بررسی تطبیقی نمادها و نشانه های بصری در نمایشنامه « مرگ یزدگرد» بهرام بیضایی با فیلمنامه « ماهی و گربه» شهرام مکری | ||
| پژوهش های بین رشته ای ادبی | ||
| مقاله 5، دوره 5، شماره 9، خرداد 1402، صفحه 142-169 اصل مقاله (455.12 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/lir.2023.41623.1536 | ||
| نویسندگان | ||
| تهمینه چوبساز1؛ محمد عارف* 2 | ||
| 1کارشناسی‌ارشد ادبیات نمایشی، گروه نمایش، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران مرکزی. | ||
| 2دانشیار انسان شناسی هنر، گروه نمایش، دانشگاه آزاداسلامی واحد تهران مرکزی، ایران. | ||
| چکیده | ||
| هدف این مقاله بررسی تحلیلی و ریشه شناسی عناصر پنهان دراماتیک به ویژه دیالوگ های مصورِ بوم شناختی و بازی با ذهن در دو اثر مطرح ادبیات نمایشی ایران: 1- نمایشنامه مرگ یزدگرد نوشته بهرام بیضایی، 2- فیلمنامه گربه و ماهی نوشته شهرام مکری، از منظر انسان شناسی نمادگرا است. فیلم نامه ی سینمایی ماهی و گربه شهرام مکری یکی از فیلم های سینمایی معناگرا در حوزه سینمای ایران است که توانسته با فرم و محتوایی جدید در انتقال مفاهیم ذهنی، نظر مردم و منتقدین را در داخل و خارج از کشور به خود جلب کند. مرگ یزدگرد بهرام بیضایی نیز به دلایل نهفته در بطن اثر از ویژگی های کارکردگرایی پنهان، مورد توجه انسان شناسان قرن بیستم از جمله برانیسلاو مالینوفسکی و کلیفورد گیرتز قرار گرفته است.یافته ها نشان می دهد که عناصر طبیعی موجود در متن این دو اثر تئاتری- سینمایی از منظر انسان شنای نمادگرا ریشه در تفکر جهان شمول و زاییده شرایط روحی و روانی مولف کارگردانان آن دو دارد. در این پژوهش از روش توصیفی تحلیلی به تجزیه و تحلیل محتوای کیفی داده ها با تکیه بر شیوه مطالعاتی ژرفانگرانه برای مقایسه جایگاه نمادگرا تصویر و جلوه های پنهان در دیالوگ ها استفاده شده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بیضایی؛ مرگ یزدگرد؛ مکری؛ ماهی و گربه؛ انسان‌شناسی نمادگرا | ||
| مراجع | ||
|
کتاب‌نامه
الیاده، میرچا (1390). اسطوره و واقعیت، مانی صالحی علامه، تهران، ترجمه و نشر کتاب پارسه
احمدی کمالوند، مرادی، سیاوش(1401)، «بررسی روانشناسی خودکامگی در فیلم‌نامه‌های «آهو، سلندر، طلحک و دیگران» و قصه‌های «میرکفن پوش» اثر بهرام بیضایی، 4، 7، 1-32
-------- (1375). مقدس و نامقدس، نصرالله زنگویی، تهران، ترجمه و نشر سروش تهران
بالازاده، امیرکاوس (1385). «مرگ یزدگرد یک مجلس شاه کشی»، مجله کتاب صحنه، 4، 51، 41-44
براهنی، رضا (1386). «پرسشی به نام مرگ یزدگرد»، مجله سیمیا، 2، 2، 188-198
بیرلین، ج. ف (۱۳۹۱). اسطوره‌های موازی، عباس مخبر، چاپ سوم، تهران، مرکز
بیضائی، بهرام (1381). سه برخوانی، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات‌زنان، چاپ دوم.
--------- (1358). مرگ یزدگرد، تهران، انتشارات روشنگران و مطالعات‌زنان
تسلیمی، محمدپور، علی، لیلا (1391). «برجسته‌سازی در داستان کوتاه سه قطره خون»، نقد ادبی و سبک شناسی، 2، 7، 97-118.
ثمینی، نغمه (1388). تماشاخانۀ اساطیر: اسطوره و کهن نمونه در ادبیات نمایشی ایران، تهران: نشرنی.
