ارزیابی اثربخشی توانبخشی شناختی بر تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی، کاهش مشکلات خواندن و عملکرد خواندن کودکان دارای اختلال یادگیری | ||
| تفکر وکودک | ||
| مقاله 8، دوره 14، شماره 2 - شماره پیاپی 28، بهمن 1402، صفحه 201-226 اصل مقاله (321.1 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/fabak.2024.8962 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سوری1؛ داود تقوایی* 2؛ محمدمهدی جهانگیری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری گروه روان شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی، اراک، ایران | ||
| 2دانشیار گروه روان شناسی، واحد اراک، دانشگاه آزاد اسلامی ، اراک، ایران | ||
| 3استادیارگروه روان شناسی، واحد محلات، دانشگاه آزاد اسالمی ، محلات، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف پژوهش حاضر ارزیابی اثربخشی درمان توانبخشی شناختی بر عملکرد خواندن، مشکلات خواندن و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی بود. روش پژوهش شبه آزمایشی و از نوع پیش‌آزمون-پس‌آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه دانشآموزان مبتلا به اختلال یادگیری اختصاصی همراه با نقص در خواندن دختر پایه چهارم ابتدایی دبستان‌های شهر همدان در سال 99-1398 بود که 30 نفر از آنها با نمونه‌گیری در دسترس انتخاب و به‌صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل گمارش شدند. برای گروه آزمایش به مدت یک ماه (در هفته 2 جلسه 45 دقیقه‌‌ای) برنامه توانبخشی شناختی اجرا گردید. گروه کنترل در این مدت، آموزشی دریافت نکرد. عملکرد خواندن با آزمون خواندن و نارساخوانی (نما)، مشکلات خواندن توسط جدول سنجش مشکل و نوع آن (سمن) و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی توسط پرسشنامه تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی فریستون و همکاران(1994) سنجیده شد. برای تجزیه‌وتحلیل داده‌ها از آزمون تحلیل کوواریانس چندمتغیره استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد که بین میانگین متغیرهای عملکرد خواندن، مشکلات خواندن و تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی دو گروه آزمایش و کنترل تفاوت معناداری وجود داشت (0.05 P <). لذا، درمان توانبخشی شناختی می‌تواند ابزار مفیدی برای افزایش عملکرد خواندن و کاهش مشکلات خواندن و عدم بلاتکلیفی در دانشآموزان دارای اختلال یادگیری اختصاصی همراه با نقص در خواندن باشد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| توانبخشی شناختی؛ تحمل‌ناپذیری بلاتکلیفی؛ مشکلات خواندن؛ عملکرد خواندن؛ اختلال یادگیری اختصاصی همراه با نقص در خواندن | ||
| مراجع | ||
|
برنجی جلالی، وحید، غفاری، عذرا، بیرامی، منصور، تکلوی، سمیه. (1400). فصلنامه خانواده درمانی کاربردی، 2(1): 277-291.
بهادری خسرو شاهی، جعفر، حبیبی کلیبر، رامین، مصرآبادی، جواد، واقف، لادن(1400). اثربخشی آموزش راهبردهای خودنظارتی توجه بر عملکردهای توجه و آگاهی واج شناختی دانش آموزان نارساخوان. دو فصل نامه علمی تفکر و کودک. 12 (2)، 31-53.
تبریزی، مصطفی. (1400). درمان اختلالات خواندن. تهران: انتشارات فروزان.
حبیبی کلیبر، رامین و بهادری خسروشاهی، جعفر (1398). اثربخشی توانبخشی شناختی رایانه ای بر شناخت اجتماعی، کنترل بازدارنده و اجتناب شناختی دانش آموزان دارای ناتوانی یادگیری. مجله عصب روانشناسی.2(17)، 89-2183.
دریکوند، محمد، شهنی ییلاق، منیجه، حاجی یخچالی، علیرضا (1401). مقایسه تاثیر بازی توانبخشی شناختی رایانهای توجه و حافظه (آرام) و بازیهای عملی توجه بر توجه پایدار، بازداری پاسخ، سرعت و صحت خواندن در دانش آموزان دارای اختلال یادگیری خاص همراه با نشانگان نارساخوانی. مجله مطالعات روانشناسی تربیتی، 19(46)، 47-29.
