مقدمهای تحلیلی در حفاظت و مرمت بناهایتاریخی از منظر تاریخ اجتماعی | ||
تحقیقات تاریخ اجتماعی | ||
مقاله 10، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 25، شهریور 1402، صفحه 277-309 اصل مقاله (340.31 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/shc.2023.44862.2450 | ||
نویسنده | ||
محسن کیهان پور* | ||
دانشجوی دوره دکتری پژوهشهنر دانشگاه شاهد و عضو هیأت علمی دانشکده هنر و معماری، دانشگاه سیستان بلوچستان، زاهدان، ایران، | ||
چکیده | ||
بیان مسئله: خلقِ آثار ارزشمندِ هنری و معماری را در هر جامعه ای بخش مهمی از کنشهایِ فرهنگیـ اجتماعی محسوب میشود. اقدامات حفاظتی و مرمتیِ احتمالی در این آثار نیز به تبعِ آن، میتواند کنشی فرهنگی و اجتماعی باشد. عموماً امر حفاظتومرمت از آثار و بناهای تاریخی را در ساحتی انسانگرا و مدرن مورد نقد و بررسی قرار میدهند اما می توان نمونه هایی از این دست کنشهای فرهنگی ـاجتماعی را در بستر تاریخ و دوره پیشامدرن یافت که از منظر هدف اگر نه به تمامی، در بخشهای عمدهای با این رویکرد تطابق دارد. روش پژوهش: بر همین اساس و با جستاری توصیفی-تحلیلی و با نظرداشت رویکرد تاریخ اجتماعی برخی از نمونه های موجود و پاره ای از کنش های مضبوط در منابع تاریخی را مورد واکاوی قرارداده ایم. پرسش اصلی این پژوهش آن است که نگهداری و مرمت بناهای تاریخی به عنوان یک کنشِ فرهنگی ـاجتماعی چگونه در ساحت تاریخ اجتماعی می تواند تحلیل گردد؟ پاسخ به این پرسش، از آن جهت اهمیت می یابد که اقدامات حفاظتی و مرمتی، نه الزاماً کنشی مدرن بلکه رفتاری فرهنگی، اجتماعی است که در برخی موارد با نیات سیاسی و دینی رخ داده و بخش هایی از زیستِ اجتماعی و فرهنگی مردم در جامعه پیشامدرن در ایران را روشن و قابل تحلیل میسازد. نتیجه: ضمن اثبات جاری بودن فرهنگِ توجه به بناهای تاریخی در طول زمان، به دلایل مختلف ازجمله؛ ارزشمندی، علقه های ملی و دینی و باورهای فرهنگی و اجتماعی و خواسته ای سیاسی، این فرهنگ در پدیداری نوعی آگاهی و سپس ایجاد کنش های اجتماعیِ حفظ ومرمت، و در برخی موارد نیز تخریب آثارتاریخی و فرهنگی با همان دلایل مؤثر بوده است. | ||
کلیدواژهها | ||
تاریخاجتماعی مرمت؛ میراثفرهنگی؛ حفاظت و مرمت؛ تاریخفرهنگی | ||
مراجع | ||
اشپولر، برتولد(1380). تاریخ مغول در ایران. ترجمه: محمود میرآفتاب. انتشارات علمی و فرهنگی.چاپ هفتم. تهران.
الکساندر، ویکتوریا(1393).جامعهشناسیهنرها: شرحی بر اشکال زیبا و مردمپسند هنر. ترجمه: اعظم راودراد. فرهنگستان هنر. چاپ دوم.تهران.
پیرنیا، محمدکریم(1383). آشنایی با معماری اسلامی ایران. تدوین: غلامحسین معماریان. دانشگاه علم وصنعت ایران. چاپ هشتم. تهران.
تیموری، ابراهیم(1332). عصر بیخبری یا تاریخ امتیازات در ایران. انتشارات اقبال. تهران.
حجت، مهدی(1380). میراثفرهنگی در ایران: سیاستها برای یک کشور اسلامی. انتشارات میراثفرهنگی. تهران.
خرندزی زیدری نسوی، شهابالدین محمد(1365). سیرت جلالالدین منکبرنی. ترجمه فارسی: از اصل عربی از مترجم مجهول در قرن هفتم هجری بهتصحیح و با مقدمه و تعلیقات مجتبی مینوی. انتشارات علمی و فرهنگی. تهران.
دیویی، جان(1391). هنر به منزله تجربه. ترجمه مسعود علیا. انتشارات ققنوس. تهران.
رازی، ابن مسکویه(1377). تجاربالاُمَم، ترجمه: علینقی منزوی، جلد5 و6، انتشارات توس. تهران.
راوندی، مرتضی(1368). تاریخ اجتماعی ایران ج 3. انتشارات نگاه. تهران.
راوندی، مرتضی(1382). تاریخ اجتماعی ایران ج 4. انتشارات نگاه. چاپ دوم. تهران.
