سامانه نشریات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

اله‌یاری, هاشم, آهی, محمد, سلطانشاهی, فاطمه. (1402). تحلیل داستان«من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان» براساس رویکرد «رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت». , 13(2), 27-51. doi: 10.30465/copl.2023.45759.4007
هاشم اله‌یاری; محمد آهی; فاطمه سلطانشاهی. "تحلیل داستان«من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان» براساس رویکرد «رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت»". , 13, 2, 1402, 27-51. doi: 10.30465/copl.2023.45759.4007
اله‌یاری, هاشم, آهی, محمد, سلطانشاهی, فاطمه. (1402). 'تحلیل داستان«من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان» براساس رویکرد «رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت»', , 13(2), pp. 27-51. doi: 10.30465/copl.2023.45759.4007
اله‌یاری, هاشم, آهی, محمد, سلطانشاهی, فاطمه. تحلیل داستان«من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان» براساس رویکرد «رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت». , 1402; 13(2): 27-51. doi: 10.30465/copl.2023.45759.4007

تحلیل داستان«من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان» براساس رویکرد «رمزگان پنج‌گانۀ رولان بارت»

ادبیات پارسی معاصر
دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 34، بهمن 1402، صفحه 27-51    اصل مقاله (541.31 K)
نوع مقاله: علمی-پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2023.45759.4007
نویسندگان
هاشم اله‌یاری* 1؛ محمد آهی2؛ فاطمه سلطانشاهی3
1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی سینای همدان - ایران
2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه بوعلی. همدان- ایران
3دانشگاه تهران
چکیده
ساختارگرایی به عنوان مکتبی در زبان‌شناسی و علوم انسانی، نقش بارزی در تحلیل انواع روایت دارد. «رولان بارت» در جایگاه یکی از شاخص‌ترین میراث‌داران ساختارگرایی با طرح نظریاتی چند پیرامون روایت-شناسی، ساختارگرایان را با دستاوردهای نوینی در تحلیل متون آشنا کرد. وی با استفاده از رویکردِ «رمزگانِ پنج‌گانه»، تمایزِ «انواع متون» را آشکار ‌نمود. در این تمایز، متون به دو دستۀ «خواندنی» و «نوشتنی» تقسیم می‌شوند. مخاطب در مواجه با هر یک از این دو متن، در جایگاهی «منفعل» یا «پویا» قرارمی‌گیرد. «رمزگان پنج‌گانه» و کیفیت آن در متن، بخوبی تمایز میان این دو متن و دو خواننده را آشکار می‌کند. در این بین ادبیات داستانی فارسی و به طور ویژه ادبیات دفاع مقدس نیز می‌تواند در جایگاه بررسی‌هایی از نوع «تقابل متون» و «تحلیل رمزگان» قرار گیرد. پژوهش حاضر با بررسی توصیفی- تحلیلی و با مبنا قراردادن داستان کوتاهِ «من قاتل پسرتان هستم» نوشتۀ «احمد دهقان»، از رهگذر رویکرد «رمزگان پنج‌گانه» در پی بررسی ساختارهای شکل‌دهنده به این اثر است. بنابرنتایج این پژوهش، ادبیّت جاری در متن داستان در درجۀ اوّل وابسته به «رمزگان تأویلی» است. این رمزگان نقش بنیادینی در ایجاد کشش و تعلیق در داستان دارد و رمزگان «کنشی» و «معنابنی» نیز در کنار همین ویژگی، کارکرد‌های داستانیِ پی‌رنگ و توصیفات را نمایان می‌کند. همان‌گونه که بسامد اندک «رمزگان نمادین» و «فرهنگی» نشانگر رویۀ واقع‌گرایانۀ داستان است.
کلیدواژه‌ها
ساختارگرایی؛ رمزگان؛ احمد دهقان؛ روایت؛ رولان بارت
مراجع
  1. احمدی، بابک (1391) ساختار و تاویل متن، تهران: نشر مرکز
  2. بارت، رولان (1387 ) درجۀ صفر نوشتار، تهران: نشر هرمس.
  3. --------- (1399) اس/ زد؛ S/Z به همراه داستان سارازین اثر بالزاک. چاپ دوم، تهران: افراز
  4. --------- ( 1387) درجه صفر نوشتار. ترجمۀ شیرین­دخت دقیقیان. چاپ سوم. تهران: نشر هرمس
  5. پاینده، حسین (1397) نظریه و نقد ادبی، درسنامه­ای میان­رشته­ای.چاپ اول. تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه­ها (سمت)
  6. --------- (1389) داستان کوتاه در ایران. جلد اول داستان­های رئالیستی و ناتورالیستی. چاپ اول. تهران: نیلوفر
  7. راسلی، آلیشیا (1394) جادوی زاویۀ دید. ترجمۀ محسن سلیمانی. چاپ اول. تهران: سورۀ مهر.
  8. ریما مکاریک، ایرنا (1384)، دانش‌نامۀ نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، تهران: انتشارات آگه.
  9. دهقان، احمد (1383) من قاتل پسرتان هستم، چاپ اول: نشر افق
  10. سنگری، محمدرضا (1392) ساحت‌های مطالعاتی ادبیات انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، چاپ اوّل. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی
  11. شاکری، احمد (1394) جستاری در اصطلاح‌شناسی و مبانی ادبیات داستانی دفاع مقدس، چاپ اوّل. تهران: سازمان انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی
  12. شفیعی­کدکنی، محمدرضا (1391) رستاخیز کلمات؛ درس­گفتارهایی دربارۀ نظریۀ ادبی صورتگرایانِ روس، چاپ دوم. تهران: انتشارات سخن.
  13. صفوی، کورش (1390) از زبان­شناسی به ادبیات. جلد اول. چاپ اول. تهران: سوره مهر.
  14. کهون، لارنس (1388) از مدرنیسم تا پست مدرنیسم. ترجمۀ عبدالکریم رشیدیان. چاپ هفتم. تهران: نی
  15. گل­پرور، ابراهیم؛ صمصام، حمید(1392) بررسی عناصر داستانی داستان­های کوتاه «احمد دهقان» براساس مجموعه داستان «من قاتل پسرتان هستم». فصلنامه علمی و پژوهشی زبان و ادبیات فارسی- دانشکده ادبیات و زبان های خارجی دانشگاه آزاد اسلامی واحد سنندج- سال پنجم/ شماره 15/ تابستان 1392-صص: 110-85
  16. مقدادی، بهرام (1398) دانش­نامۀ نقد ادبی، از افلاطون تا به امروز، چاپ سوم، تهران: چشمه.
  17. میرعابدینی، حسن (1383) صد سال داستان­نویسی، جلد چهارم، چاپ اول. تهران: چشمه.
  18. میرصادقی، جمال و میمنت (1377) واژنامۀ هنر داستان­نویسی. چاپ اول. تهران: کتاب مهناز.
  19. وارد، گلن، (1384) پست مدرنیسم، مترجم:‌ قادر فخر رنجبری و ابوذر کرمی،‌ چاپ اول، تهران:‌ نشر ماهی.
  20. هرمن، دیوید (1393) عناصر بنیادین در نظریه­های روایت، ترجمۀ حسین صافی. چاپ اول، تهران: نی.
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 581
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 331