سامانه نشریات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

میرقادری, محمد امین, رضائی باغ بیدی, بهار. (1402). عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟. , 14(2), 283-302. doi: 10.30465/ls.2023.41168.2055
محمد امین میرقادری; بهار رضائی باغ بیدی. "عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟". , 14, 2, 1402, 283-302. doi: 10.30465/ls.2023.41168.2055
میرقادری, محمد امین, رضائی باغ بیدی, بهار. (1402). 'عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟', , 14(2), pp. 283-302. doi: 10.30465/ls.2023.41168.2055
میرقادری, محمد امین, رضائی باغ بیدی, بهار. عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟. , 1402; 14(2): 283-302. doi: 10.30465/ls.2023.41168.2055

عیلام، ایلام یا هَلتمتی ؟

زبان‌شناخت
مقاله 13، دوره 14، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 283-302    اصل مقاله (392.06 K)
نوع مقاله: علمی-پژوهشی
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/ls.2023.41168.2055
نویسندگان
محمد امین میرقادری* 1؛ بهار رضائی باغ بیدی2
1پژوهشگر دوره پسادکتری، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران (نویسنده مسئول)
2دانشجوی دکتری باستان‌شناسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، تهران، ایران.
چکیده
ایلام به عنوان یک قدرت فرهنگی و سیاسی در خاور نزدیک و نیز یک دوره تاریخی پر فراز و نشیب نامی آشنا برای پژوهشگران است. طی سال‌ها پژوهشگران ایرانی و غیر ایرانی پژوهش‌های فراوانی پیرامون این دوره انجام داده و محوطه‌های متعددی کاوش شده‌ و از این رو بقایای فرهنگی این دوره تاریخی در کاوش‌های باستان‌شناختی تا حدودی به خوبی شناسایی شده است. این شواهد وجود حکومت و سرزمینی را که در کتاب مقدس به شکل «عیلام» به آن اشاره شده است، تأیید می‌کند. قرن‌ها پیش از انجام کاوش‌های باستان‌شناسی و ترجمه متون میخی، در کتاب مقدس پیرامون سرزمین و حکومت «عیلام» اشاراتی ذکر شده است. با وجود حجم مطالعات مربوط به این دوره تاریخی نکته‌ای وجود دارد و آن اختلاف نظری است که میان پژوهشگران ایرانی در معنا، ریشه و شکل نگارش نام ایلام به-ویژه در شیوۀ نگارش آن با «الف»/ «ع» وجود دارد. در این مقاله به چرایی این موضوع می‌پردازیم و پیشنهاداتی پیرامون آن ارائه خواهیم کرد؛ چراکه به نظر می‌رسد شایسته است شکل واحدی برای نگارش نام این تمدن و دوره تاریخی برگزینیم
کلیدواژه‌ها
هلتمتی؛ اِلَم؛ عیلام؛ ایلام؛ میانرودان؛ کتاب مقدس
مراجع
  • کتاب مقدس
  • وبگاه کتابخانه، موزه و مرکز اسناد مجلس شورای اسلامی https://www.ical.ir/ical/
  • احتشامی، منوچهر، لقایی، آزیتا و معزی، فاطمه، (1383)، خوزستان و لرستان در عصر ناصری به روایت فرمان­های ناصرالدین شاه، مکاتبات امیرکبیر و میرزا آقاخان نوری با احتشام‌الدوله، تهران: مؤسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران.
  • ارفعی، عبدالمجید، (1367)،«سپیده‌دمی که به روشنایی می­گراید»، مجله باستان­شناسی و تاریخ 3، صص: 78-77.
  • ارفعی، عبدالمجید، (1376)، «شیوۀ برگردان نام‌ها و واژگان - زبان­های سومری، اکدی (بابلی و آشوری) و ایلامی به پارسی». در: مجموعه مقالات یاد بهار، تهران: انتشارات آگه، صص: 84-75.
  • افشار سیستانی، ایرج، (1372)، ایلام و تمدن دیرینه آن، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  • اکبری، مرتضی، (1393)، «روابط ایران و عراق در عصر پهلوی (با نگاهی به نقش مردم ایلام در روابط دو کشور)»، فرهنگ ایلام 42 و43، صص: 165-147.
  • پاتس، دنیل، (1392)، باستان­شناسی ایلام، ترجمه زهرا باستی، تهران: سمت.
  • پاتس، تیموتی، (1397)، ایران در اسناد میانرودانی هزاره سوم و دوم پ.م.، ترجمه خشایار بهاری، تهران: نشر فرزانروز.
  • جعفری ولدانی، اصغر، (1376)، بررسی تاریخی اختلافات مرزی ایران و عراق، تهران: مؤسسه چاپ و انتشارات وزارت امور خارجه.
  • جلال­پور، شهره، (1391)، «تحلیل تغییر اسامی شهرهای ایران در دورۀ پهلوی اول و نقش فرهنگستان ایران»، فصلنامۀ گنجینۀ اسناد 84، صص: 44-63.
  • جهانگیرفر، میلاد و گشتاسب، فرزانه، (۱۳۹۵)، عیلام و عیلامیان در کتاب مقدس، دوفصلنامۀ علمی – پژوهشی پژوهشنامۀ ادیان، سال ۱۰ شماره ۲، صص ۲۷-۶۰.
  • رضائی ­باغ­بیدی، حسن، (1384)، «نگاهی گذرا به ترجمه متون مقدس و ترجمه­های قرآن»، معارف، دوره 21، شماره 1، صص: 31-47.
  • زینی­وند، محسن و شریفی، فرشته، (1398)، سلیمان­تپه، تل بکسایه و سبعات کهریز (تلاش برای یافتن سه محوطۀ نخست ثبتی ایران)، مجله مطالعات باستان­شناسی پارسه 9، صص: 37-23.
  • علیزاده، عباس، (1386)، تئوری و عمل در باستان­شناسی (با فصل­هایی در زیست­شناسی تحوّلی و معرفت­شناسی)، چاپ سوم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، سازمان میراث فرهنگی کشور.
  • علی محمدی، نعمت الله، (1388)، «شهریاری ایلام، نشست و نقد بررسی کتاب شهریاری ایلام»، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا137، صص: 39-46.
  • فرین، داگلاس، 1400، جای­نام­های میانرودان و ایران در هزاره سوم پ.م.، ترجمه محمد امین میرقادری، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
  • مفیدی نصرآبادی، بهزاد، (۱۴۰۰)، چغازنبیل: بافت شهری و جنبه­های معماری در ایلام باستان، تهران: انتشارات دکتر محمود افشار با همکاری سخن.
  • نورائی، مرتضی و مهمان­نواز، محمود، (1391)، «بررسی اسناد کشمکشهای والیان پشتکوه با حکومت عثمانی بر سر معادن نمک (1838-1928/ 1255- 1347ه.ق)»، فصلنامۀ گنجینۀ اسناد87، صص: 40-20.
 

