بررسی گذرائی درگفتار کودک فارسی زبان در چهارچوب زبان شناسی شناختی | ||
| زبان‌شناخت | ||
| مقاله 11، دوره 14، شماره 2، اسفند 1402، صفحه 223-249 اصل مقاله (455.07 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/ls.2023.42136.2070 | ||
| نویسندگان | ||
| فائقه کریمی* 1؛ ارسلان گلفام2؛ مهناز کربلائی صادق3 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران، (نویسنده مسئول) | ||
| 2دانشیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران ، ایران | ||
| 3استادیار گروه زبان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| گذرائی یکی از مفاهیم مهم در دستور زبان و گفتمان است، لذا بررسی فراگیری آن می‌تواند پاسخگوی بسیاری از مسائل در حوزه زبان آموزی باشد. بر اساس مطالعات، کودکان از حدود 3 سالگی قادر به تولید و درک افعال گذرا در گفتار خود میباشند. اینکه کودک انسان به چه درجه‌ای از شناخت میرسد که به توانایی درک و تولید جملات گذرا در زبان خود نایل میشود از مسائلی است که در این پژوهش به آن پرداخته‌ایم. به این منظور مجموعه‌ای شامل 100 بند خبری از گفتار 4 کودک فارسی زبان مورد بررسی قرار گرفت. روش تحلیل داده‌ها از نوع توصیفی- تحلیلی بود. تحلیل داده‌های پژوهش نشان داد، کودک در حدود یک‌سالگی صحنه‌های مربوط به زندگی روزمره را بارها دیده و در ذهن خود ذخیره کرده است. به‌تدریج کودک، صحنه‌هایی را که دیده‌است به اجزای تشکیل دهنده‌شان تجزیه می‌کند و هر جزء را با یک نشانه زبانی مرتبط می‌نماید (کنش‌گر، کنش‌پذیر) و از ابزارهای نحوی مانند ترتیب واژه‌ها برای مشخص نمودن نقش هریک از این اجزا استفاده می‌کند. همچنین کودک به عنوان تماشاگر صحنه با نماسازی و برجسته کردن عامل در جملات، صحنه را در قلمرو منبع تولید انرژی رمزگذاری می‌کند و همواره فاعل رو مقدم بر مفعول به‌کار می‌برد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زبان کودک؛ ساختارهای گذرا؛ پردازش‌های شناختی؛ کنش‌گر؛ کنش‌پذیر | ||
| مراجع | ||
|
انوری، حسن و حسن احمدی گیوی (1396). دستور زبان فارسی. جلد دوم، ویرایش چهارم، تهران: فاطمی.
بهرامی خورشید، سحر (1397). نمابرداری عامل تعیین کننده در گذرائی. فصلنامه زبان و شناخت، سال سوم، شماره چهارم. صص 31-54.
پورملکی، صدیقه (1395). رده شناسی گذرائی در زبان فارسی. نوشهر: ناسنگ.
جهان خانی، لطف ا... (1372). مفهوم گذرایی در زبان فارسی. پایان نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس.
حق بین، فریده (1382). بررسی صوری، نقشی و شناختی تعدی در زبان فارسی. رساله دکتری زبان‌شناسی، دانشکده زبان و ادبیات دانشگاه علامه طباطبایی.
دبیر مقدم، محمد (1387). زبان‌شناسی نظری، پیدایش و تکوین دستور زایشی. تهران: سمت.
راسخ مهند، محمد (1386). ساخت ناگذرا در فارسی. مجله زبان و زبان‌شناسی، سال سوم، شماره اول، صص 1 ـ 19
_________ (1388). گفتارهایی در نحو. تهران: مرکز.
طاهری اسکویی، مرجان (1395). رشد جنبه معنایی فعل در کودک فارسی زبان: مطالعه طولی. مجله توانبخشی، دوره17، شماره2. صص 107-117.
صحرایی، رضامراد (1387). فراگیری نحو در زبان کودک از منظر زبان‌شناسی زایشی. رساله دکتری زبان‌شناسی، دانشگاه علامه طباطبایی.
عبدالکریمی، سپیده. (1386). بررسی فرایند فراگیری زبان در چهارچوب شناختی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس.
کریمی، فائقه (1389). تثبیت پارامترها در فراگیری گفتار کودک فارسی زبان. پایان نامه کارشناسی ارشد زبان‌شناسی، دانشگاه الزهراء تهران.
گلفام، ارسلان (1389). اصول دستور زبان. تهران: سمت
مشکوه‌الدینی، مهدی. (1384). یادگیری و رشد زبان در کودک. مجله زبان‌شناسی. سال سوم. شماره اول.
Akhtar,N. and Michael Tomasello. (1997). Young children’s productivity with word order and verb morphology. Developmental Psychology. 33. 952-965.
Asher, R. E. (1994). Encyclopedia Of language and Linguistics. Vol 1-10 , Pergarmon Press.
Comrie, B. (1989). Language universals and linguistic typology. Black Well Press.
Dodson, k. Tomasello, M. (1998). Acquiring the transitive construction in English: The role of animacy and pronoun. child language, 25: 605-622.
Givon, T. (1984). Syntax , a functional typology introduction. John Benjamin Press.
Hopper, P. Thompson, S. (1984). Transitivity in grammar and discourse. Language , PP: 250-300.
Hudson, G. (2000). Essential introductory linguistics. oxford Press
Langacker, R. W. (1990). Cognitive Linguistic Research: Concept, Image and Symbol. Berlin: Watler de Gruyter
Langacker, R.W. (1991). Foundations of cognitive grammar. Vol 2. Standford: standford university press.
Langacker, R.W. (2008). Cognitive grammar: A basic introduction. Oxford: oxford University press.
Langacker, R. W. (2009). Investigations in cognitive grammar. Berlin: Walter de Gruyter GmbH, co. KG.
Rice, S.A. (1987). Towards a cognitive model of transitivity. University of California at San Diego.
Slobin, D.I. (1985). The language making capacity. In D. slobin (cd.), the crosslinguistic study of language acquisition. Hillsdalc, NJ: Erlbaum.
Tomasello, M. Brooks, P. (1998). Young children`s earliest transitive and intransitive constructions. cognitive linguistics, 9-4: 379-395 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 280 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 210 |
||