راوندی، مرتضی(1372). تاریخ اجتماعی ایران ج 5. انتشارات نگاه. چاپ سوم. تهران.
راوندی، مرتضی(1374). تاریخ اجتماعی ایران ج 8. انتشارات نگاه. تهران.
راوندی، مرتضی(1374). تاریخ اجتماعی ایران ج 9. انتشارات نگاه. تهران.
دبیرسیاقی، محمد(1378). تذکرهالملوک از میرزا سمیعا؛ سازمان اداری حکومت صفوی. انتشارات امیرکبیر. چاپ سوم. تهران
سامانیان، صمد، مهدی حجت و عادله محتشم(1396). واکاوی تاریخی و انتظام زمانمند ارزشها در حفاظت و مرمت آثار تاریخی-فرهنگی با استناد به آراء اندیشمندان و اسناد جهانی. نشریه تاریخ و فرهنگ. سال 49. شماره 98. بهار و تابستان 96. ص 36-9 .
سیاح، حمید.(2536). خاطرات حاجسیاح (دورهی خوف و وحشت). تصحیح: سیفالله گلکار. انتشارات امیرکبیر. چاپ دوم. تهران.
شاردن، ژان(1335). سیاحتنامه شاردن ج 2. ترجمه: محمد عباسی. انتشارات امیر کبیر. چاپ سوم. تهران.
صنیعالدوله، محمد حسن(1362). مطلعالشمس در تاریخ و جغرافیای شرح بلاد و اماکن خراسان، جلد سوم، انتشارات فرهنگسرا، تهران.
بروک، پیتر (1389). تاریخفرهنگی چیست؟ ترجمه: ، نعمتالله فاضلی و مرتضی قلیچ . انتشارات پژوهشکده تاریخ اسلام. تهران.
فلامکی، محمدمنصور(1395). منشور مرمت معماری. نشر فضا. تهران.
فلامکی، محمدمنصور(1387). تکنولوژی مرمت معماری. نشر فضا. تهران.
فلاندن، اوژن. (2536). سفرنامه اوژن فلاندن به ایران. ترجمه: حسین نورصادقی. انتشارات اشراقی. چاپ سوم . تهران.
کارا دو وو، بارون(1363). متفکران اسلام؛ جغرافیدانان، علوم ریاضی و طبیعی . ترجمه: احمد آرام. نشر فرهنگ اسلامی. جلد اول و دوم. تهران
گیرشمن، رومن(1379). ایران از آغاز تا اسلام، ترجمه :محمد معین، انتشارات علمی و فرهنگی. چاپ دوازدهم. تهران.
مریدی، محمدرضا (1398). هنر اجتماعی، مقالاتی در جامعهشناسی هنر معاصر ایران، کتاب آبان و دانشگاه هنر. تهران.
مکالا، سی.بیین(1392). بنیادهای علم تاریخ: چیستی و اعتبار شناخت تاریخی. ترجمه: احمد گل محمدی. نشر نی. چاپ دوم. تهران.
مکرایلد، دانلد و تیلور، آورام(1397). نظریه اجتماعی و تاریخ اجتماعی. مترجم: محمد غفوری. انتشارات سمت.تهران.
موسیپوربشلی، ابراهیم(1400). رهیافت به فرد و دادههای فردی در مطالعات تاریخ اجتماعی. انتشارات سمت. تهران.
موسیپوربشلی، ابراهیم و باسط، محمد ابراهیم(1394). تاریخ اجتماعی دانش، روش، آموزش. گردآوری و ترجمه. انتشارات سمت. تهران.
وطن دوست، رسول(1395).خوانش هایی در حوزه حفاظت: جستارهای تاریخی و فلسفی در حفاظت از میراث فرهنگی. رسول وطن دوست، پژوهشگاه میراث فرهنگی، تهران.
هنرفر، لطفالله(1350). گنجینه آثار تاریخی اصفهان:آثار باستانی و الواح و کتیبههای تاریخی در استان اصفهان. کتابفروشی ثقفی. چاپ دوم. اصفهان.
یوکیلهتو، یوکا (1387). تاریخ حفاظت معماری، ترجمه: محمدحسن طالبیان و خشایار دیهیمی. انتشارات روزنه. اول. تهران
Cherry, G.E. (1974). The Conservation movement, Built Envirounment, July. Feilden, Bernard M. (2003). Conservation of Historic Buildings. Architectural Press. Third edition. Hewison, R. (1987). The heritage industry, Methuen London Ltd. London. Lowenthal, D. (1985). The past is a foreign country. Cambridge University Press. London. O’keefe, P.J and and Prott, L.V.(1989). Law and the cultural heritage. Butterworths. London. pallotino, M. (1988). The meaning of archaeology. Thames and Hudson. London. Ruskin, John.( 1903). The seven lamps of architecture. “The lamp of Memory” chap. 6. Edited by E. T. Cook and Alexander Wedderburn. Library Edition. London. Shankland, G. (1975). Why trouble whit historic towns? In the conservation cities. The UNESCO Press, paris | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,132 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 383 |