Reference 

  • The Bible
  • Afshar Sistani, E., (1993). Ilam and its Civilization. Ministry of Culture and Islamic Guidance press. Tehran (in Persian).
  • Akbari, M., (2014). “Iran and Iraq Ties at Pahlavi Era (with a glance at the role of Ilam people in the ties of two countries)”. Farhange Ilam 15 (42, 43): 147-165 (in Persian).
  • Alizadeh, A., (2007). Methods and Theories in Archaeology. 3rd ICHO, Tehran (in Persian).
  • Black, J., George, and Postgat, N., (2000). A Concise Dictionary of Akkadian, Harrassowitz Verlag. Wiesbaden.
  • Bryce, T., (2009). The Routledge Handbook of the Peoples and Places of Ancient Western Asia; the Near East from the Early Bronze Age to the fall of the Persian Empire. Routledge. London.
  • Borger, R., (2004). Mesopotamisches Zeichenlexikon (Alter Orient und Altes Testament 305), Ugarit Verlag, Münster.
  • Damerow, P., and Englund, R.K., (1989). The Proto-Elamite Texts from Tepe Yahya, American School of Prehistoric Research, Peabody Museum, Bulletin 39. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press, Peabody Museum of Archaeology and Ethnology.
  • De Morgan, J., (1894). Mission scientifique en Perse: Etudes Geographiques. Tome Premier. Paris: E. Leroux.
  • De Morgan, J., (1895). Mission scientifique en Perse: Etudes Geographiques. Tome Second. Paris: E. Leroux.
  • Desset, F., (2017). “Here ends the history of Elam: Toponomy, linguistics and cultural identity in Susa and south-western Iran, ca.2400-1800 BC.”Studia Mesopotamica Jahrbuch für altorientalische Geschichte und Kultur Ugarit-Verlag – Buch- und Medienhandel GmbH, Münster: 1-32.
  • Desset, F., Tabibzadeh, K., Kervran, M., Basello, G. & Marchesi, A. (2022). “The Decipherment of Linear Elamite Writing”. Zeitschrift für Assyriologie und vorderasiatische Archäologie, 112(1): 11-60.
  • Dubovsky, P., (2018). “Elam and the Bible”, In: Alvarez-Mon, J., Basello, G.P. and Wicks, Y., (eds.). The Elimite World, World Series, Taylorand Francis, Abington: 27-40.
  • Edzard, D. O., (2003). Sumerian Grammar, Leiden: Brill.
  • Edzard, D.O, (1967). “The Early Dynastic period”, in Bottero, J., Cassin, E. and Vercoutter, J., (), The Near East: The early civilizations. NewYork: Delacorte Press, 52-90.
  • Edzard, D.O., (1997). Gudea and his Dynasty. RIME 3/1. University f Torento Press. Torento.
  • Fiey, M., (1979). Communautes syriaques en Iran et Irak des origines a 1552. Vatiorum Reprints. London.
  • Frayne, D., (1997). Ur III period (2112-2004 bc). The royal inscriptions of Mesopotamia, early periods, vol. 3/2, University of Toronto press.
  • Frayne, D., (2008). Presargonic Period (2700-2350 BC). RIME University of Torento Press.Torento.
  • Frayne, D., (2021). Early Dynastic List of Geographical Names. Translated by Mohammad Amin Mirghaderi, University of Tehran Press. Tehran (in Persian).
  • Gelb, I., (1944). Hurrians and Subarians. The University of Chicago press. Chicago.
  • Halloran, J.A., (2006). Sumerian Lexicon: A Dictionary Guide to the Ancient Sumerian Language. Logogram Publishing. Los Angeles.
  • Huehnergard, J., (2000). A Grammar of Akkadian. Winona Lake, Eisenbrauns.
  • Huehnergard, J., and Woods, Ch., (2008). “Akkadian and Eblaite”, In: Woodard, R.D., (ed.). The Ancient Languages of Mesopotamia, Egypt, and Aksum. Cambridge: Cambridge University Press:83-152.
  • Jacobsen, T., (1939). The Sumerian King List. Chicago: AS 11.
  • Jacobsen, T., (1967). Some Sumerian City-Names. Journal of Cuneiform Studies, 21, 100–103.
