دستکاریِ پول، معلولِ ضعف حاکمیت قانون یا علتِ آن: رویکرد علیت تودا و یاماموتو | ||
| اقتصاد و تجارت نوین | ||
| مقاله 5، دوره 17، شماره 56، آذر 1401، صفحه 119-146 اصل مقاله (433.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/jnet.2022.41090.1882 | ||
| نویسندگان | ||
| عباس مطهری نژاد1؛ زهرا نصراللهی* 2 | ||
| 1دانشجوی دکتری اقتصاد، دانشکده اقتصاد مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد، یزد ایران | ||
| 2دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد مدیریت و حسابداری دانشگاه یزد، یزد ایران | ||
| چکیده | ||
| یکی موضوعات مهم اقتصاد ایران در نیم قرن اخیر رشد بالای نقدینگی بوده است که نشان از دستکاری پول توسط دولت و مقامات پولی است. میزان نقدینگی کشور در نیم قرن اخیر بیش از 3500 برابر شده (آمارهای بانک مرکزی) در حالی تولید ملی در این دوره کم‌تر 3 برابر افزایش یافته است. دیدگاهی ضعف حاکمیت قانون را عامل این مشکل می‌داند اما دیدگاه دیگری رابطه علیت را برعکس بیان می‌کند و معتقد است پول و منافع ناشی از آن عاملی برای تضعیف حاکمیت قانون است. از بُعد نظری بین خلق پول و حاکمیت قانون ارتباط دو طرفه وجود دارد از یک طرف این قوانین هستند که میزان خلق نقدینگی، اختیارات مقامات پولی و چگونگی توزیع منافع آن را تعیین می‌کنند. از طرف دیگر رشد نقدینگی و تورم ساختار اقتصاد را از روند بازار آزاد خارج کرده و بر حاکمیت قانون اثر می‌گذارند. این پژوهش به دنبال بررسی رابطه علیت، وجود رابطه بلندمدت و نوع رابطه بین این دو متغیر در ایران با استفاده از داده‌های شاخص حاکمیت قانون و حجم نقدینگی در دوره 1996-2020 با روش علیت تودا و یاماموتو، آزمون باند و روش خودرگرسیون برداری به این نتیجه رسید که در ایران حجم نقدینگی عامل تضعف حاکمیت قانون بوده است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خلق پول؛ حاکمیت قانون؛ رویکرد علیت تودا و یاماموتو؛ روش ARDL طبقه‌بندی JEL: E31؛ E51؛ D40؛ K11 | ||
| مراجع | ||
|
ابریشمی، حمید و رضائی، زکیه (1393)، بررسی اثر تجربی تورم بر جرایم در ایران، فصلنامه مجلس و راهبرد، سال بیست ودوم، شماره 83، پاییز 1394.
افلاطونی، عباس (1398)، اقتصادسنجی در پژوهشهای مالی و حسابداری با نرم افزار Eviews، (چاپ 2). تهران، انتشارات ترمه.
حیدری، حسن، علی‌نژاد، رقیه و اصغری، رعنا (1393)، رابطه بین حاکمیت قانون و نرخ تورم: شواهدی از کشورهای منتخب منطقه MENA، فصلنامه پزوهش‌های اقتصادی ایران، سال نوزدهم، شماره 60، پاییز 1393.
راعی، مسعمود و عطریان، فرامرز (1399)، حاکمیت قانون و احکام حکومتی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، حکومت اسلامی/ سال هفدهم، شمارۀ اول، بهار 19، پیاپی 3
رودبارد، موری ان. نیوتون (1995)، اسرار بانکداری. ترجمه: عباس مطهری‌نژاد (1392)، یزد: انتشارات دانشگاه یزد.
سبحانی، حسن و درودیان، حسین (1394)، ارزیابی توجیه‌پذیری خلق پول به وسیله سیستم بانکی در نظام بانکداری اسلامی، فصلنامه علمی پژوهشی اقتصاد اسلامی، (64)16؛ 1395.
سید حسین زاده یزدی، مجتبی، عرفانی، علیرضا، قائمی اصل، مهدی (1399)، تحلیل حساسیت و رتبه‌بندی عوامل مؤثر بر ثبات مالی ایران در چارچوب ساخت شاخص ترکیبی، مجله تحقیقات اقتصادی، 55(1)، 57-85
شجری، هوشنگ و کمال زاده، محمد (1381)، اقتصاد پول و بانکداری، تهران، نشر هشت بهشت
شهبازی، روح اله؛، هادیان، ابراهیم و جرگانی، لطف الله (1395)، بررسی رابطه علیت میان مصرف حاملهای انرژی، رشد اقتصادی و دی اکسید کربن در بخشهای اقتصاد ایران، فصلنامه علمی پژوهشی، پژوهشهای رشد و توسعه اقتصادی، سال هفتم، شماره بیست و هشتم، پاییز 1396(51-70).
صامتی، مجید، شهنازی، روح اله و دهقان شبانی، زهرا (1389)، امنیت حقوق مالکیت، قوانین و مقررات و رشد اقتصادی، فصلنامه پژوهشهای اقتصادی ایران، 15(44) صص:109-85.
