بررسی اثر شکاف تکنولوژی بر تجارت بخش صنعت با استفاده از مدل جاذبه | ||
| اقتصاد و تجارت نوین | ||
| مقاله 6، دوره 17، شماره 56، آذر 1401، صفحه 149-174 اصل مقاله (400.35 K) | ||
| نوع مقاله: علمی- پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/jnet.2022.40182.1851 | ||
| نویسندگان | ||
| یگانه موسوی جهرمی* 1؛ بیتا شایگانی2؛ سمانه نورانی آزاد3؛ مینا حیدری4 | ||
| 1استاد گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 2دانشیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران. | ||
| 3استادیار گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| 4دانشجوی دکتری گروه اقتصاد، دانشکده اقتصاد و مدیریت، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| توجه به اهمیت تجارت بین‌الملل، تحلیل و شناخت روابط تجاری کشور و بررسی موانع و یا مشوق‌های آن، نقش مؤثری را در مسیر پیشرفت اقتصادی ایفا می‌کند. چرا که تجارت بین‌الملل، نرخ رشد اقتصاد را از طریق دسترسی به بازارهای خارجی، تکنولوژی و منابع تحت تأثیر قرار می‌دهد و تکنولوژی نقش قابل ملاحظه‌ای در شکل‌دهی الگوهای تجارت ایفا کرده و رابطه معناداری بین تجارت و تکنولوژی در ادبیات تجربی وجود دارد. ارزیابی اثر فاصله و شکاف تکنولوژیکی به عنوان متغیری که می‌تواند به شکل یک مانع و یا یک مشوق برای روابط تجاری کشور عمل کند، حائز اهمیت است و شکاف در پیشرفت تکنولوژیکی می‌تواند یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده تجارت دوجانبه و رشد اقتصادی بین کشورها باشد. به همین خاطر در پژوهش حاضر 43 کشور طرف تجاری ایران که بیشترین تجارت را با ایران طی سال‌های 2001 تا 2020 داشته‌اند انتخاب و با استفاده از مدل جاذبه و رگرسیون Panel-ARDL رابطه بین شکاف تکنولوژی و تجارت بخش صنعت برآورد گردید. نتایج نشان داد که مدل جاذبه در بلندمدت در اقتصاد ایران برقرار است. همچنین در بلندمدت شکاف تکنولوژی ایران و طرف تجاری بر اساس شاخص هزینه‌های تحقیق و توسعه، منجر به کاهش تجارت بخش صنعت ایران و شرکای تجاری خواهد شد. سایر نتایج حاکی از آن بود که شاخص سهم اقتصادی کشور طرف تجاری از تولید ناخالص جهانی و شاخص مشابهت با کاهش شکاف تکنولوژی ایران با کشورهای طرف تجاری، باعث افزایش تجارت صنعتی می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| شکاف تکنولوژی؛ مدل جاذبه؛ رگرسیونPanel-ARDL؛ تجارت بین‌الملل طبقه‌بندی JEL: B22؛ C23؛ C81 | ||
| مراجع | ||
|
اوحدی، سپیده. طیبی، سیدکمیل و واعظ برزانی، محمد (1396)، تأثیر شکاف تکنولوژی بر روابط دو جانبه تجاری ایران: رویکرد شبه پارامتری، فصلنامه اقتصاد و الگوسازی، 8 (31): 26 -1.
برنامه راهبردی وزرات صنعت، معدن و تجارت (1396)، معاونت طرح و برنامه، ویرایش دوم.
جانی، سیاوش (1394)، تحلیل و بررسی تاثیر ساختار بازار بر شکاف تکنولوژی در صنایع کارخانهای ایران، فصلنامه پژوهشها و سیاستهای اقتصادی، 23 (76): 32 – 7.
خدیو، یسری (1397)، برآورد پتانسیل تجاری میان ایران و گروه دی هشت، به کمک مدل جاذبه، به روش GMM فضایی، پایان نامه کارشناسی ارشد علوم اقتصادی، دانشگاه ایلام، دانشکده ادبیات و علوم انسانی.
راسخی، سعید ( 1387 )، تجارت درون صنعت ایران و اتحادیه اروپا، فصلنامه پژوهشهای بازرگانی، شماره 46، 88-63.
زارعی، فاطمه (1397)، برآورد مدل جاذبه تجارت برای ایران و شرکای منتخب با درنظرگرفتن درونزایی شاخص قیمت، پایان نامه کارشناسی ارشد رشته علوم پایه، موسسه عالی آموزش و پژوهش مدیریت و برنامه‌ریزی.
