسم‌الخط: به‌زعم نگارنده، اتخاذ رسم‌الخط اندیشیده و یکدست در تصحیح متون، برمبنای آنچه فرهنگستان زبان فارسی تعیین کرده‌است، هم دستگیر خواننده در درست‌خوانی است و هم چاپ‌های متون کهن را از آشفتگی می‌رهاند. بعضی اشتباهات راه‌یافته در حروف‌چینی و عدم اتخاذ وحدت‌رویّه، ایرادهایی در چاپ استاد راه داده که ارتباط خواننده را با معنای اثر دشوار کرده‌است؛ 4) کاربرد نشانه‌های سجاوندی: در چاپ استاد به‌کارگیری نشانه‌ها، بدون افراط‌های معمول، نظرگیر است. در این مبحث، ضمن نشان دادن دقت‌های استاد، به‌اختصار، کاربرد نشانۀ ویرگول را بررسیده و به ذکر مواردی پرداخته‌ایم که ویرگول معنای بیتی را محدود کرده، یا خدشه‌ای به آن راه داده‌است. برای پرهیز از طول کلام، فقط دفتر اول مثنوی را مورد بررسی قرار داده‌ایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| مثنوی معنوی؛ استاد موحد؛ تصحیح؛ فاصله‌گذاری؛ رسم‌الخط | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌نامه
قرآن کریم
استعلامی، محمد (1372)، مثنوی، مقدمه و تحلیل و تصحیح، جلد 1، تهران: زوّار.
اَنقروی، اسماعیل (1388)، شرح کبیر انقروی بر مثنوی مولوی، جلدهای 1 و 2 و 3، ترجمۀ دکتر عصمت صفارزاده، تهران: نگارستان کتاب.
حافظ، خواجه شمس‌الدین محمد (1390)، دیوان، به اهتمام محمد قزوینی و دکتر قاسم غنی، تهران: زوّار.
زمانی، کریم (1398)، شرح جامع مثنوی معنوی، جلد اول، تهران: انتشارات اطلاعات.
شهیدی، دکتر سیدجعفر (1373)، شرح مثنوی، جزو چهارم از دفتر اول، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
فروزانفر، بدیع‌الزمان (1390)، شرح مثنوی شریف، 3 جلد، تهران: زوّار.
گولپینارلی، عبدالباقی (1374)، نثر و شرح مثنوی شریف، جلد اول: دفتر اول و دوم، ترجمه و توضیح توفیق هـ سبحانی، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (1387)، مثنوی معنوی، جلد 1، تصحیح کاظم برگ‌نیسی، تهران: فکر روز.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (1378)، مثنوی معنوی (از روی نسخۀ 677 ه. ق.) به اهتمام توفیق ه سبحانی، تهران: روزنه.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (1376)، مثنوی معنوی براساس نسخۀ قونیه، به تصحیح و پیشگفتار عبدالکریم سروش، جلد 1، چاپ دوم، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (1371)، مثنوی معنوی، چاپ عکسی از روی نسخۀ خطی قونیه (موزۀ مولانا) تاریخ کتابت: 677 هجری قمری، تهران: مرکز نشر داشگاهی.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (1396)، مثنوی معنوی، به تصحیح و مقدمۀ محمدعلی موحد، 2 جلد، تهران: هرمس، فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
مولانا، جلال‌الدین محمد بلخی (بی تا)، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد الین نیکلسون، جلد 1، تهران: انتشارات مولی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 357 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 135 |
||