رمان زندگینامه‌ای به مثابة ژانری تلفیقی با نگاهی به روایت قلندر و قلعه | ||
| ادبیات پارسی معاصر | ||
| دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 34، بهمن 1402، صفحه 1-26 اصل مقاله (342.71 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2023.45435.3995 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالله آلبوغبیش* 1؛ فاطمه گل بابائی2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| 2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه علامه طباطبائی | ||
| چکیده | ||
| رمان زندگینامه‌ای در جایگاه گونه‌ای مدرن در تاریخ پردازش‌های ادبی انسان، برونداد دگرگونی‌های اندیشگانی و تحولات اجتماعی بوده، روندی تطوری را پیموده‌است. پژوهش پیش‌رو، ضمن توجه به فرآیند گذار زندگینامه به رمان زندگینامه‌ای، بسترهای فکری فلسفی شکل‌گیری آن را تبیین می‌کند و در وهلة بعد، برخی از ارزش‌های زیبایی‌شناختی رمان زندگینامه‌ای را معرفی می‌نماید. همچنین، پژوهش حاضر با بهره‌گیری از الگوی روش‌شناختی توصیف و تحلیلِ پیکرة مورد مطالعه، نشان می‌دهد رمان زندگینامه‌ای در پرتو سرشت تلفیقی و خصلت میان‌رشته‌ای خود، گسترة همکنشی‌های ادبیات با علم و هنر است به گونه‌ای که گاهی مفاهیم و نظام‌های فکری آن قلمروهای معرفتی، پیکرة رمان را شکل می‌دهند و در نتیجه، مفهوم جدیدی با عنوان «ژانر تلفیقی» شکل می‌گیرد که همساز با جهان چندوجهی مدرن است. بر مبنای پژوهش حاضر، رمان زندگینامه‌ای در سطح محتوایی، ضمن چرخش از تاریخ به فرد، بر نقش انسان در ساختن تاریخ تأکید دارد و به این ترتیب، ارزش‌های زیبایی‌شناختی ویژه‌ای در آن رقم می‌خورند و با جایگزین کردن نمادپردازی به جای توصیف، امر ذهنی را به جای امر عینی می‌نشاند. در این سیاق، رمان قلندر و قلعه نوشتة سیدیحیی یثربی به مثابة مصداقی بر رمان زندگینامه‌ای واکاوی شده‌است. در روایت موردمطالعه، ضمن کاربست رؤیاپردازی، شاعرانگی زبان که همساز با سرشت فلسفة اشراقی‌اند، نماد نیز در جایگاه عنصری مرکزی عمل می‌کند به‌گونه‌ای که تقابل نیروهای متعارض فکری در روایت به واسطة پردازش نمادها شکل می‌گیرد، نمادهایی که خود امتداد شبکه‌ای از تقابل‌های گفتمانی در لایه‌های عمیق‌تر روایت‌اند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رمان زندگینامه‌ای؛ ژانر تلفیقی؛ میان‌رشتگی؛ قلندر و قلعه؛ سهروردی | ||
| مراجع | ||
|
اسکیلاس، ا. م. (1393) درآمدی بر فلسفه و ادبیات. ترجمه مرتضی نادری دره شوری.چ.دوم. تهران: اختران.
امامی، ن. (1369) «زندگینامه‌نویسی، شیوه و تاریخچه». نشر دانش. خرداد و تیر. ش58. صص 50-44.
امین رضوی، م. (1391) سهروردی و مکتب اشراق. ترجمه مجدالدین کیوانی. چ. ششم. تهران: مرکز.
ایستوپ، آ. (1398) ناخودآگاه. ترجمه شیوا رویگریان. چ. نهم. تهران: مرکز.
پینکارد. ت. (1400) فلسفه آلمانی 1760-1860 میراث ایدئالیسم. ترجمه ندا قطرویی. چ. پنجم. تهران: ققنوس.
زیما، پ.و. (1394) فلسفه‌ی نظریه‌ی ادبی مدرن. ترجمه رحمان ویسی و عبدالله امینی. تهران: رخ‌داد نو.
ژنت، ژ. (1398) گفتمان روایت، جستاری درباب روش. ترجمه معصومه زاوریان. تهران: سمت.
شلستون، آ. (1390) زندگینامه. ترجمة حسن افشار. تهران: مرکز.
کاموس، م. (1391) مبانی زندگینامه داستانی؛ بررسی لوازم و عناصر زندگینامه داستانی دفاع مقدس. تهران: شاهد.
کرباسیان، م. (1384) فرهنگ الفبایی- موضوعی اساطیر ایران باستان. تهران: اختران.
لوکاچ، گ. (1388) رمان تاریخی. ترجمه شاپور بهیان. تهران: اختران.
محمدی فشارکی، م. و فضل الله خدادادی.(1391). «از تاریخ تا داستان؛ تحلیل عناصر مشترک بین تاریخ و داستان». نشریة پژوهش‌های تاریخی. دوره 4. ش3. صص 71-86.
میرصادقی، ج. (1398) ادبیات داستانی. چ. هشتم. تهران: سخن.
یثربی، س. ی. (1392) قلندر و قلعه. چ. دهم. تهران: قو. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 408 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 341 |
||