صادقی، ملیحه (1392)، برآورد پتانسیل صادراتی ایران در تجارت با کشورهای عضو گروه بریکس با استفاده از رویکرد مدل جاذبه، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه الزهرا (س).
طیبی، سیدکمیل. رفعت، بتول. ناقلی، الهام و صادقی عمر و آبادی، بهروز (1391)، اثرات یکپارچگی منطقه ای و جهانی بر سرمایهگذاری مستقیم خارجی در کشورهای حوزه خلیج فارس، فصلنامه مدلسازی اقتصادی، شماره 3، 123-109.
فدایی، مهدی. ابوالحسنی، اصغر و شایگانی، بیتا (1392)، بررسی نظریه ی لیندر تحت نظام های مختلف نرخ ارز در کشورهای عضو BRICS در قالب مدل جاذبه (رویکرد سیستمی در داده های تابلویی)، فصلنامه اقتصاد مقداری (بررسی های اقتصادی سابق)، دوره 10، شماره 1، 166-131.
فرزام، وحید. انصاری، حبیب و محمودی، زهرا (1396)، بررسی اثرات کوتاهمدت و بلندمدت نرخ ارز بر تجارت دو جانبه بین ایران با شرکای اروپایی و آسیایی، فصلنامه سیاستهای مالی و اقتصادی، 5 (19): 103-81.
نجار، غزاله و کریمزاده، مصطفی (1392)، بررسی عوامل موثر بر تجارت ایران با استفاده از مدل جاذبه، کنفرانس بینالمللی جهت گیریهای نوین در مدیریت، اقتصاد و حسابداری.
هراتی، جواد؛ بهراد امین، مهدی؛ کهرازه، ساناز (1393)، بررسی عوامل مؤثر بر صادرات ایران (کاربرد الگوی جاذبه)، پژوهش های رشد و توسعه اقتصادی، سال 6، شماره 21، 30-47.
Abeliansky, A.L. and Hilbert, M. (2017) .Digital technology and international trade: Is it the quantity of subscriptions or the quality of data speed that matters? Telecommunications Policy.41(1): 35-48.
Aghion, Ph & et al (2009). The Effects of Entry ON Incumbent Inovation and Productivity .The Review of Economics and Statistics, 91(1): 20–32.
Anderson, J. E. (1979). A theoretical foundation for the gravity equation. The American Economic Review, 69(1), 106-116.
Anderson, J. E., & Van Wincoop, E. (2003). Gravity with gravitas: a solution to the border puzzle. American economic review, 93(1), 170-192.
Baltagi, Badi (2001), Econometric Analysis of Panel Data, Wiley: Chichester, UK.
Bergstrand, J. H. (1985). The gravity equation in international trade: some microeconomic foundations and empirical evidence. The review of economics and statistics, 474-481.
Bergstrand, J. H., & Egger, P. (2013). Gravity equations and economic frictions in the world economy. In Palgrave handbook of international trade (pp. 532-570). Palgrave Macmillan, London.
Bernard, A.B., Jensen, J.B., & Lawrence, R.Z. (1995). Exporters, jobs, and wages in US manufacturing: 1976-1987. Brookings Papers on Economic Activity. Microeconomics, 67-119.
Brodzicki, T., & Kwiatkowski, J. (2018). An empirical investigation into the role of technology gap in the trade relations of the EU member states. Entrepreneurial Business and Economics Review, 6(2), 111-135.
Brodzicki, T., & Sledziewska, K. (2015). The role of the technology and innovation gap in Polish trade relations. Empirical verification with the use of trade gravity approach (No. 1506).
Deardorff, A. (1998). Determinants of bilateral trade: does gravity work in a neoclassical world?. In The regionalization of the world economy (pp. 7-32). University of Chicago Press.
Demetriades, P., & Hook Law, S. (2006). Finance, institutions and economic development. International journal of finance & economics, 11(3), 245-260.
Dunlevy, J. A., & Hutchinson, W. K. (1999). The impact of immigration on American import trade in the late nineteenth and early twentieth centuries. The Journal of Economic History, 59(4), 1043-1062.
Eaton, J., & Kortum, S. (2002). Technology, geography, and trade. Econometrica, 70(5), 1741-1779.
Feenstra, R. C., & Taylor, A. M. (2014). International trade. New York, Macmillan. Worth Publishers Avenue.
Frankel, J., & Rose, A. (2002). An estimate of the effect of common currencies on trade and income. The Quarterly Journal of Economics, 117(2), 437-466.
Gebrerufael, S. (2021). Dynamics of technology gap between OECD and African countries: A structural estimation. Scientific African, 11, e00674.