حیاتی، قندی، زهرا، ریحانه (1402). «بازنمایی معنای هویت در فیلمنامۀ حقایق دربارۀ لیلا دختر ادریس، اثر بهرام بیضایی»، 5، 10،
حیدرخانی، آفرین، فهیمی فر، مسعود، فریده، اصغر (1399)، «شناسایی عنصر مسلط در فیلم ماهی و گربه شهرام مکری»، ارتباطات و رسانه، 3، 8، 73- 100.
حسامی، بابرکت، وحیده، سمیرا (1396). «مطالعه نماد ماهی و کاربرد فرم آن در قالی‌های صفوی و قاجار»، نگارینه هنر اسلامی، 4، 14، 47-62
خاشعی، رضا (1392). «تفکر مردم شناختی مبتنی بر سکانس»، فصلنامه رادیو تلویزیون 7، 20، 125-156.
رحمانی، جبار (1383). تفسیر فرهنگ، مروری بر نظریات و روش شناسی کلیفورد گیرتز، تحقیق‌درسی.
شوالیه، ژان، گربران، آلن(1379). فرهنگ نمادها، ترجمه سودابه فضایلی، جلد5، تهران، نشر جیحون.
شایگان، داریوش (1382). آفاق تفکر معنوی در عرفان ایرانی، ترجمه باقر پرهام، تهران، نشر پژوهش.
(1390). تاریخ اندیشه و نظریه های انسان‌شناسی. تهران، نشرنی.
--------- (1386). «نگاهی بر رویکرد تفسیری کلیفورد گیرتز با تأکید بر تفسیر او از پدیده دینی»، مجله نام علوم اجتماعی، 31، 22، 103-123.
قاسمیان دستجردی، محمدی اردکانی، پروانه، جواد علی (1397). نقش رنگ سیاه و سفید در طراحی لباس فیلم مبتنی بر نشانه شناسی رولان بارت، هنرهای زیبا.
کربن، هانری (1384). بن مایه های آیین زرتشت در اندیشه سهروردی، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، نشر جامی.
کوپ، لارنس (۱۳۹۰). اسطوره، ترجمه محمد دهقانی. چ دوم. تهران، نشرعلمی و فرهنگی.
گیویان، عبدالله (1386). «سهم مردم‌شناسی و سینما در مردم‌شناسی بصری: نقدی بر کتاب سینمای قوم پژوهی»، فصلنامه علوم اجتماعی، 38، 14، 204-233.
لوشر، ماکس (1393). روانشناسی رنگ‌ها، ترجمه حمیدرضا بلوچ، تهران، نشر شباهنگ.
مکاریک، ایرنا ریما (۱۳۸۵). دانشنامه نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی ، چاپ دوم، تهران، نشر آگه.
--------- (۱۳۸8). دانشنامه نظریه های ادبی معاصر. ترجمه مهران مهاجر و محمد نبوی، چ سوم. تهران: نشر آگه
نبی حسینی مرندی، محمد صادق (1372). ادیان و مذاهب جهان، چاپ اول، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم, دفتر انتشارات اسلامی.
نرسیسیانس، امیلیا (1385). انسان، نشانه، فرهنگ، تهران، نشر افکار
- Geertz, C. (1966). Religion as a Caltural Sestem, in, Banton, M. (ed), Anthropological approaches to the study of religion, Tavistock Publication.
- Geertz, C. (1973). The Impact of the Concept of Culture on the Concept of Man, the Interpretation of Cultures NewYork: basic book. pp. 33-54, Inc.
- Kant, Immanuel, (2016) Critique of Pure reason, Trans: Behroz e Nazary, Ed: Mohamdmehdi Ardebili, Tehran: Nashr-e qoqnoos.
- Kant, Immanuel, (1992) Theoretical Philosophy-1755-1770, Trans & Ed: David Walford in collaboration with Ralf Meerbote، New York: Cambridge University Press.
- Spencer, Jonathan. (1996). Encyclopedia of Social and Cultural Anthropology. Alan Barnard, Jonathan Spencer ed. pp. 535-539. London and NewYork: Routledge.
- Townsend, Dabney, (2014) Historical Dictionary of Aesthetics, Trans: Fariborz e Majidi, Tehran: Nashr-e Farhandestan Honar. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 291 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 201 |
||