نور و ظلمت در حکمت خسروانی با متافیزیک هانری کُربن و عرفان بایزید بسطامی | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 1، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 37، بهمن 1402، صفحه 1-26 اصل مقاله (377.08 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2022.40359.3068 | ||
| نویسندگان | ||
| فهیمه اسدی* 1؛ افشار عزیزی دولت آبادی* 2؛ لیلا مدیری1؛ علیرضا فاطمی1 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی، واحد دورود، دانشگاه آزاد اسلامی، دورود، ایران. | ||
| چکیده | ||
| جهان دو بخشی نور و ظلمت، قدمت زیادی دارد. در تصور ایرانیان باستان دو اصل در ابدیت وجود دارد؛ یکی اهورامزدا و دیگری اهریمن نام داشت. پرسش جستار این است که شالودۀ نور و ظلمت در حکمت خسروانی چیست؟ و این دو مفهوم در اقوال و احوال بایزید و متافیزیک هانری کربن چگونه تببین شده اند؟ هدف این پژوهش تبیین ماهیت نور و ظلمت در عرفان بایزید و پیوند آن با حکمت خسروانی و انعکاس این مقوله با عوالم هانری کربن در گسترۀ ایران باستان است. یافته های پژوهش این است که دوگانه های نور و ظلمت دو جوهر مجزا با ماهیت متفاوت هستند که درحکمت خسروانی و عرفان بایزید بسطامی درستیز بوده اند. هانری کُربن متافیزیک تفکر سهروردی را با رمانتیسم آلمانی، مزدائیسم، مانوی، هرمسی و تصوف روزبهان بقلی، نجم‌الدین کبری، نجم‌الدین رازی به هم پیوند می دهد. جهان بینی مزدیسنا هم بر نور و ظلمت است. نور ظاهرِ فی نفسه و مُظهِرِ غیر است. ظلمت هم جوهر غاسق است وهیئت ظلمانی دارد. قهرمان تفکر عرفانی، مرد نورانیِ دربند تاریکی است که در اندیشۀ رهایی است. ایده و تجربه او نیز در پیوند انسان نور و راهنمای او به هم می پیوندند. بایزید نیز خود نور خداوند و نیل به آن را در تفکر عرفانی خود منظور داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| نور و ظلمت؛ حکمت خسروانی؛ هانری کربن؛ عرفان؛ بایزید بسطامی | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم .
ابراهیمیدینانی، غلامحسین،(1395)، حکمت خسروانی، انتشارات وایا.
ـــــــــــــــ، ـــــــــــ،(1387)، حکمت عملى (تهذیب نفس ، اداره منزل و اجتماع از دیدگاه خواجه نصیرالدّین طوسى)، اطلاعات.
ـــــــــــــــ، ـــــــــــ،(1380)، دفتر عقل و آیت عشق، جلد1، تهران: طرح نو.
ـــــــــــــــ، ـــــــــــ،(1366)، شعاع اندیشه و شهود در فلسفه سهروردی، چاپ دوم، انتشاران حکمت.
اسدی طوسی، ابونصر علی بن احمد،(1354)، گرشاسب نامه، تصحیح حبیب یغمایی، تهران: کتابخانه طهوری.
بقلی شیرازی، روزبهان،(1334)، شرح شطحیات، تصحیح هنری کربن، تهران: انستیتو ایران شناسی.
بیرونی، محمدبن احمد (ابوریحان)، 1363، آثارالباقیه، ترجمه اکبر دانا سرشت، تهران: امیرکبیر.
رضی، هـــاشم،(1379)، حکمت خسروانی، چاپ اول تهران: بهجت.
ــــــ، ـــــــ،(1380)، گاه شماری و جشنهای ایران باستان، تهران: بهجت.
ــــــ، ـــــــ،(1348)، نیایش ها، برگردان فارسی پنج نیایش اوستایی، تهران: فروهر.
زرین کوب، عبدالحسین،(1383)، تصوف ایرانی در منظر تاریخی آن، تهران: سخن.
سهروردی، شیخ شهاب الدین،(1364)، عوارف المعارف، ترجمه ابومنصور عبدالمؤمن اصفهانی، انتشارات علمی و فرهنگی.
ـــــــــ، ــــــــــــــــ،(2535)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد سوم، تصحیح سیدحسین نصر، تهران: انجمن شاهنشاهی فلسفه ایران.
ــــــــــ، ـــــــــــ،(1372)، مجموعه مصنفات شیخ اشراق، جلد یکم، تصحیح هانری کربن، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی(پژوهشگاه).
ــــــــــ، ـــــــــــ،(1562)، حمکه الاشراق، ترجمه سید جعفر سجادی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
شفیعی کدکنی، محمدرضا،(1395)، دفتر روشنایی، تهران: سخن.
کبری، نجم الدین احمدبن عمر،(1368)، فوائح الجمال و فواتح الجلال، ترجمه محمدباقر ساعدی خراسانی، تهران: مروی.
_____ ، __________________،(1382)، روابط حکمت اشراق و فلسفه ایران باستان، ترجمه ع. روح بخشان، تهران: اساطیر.
کیانی، محسن ،(1369)، تاریخ خانقاه در ایران، تهران: کتابخانه طهوری.
گلسرخی، ایرج، (1377)، تاریخ جادوگری، تهران: مهارت.
نعمت علوی، ابوالمعالی محمد،(1376)، بیان الادیان، تصحیح محمدتقی دانش پژوه، چاپ اول، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار یزدی.
نور بخش، جواد،(1385)، بایزید بسطامی، تهران: انتشارات یلدا قلم.
یونگ، کارل گستاو،(1373)، روانشناسی و کیمیا گری، ترجمه پروین فرامرزی، مشهد: آستان قدس.
مقالات:
پورعلی، م، طاهری،م، آقاجانی، ح، 1397، کارکرد ماورائی اسطوره در بخش اساطیری شاهنامه، کهن نامه ادب پارسی، 2، 22-1. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 351 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 322 |
||