روددهقان، زهره(1398). اثربخشی درمانی مبتنی بر آموزش تعهد و پذیرش بر خودکارآمدی تحصیلی و عزت نفس دانشآموزان دچار اختلالات یادگیری. پایان نامه کارشناسی ارشد. رشته روانشناسی. دانشگاه پیام نور.
سرداری، باقر(1400). اثربخشی آموزش راهبردهای حافظه کاری بر انعطاف پذیری شناختی و خود تنظیمی هیجانی در دانش آموزان ابتدایی. دو فصل نامه علمی تفکر و کودک. 12 (1)، 105-124.
سیفنراقی، مریم و نادری، عزتالله (1400). اختلالات یادگیری: تاریخچه، تعریف، گروهبندی، مراحل تشخیص، روش‌های آموزش و نمونه‌های بالینی. تهران: چاپ و نشر بین الملل.
شرافتی، حسین، طاهری، الهام، اسمائی مجد، سیروان، امیری، مهدی (1396). اثر بخشی درمان شناختی مبتنی بر مدل داگاس بر عدم تحمل بلاتکلیفی، اجتناب شناختی و باورهای مثبت نگرانی در بیماران مبتلا به اختلال اضطراب فراگیر. مجله روانشناسی بالینی، 9 (2): 15-28.
شکوهی یکتا، محسن و پرند، اکرم(1400). ناتوانی‌های یادگیری. تهران: انتشارات تیمورزاده طبیب.
شکوهییکتا، محسن، لطفی، صلاحالدین، رستمی، رضا، ارجمندنیا، علیاکبر، معتمد یگانه، نگین، شریفی، رضا (1393). اثربخشی تمرین رایانهای شناختی بر عملکرد حافظه فعال کودکان نارساخوان. دوماهنامه شنواییشناسی. 23 (3)، 46-56.
شیرازی، سیما و نیلی پور، رضا (1390). آزمون تشخیص خواندن. تهران. انتشارات دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی.
صفری بولانی، ندا، باعزت، فرشته، غفاری، مجید( 1399). اثربخشی برنامه توانبخشی شناختی بر ابعاد توجه و کارآمدی خواندن دانش آموزان نارساخوان. فصلنامه سلامت روان کودک. 7 (3): 167-181.
صفری، سهیلا، فرامرزی، سالار، عابدی، احمد.( 1393). تأثیر بازی درمانی شناختی- رفتاری بر علائم رفتاری دانش‌آموز نافرمان. مجله مطالعات علوم پزشکی ، 25(3)، 258-267.
عبدلپور، قاسم، هاشمی، تورج، شعیری، محمدرضا، علیزاده، فریدون (1397). رابطه عدم تحمل بلاتکلیفی و باورهای فراشناختی با نگرانی در افراد مبتلا به نشانههای افسردگی. مجله روانشناسی و روانپزشکی شناخت، سال پنجم، شماره 2، 26-15.
عزیزی، امیر، میردریکوند، فضل اله، سپهوندی، محمدعلی. (1399). مقایسه تأثیر توانبخشیشناختی، نوروفیربک و بازیدرمانیشناختی – رفتاری بر حافظه فعالت در دانشآموزان ابتدایی مبتلا به اختلال یادگیری خاص. دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی. سال بیست و یکم، شماره (1). بهار 1399.
علیپور، احمد و امینی، فهیمه (1396). مقایسه اثربخشی توانبخشی شناختی رایانهای بر کارکردهای توجه در دانشآموزان اختلال یادگیری نارساخوانی چپ دست و راست دست. فصلنامه کودکان استثنایی، سال هفدهم، شماره، 3. 84-73.
علیلو، مجید، شاهجویی، تقی، هاشمی، زهره (1389). مقایسه عدم تحملبلاتکلیفی، اجتنابشناختی، جهتگیری منفی به مشکل و باورهای مثبت در مورد نگرانی بین بیماران مبتلا به اختلال اضطراب تعمیم یافته و افراد عادی. فصلنامه علمی – پژوهشی روان شناسی دانشگاه تبریز 5 (2): 23 – 42.