  • Jafari Valdani, A., (1997). A Historical Study of Border Disputes between Iran and Iraq. Ministry of Foreign Affairs Press. Tehran (in Persian).
  • Jalalpoor, S. (2013). “Changing the Names of Cities in Iran in the First Pahlavi Era and the Role of the Language Academy of Iran”. Ganjine-ye Asnad, 22(4): 44-63 (in Persian).
  • Klein, E., (1987). “A Comprehensive Etymological Dictionary of the Hebrew Language for Readers of English”. The Beatrice & Arthur Minden Foundation. The University of Haifa: 466-467.
  • Krebernik, M., (2006). “Philologische Aspekte elamisch-mesopotamischer Beziehungen im Überblick”. Babel und Bibel 3: 59-99.
  • Mallowan, M., (1971). “Albert Reckitt Archaeological Lecture - Elamite Problems (Read 17 December 1969)”. Proceedings of the British Academy55: 255-299.
  • Michalowski, P., (2008). “Observations on ‘Elamites’ and ‘Elam’ in Ur III times”, In: Michalowski, P., (ed.). On the third dynasty of Ur, studies in honor of Marcel Sigrist, Journal of cuneiform studies, supplemental studies no 1, American schools of oriental research, Boston: 109-123.
  • Nouraei, M. and Mehmannavaz, M., (2012). “A Record-Based Study of Conflicts between Governors of Poshtkouh (Ilam) and the Ottoman Government over Salt Mines (1838-1928)”. Ganjine-ye Asnad, 22(3): 20-40 (in Persian).
  • Poebel, A., (1914). Historical Texts, University of Pennsylvania, Pennsylvania.
  • Poebel, A., (1931). “The name of Elam in Sumerian, Akkadian and Hebrew”, American Journal of Semitic language and literature 48/1: 20-
  • Potts, D., (2013). The Archaeology of Elam, Translated by Zahra Basti, Samt, Tehran (in Persian).
  • Potts, D.T., (2018). “Elam regio: Elam in Western scholarship from the Renaissance to the late 19th century”, In: Alvarez-Mon, J., Basello, G.P. and Wicks, Y., (eds.). The Elimite World, World Series, Taylorand Francis, Abington: 11-26.
  • Potts, T.F., (2018). Mesopotamia and the East, An Archaeological and Historical study of the foreign relations, 3400 to 2000 B.C. Translated by Khashayar Bahari, Farzan Roz, Tehran (in Persian).
  • Rubio, G., (2007). “Sumerian Morphology”, In: Kaye, A.S., Morphologies of Asia and Africa, 1 Winona Lake, Indiana Eisenbrauns: 1379-1327.
  • Speiser, E.A., (1930). Mesopotamian Origins: The Basic Population of the Near East. University of Pennsylvania Press.
  • Steinkeller, , (2018). “The birth of Elam in history”. In: Alvarez-Mon, J., Basello, G.P. and Wicks, Y., (eds.). The Elimite World, Routledge. World Series, Taylorand Francis, Abington: 177-203.
  • Steve, M.J., Gasche, H., and De Meyer, L., (2002). “Suse”. In: Briend, J., and Quesnel, M., (eds.). Supplement au Dictionnaire de la Bible, Fasc. 73, Paris, Letouzey and Ane: 359–511.
  • Stienkeller, P., )1980(. “The old Akkadian terms for Eastern”.Revue dAssyriologie 47: 1-9.
  • Stolper, M.W., (1984). “Political history”, Elam, surveys of political history and archaeology, Near eastern studies vol. 25, University of California press:3-100.
  • Vallat, F., (1996). “Elam: Haltamti/Elamtu”, NABU
  • Verderame, L., (2009). “Martunel III millennio: fontiiinterpretazioni”. Rivistadegli Studi Orientali 82: 229-260.
  • Zeynivand, M. and Sharifi F., (2019). “Sulaiman Tapa, Tel-e Baksaye and Seba’āt-e Kahriz (A quest to find Three Lost National Nominated Sites)”. Parseh J Archaeol Stud 3 (9):23-37 (in Persian).
آمار
تعداد مشاهده مقاله: 932
تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 462