Gowa, J., & Mansfield, E. D. (1993). Power politics and international trade. American political science review, 87(2), 408-420.
Helpman, E., & Krugman, P. R. (1985). Market structure and foreign trade: Increasing returns, imperfect competition, and the international economy. MIT press.
Jiang, H., & Xie, R. (2021). Participation in global value chains and the US–China technology gap: an application of the generalized propensity score. Applied Economics Letters, 28(19), 1656-1660.
Kamoyo, M., &Mabvure, T. J. (2012). Role of technological factors on Zimbabwe’s export competitiveness in Southern Africa Development Community Free Trade Area from 1995- 2010. Interdisciplinary Journal of Contemporary Research in Business, 4 (7), 123-133.
Kubielas, S. (2011). Innowacje i luka technologiczna w gospodarce globalnej opartej na wiedzy. Strukturalne i makroekonomiczne uwarunkowania. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.
Linnemann, H. (1966). An Econometric Study of International Trade Flows, (No. 42). North-Holland Pub. Co.
Makieła, K., Wojciechowski, L., & Wach, K. (2021). Effectiveness of FDI, technological gap and sectoral level productivity in the Visegrad Group. Technological and Economic Development of Economy, 27(1), 149-174.
Malikane, C., & Chitambara, P. (2017). Foreign direct investment, productivity and the technology gap in African economies. Journal of African Trade, 4(1-2), 61-74.
Mansfield, E. D., & Bronson, R. (1997). Alliances, preferential trading arrangements, and international trade. American Political Science Review, 91(1), 94-107.
McCallum, J. (1995). National borders matter: Canada-US regional trade patterns. The American Economic Review, 85(3), 615-623.
Pesaran, M. H. and Y. Shin (1995). An Autoregressive Distributed Lag Modeling Approach to Cointegration Analysis. Cambridge Working Papers in Economics, No. 9514.
Pesaran, M. H., & Smith, R. (1995). Estimating long-run relationships from dynamic heterogeneous panels. Journal of econometrics, 68(1), 79-113.
Pesaran, M. H., Pierse, R. G., & Kumar, M. S. (1998). Econometric analysis of aggregation in the context of linear prediction models. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 861-888.
Pesaran, M. H., Y. Shin and R. I. Smith (2001). Bounds Testing Approaches to the Analysis of Level Relationships. Journal of Applied Econometrics, Vol. 16, PP. 289-326.
Pollins, B. M. (1989). Conflict, cooperation, and commerce: The effect of international political interactions on bilateral trade flows. American Journal of Political Science, 737-761.
Pöyhönen, P. (1963). A tentative model for the volume of trade between countries. Weltwirtschaftliches Archiv, 93-100.
Rana, R., Sharma, M., & Singh, A. (2022). Technology Gap: Information and Communication Technology Trade and Sustainability Issues in India. In Handbook of Research on Developing Circular, Digital, and Green Economies in Asia (pp. 415-438). IGI Global.
Ravishankar, G., & Stack, M. M. (2014). The Gravity Model and Trade Efficiency: A Stochastic Frontier Analysis of Eastern E uropean Countries' Potential Trade. The World Economy, 37(5), 690-704.
Razzaq, A., An, H., & Delpachitra, S. (2021). Does technology gap increase FDI spillovers on productivity growth? Evidence from Chinese outward FDI in Belt and Road host countries. Technological Forecasting and Social Change, 172, 121050.
Reuveny, R., & Kang, H. (2003). A Simultaneous‐Equations Model of Trade, Conflict, and Cooperation. Review of International Economics, 11(2), 279-295.
Rose, A. K. (2000). One money, one market: the effect of common currencies on trade. Economic policy, 15(30), 08-45.
Thursby, J. G., & Thursby, M. C. (1987). Bilateral trade flows, the Linder hypothesis, and exchange risk. Review of Economics and Statistics, 3(69), 488-495.
Tinbergen, J. (1962). An analysis of world trade flows. Shaping the world economy, 3, 1-117.
Van Beers, C. (1998). Labour standards and trade flows of OECD countries. World Economy, 21(1), 57-73.
Vaona, A. (2008). STATA tip: A quick trick to perform a Roy-Zellner test for poolability in STATA. Università della Svizzera italiana.
Viner, J. (2016). Studies in the theory of international trade. Routledge.
Ye, Q., Wen, W., & Zhang, C. (2021). Theoretical and Empirical Analysis of the Influence of Technology Gap on Carbon Emission: The Case of China. Processes, 9(11), 2013. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 559 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 438 |
||