فرامرزی، سالار و محمدزاده، عادل (1396). اثربخشی مداخله هدفمند خواندن مبتنی بر پاسخ به مداخله بر درک مطلب دانش آموزان با ناتوانی یادگیری ویژه. فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 7(27)، 185-208.
فیروزبخت، مهرداد (1398). آموزش مهارتهای زندگی1 (برای دوره دبستان)، (رشد هیجانی، اجتماعی، شناختی و خود). تهران: انتشارات دانژه.
قمری گیوی، حسین، نادر، مقصود، دهقانی، فرشته (1393). بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی در بازسازی کارکردهای اجرایی بیماران وسواسی- جبری. فصلنامه مطالعات روانشناسی بالینی، سال 4، شماره 16، 128-102.
کرمی نوری، رضا، مرادی، علیرضا. (1384). آزمون خواندن و نارساخوانی نما. تهران: دانشگاه تربیت معلم.
موحدی، یزدان. (1398). تأثیر توانبخشی شناختی بر بهبود بازداری پاسخ در دانش آموزان مبتلا به ناتوانی یادگیری ریاضی و خواندن. مجله ناتوانی های یادگیری، 9(2): 132-152.
میهن دوست، زهرا (1390). بررسی علل همبستگی معلولیتهای یادگیری شیوع در دانشآموزان مقطع ابتدایی. فصلنامه علوم اجتماعی، دوره هفتم، شماره 7. 18-12.
هاشمی، تورج، بیرامی، منصور، اسماعیل پور، خلیل، نعمتی، فاطمه، خوش اقبال، مرجان. (1400). بررسی اثربخشی توانبخشی شناختی متمرکز بر حافظه فعال در بهبود نشانه های اختلال خواندن در دانش آموزان دوره ابتدایی. دوفصلنامه راهبردهای شناختی در یادگیری، 9 (17):1-16.
American psychiatric association.( 2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders text revision. 4th. Washington D. C. American pethiatric association.
Buher k, Dugas MJ. (2006).Investigation the construct validity of intolerance of uncertainly and its uniqe relationship with worry. J Anxiety Disorder,20, 223-234.
Da Silva PB, Engel de Abreu PM, Laurence PG, Nico MÂN, Simi LGV, Tomás RC, Macedo EC. Rapid automatized naming and explicit phonological processing in children with Developmental Dyslexia: a study with Portuguese-Speaking children in Brazil. Frontiers in Psychology, 2020; 11: 928
.
DanGiorgio MD.( 2019). The relationship between cognitive processes and reading and reading success in clyslexic children. Journal of educa Tionch psychology. 82 (1), 33.
Freeston MH, Rheauma J, Litarte H, Dugas MJ, Ladouceur R. Why Do Peaple Worry?. Personal Individ Differ, 1994; 17: 791-802
Lambert, K. T. (2021). Improving inhibitory control in a kindergarten classroom. (Master of education. Louisiana State University).
Leong, A. Y. C., Yong, M. H., & Lin, M. H. (2022). The effect of strategy game types on inhibition. Psychological Research, 1-13.
Mogasale, VV, Patil, VD, Patil, NM, Mogasale. (2011).VPrevalence of specific learning disabilities among primary school children in a south zndian city. Indian j of pediatrics. 3 (2), 1-6.
National Center for learning Disabilities.( 2014). The state of learning Disabilities: facts trends and Emerging Issues. New Yourk, CT: Author.
Oglesby ME, Medley AN, Norr AM, Capron, DW, Schmit, NB.( 2013). Intolerance of uncertainty as a vulnerability factor for hoarding behaviors. J Affect disord. 145 (2): 227-231.
Sadock BJ, Sadock VA, Ruiz P. Synopsis of psychiatry: behavioral sciences, clinical psychiatry. Wolters Kluwer. Translated by: Rezaee, M.D, 2015. [In Persian].
Thorell LB, Nutly SB, Bohlin G8 klingberg T .(2009). Training and transfer effects of executive Functions in preschool children. Developmental science.. 12 (1), 106 - 113. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 427 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 205 |
||