صفاریان، روح‌اله، شهرام‌نیا، امیرمسعود، امام‌جمعه‌زاده، سیدجواد و مسعودنیا، حسین (1398)، الگوی حکمرانی خوب و توسعه‌ی اقتصادی در ایران و ترکیه (2006 تا 2017)، رهیافت‌های سیاسی و بین المللی، 11(2)، 86-111
عرب یارمحمدی، جواد و اسماعیلی خوشمردان، علی (1399)، شاخص‌های حکمرانی خوب و ارزیابی وضعیت ایران، پژوهشکده امور اقتصاد و دارایی، وزارت امور اقتصاد و دارایی، ناظر علمی: یکتا اشرفی.
فرجی، یوسف (1389)، پول، ارز و بانکداری. تهران، شرکت چاپ و نشر بازرگانی.
مختاری‌فر، دلینا؛ محمدزاده، یوسف و محسنی زنوزی، سید جمال‌الدین (1399)، نقش کیفیت نهادها در اثرگذاری رشد نقدینگی بر رشد اقتصادی (رویکرد PSTR)، تحقیقات اقتصادی (نشریه علمی)/ دوره 55، شماره 1، بهار 1400، 111-143
مرکز مالمیری، احمد (1382)، مفهوم حاکمیت قانون، مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
مرکز مالمیری، احمد (1394)، حاکمیت قانون: مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، ویراست 2، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی.
مولایی، محمد و گلخندان، ابوالقاسم (1392)، رابطه بین اندازه دولت و رشد اقتصادی در ایران: رویکرد آزمون باند و علیت تودا و یاماموتو. فصلنامه علمی پژوهشی راهبرد اقتصادی، سال دوم، شماره هفتم، زمستان 1392.
میشکین، فردریک اس. (2010)، اقتصاد پول، بانکداری و بازارهای مالی، ترجمه و تألیف حسین قضاوی، (۱۳۸۸)، تهران، موسسه عالی آموزش بانکداری ایران.
هایک، فردریش. فون، (1944)، راه بردگی. ترجمه: تفضلی فریدون؛ پاداش حمید؛ (1390). نشر نگاه معاصر
وب‌سایت بانک مرکزی ایران، سری زمانی https://tsd.cbi.ir/Display/Content.aspx
Ahmed, F., Kousar, S., Pervaiz, A., & Shabbir, A. (2022). Do institutional quality and financial development affect sustainable economic growth? Evidence from South Asian countries. Borsa Istanbul Review, 22(1), 189-196.
Boettke, Peter J. Candela, Rosolino (2014), Hayek, Leoni, and Law as the Fifth Factor of Production, Atl Econ J (2014) 42:123–131
Boettke, Peter J; Salter, Alexander William; Daniel J. Smith. (2021), Money And The Rule Of Law, Cambridge University Press
Boujelbene, th. (2021). Nonlinearity relationship of inflation and economic growth: role of institution quality, Romanion Journal of EconomicForecasting-XXIV(1).
Chinoda, T., & Kwenda, F. (2019). The impact of institutional quality and governance on financial inclusion in Africa: A two-step system generalised method of moments approach. Journal of Economic and Financial Sciences, 12(1), 1-9.
Çoban, Ali Riza, (2004). Inflation and Human Rights: Protection of Property Rights against Inflation under the European Convention on Human Rights. Essex Human Rights Review Vol. 2 No. 1
Eijffinger, Sylvester C W and Patrick Stadhouders. (2003). Monetary Policy and the Rule of Law. Centre for Economic Policy Research. www.cepr.org/pubs/dps/DP3698.asp
Furton, Glenn L. Salter, Alexander William (2017), Money and the rule of law, Rev Austrian Econ (2017) 30:517–532
Hanke, S. , (2003). Money and the Rule of Law in Ecuador. Policy Reform 6 (3), 131–145
Hartwell, Christopher A. (2018), The “Hierarchy of Institutions ”reconsidered: Monetary policy and its effect on the rule of law in interwar Poland. Explorations in Economic History 000 (2018) 1–34. www.elsevier.com/locate/eeh
Hayek, F. A., (1993). The Constitution of Liberty, London: Roultledge.
Hoff, K. , Stiglitz, J.E. , (2004). After the big bang? Obstacles to the emergence of the rule of law in post-communist societies. Am. Econ. Rev. 94 (3), 753–763
Koyama, M. , Johnson, B. , (2015). Monetary stability and the rule of law. J. Financial Stab. 17, 46–58
Miller, Eugene F. (2010). Hayek’s The Constitution of Liberty; The Institute of Economic Affairs
Nurbayev, Daniyar. (2017) The rule of law, central bank independence and price stability. Journal of Institutional Economics. https://doi.org/10.1017/S1744137417000261
Ryan-Collins, Josh; Greenham, Tony; Werner, Richard; Jackson, Andrew, (2012). Where does money come from?, London: New Economics Foundation.
von Mises, L. (1971 [1912]) The Theory of Money and Credit, Irvington-on-Hudson, NY: The Foundation for Economic Education, Inc.
White, L.H. , (2010). The rule of law or the rule of central bankers. Cato J. 30 (3), 451–463 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 338 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 312 |
||