رفع ابهام از یک عبارت در نامههای ملک الشعراء بهار | ||
ادبیات پارسی معاصر | ||
مقاله 11، دوره 12، شماره 1، تیر 1401، صفحه 297-323 اصل مقاله (282.04 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2022.39690.3698 | ||
نویسنده | ||
سعید کریمی قرهبابا* | ||
دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور | ||
چکیده | ||
ملک الشعرا بهار در یکی از نامههای اخوانی خود به مجتبی مینوی معتقد است که در نخستین کنگره نویسندگان ایران شعر او و رفقای دیگرِ سنتپردازش در هیاهوی اسلوبِ جدید و بیوزن و قافیه حزب توده و شعر امثال نیما و رواهیچ و نیز مهملات تبریزیان جوان نادیده گرفته شده است. این مقاله در صدد است تا منظور بهار را از عبارت «مهملات تبریزیان جوان» آشکار سازد. این کنگره در سال 1325 برگزار شده بود و در آن سال فرقه دموکرات در آذربایجان استقرار داشت. حزب توده به عنوان متولیِ برگزاری کنگره سه نفر را از حزب دموکرات آذربایجان به این گردهمایی دعوت کرده بود: سیدتقی میلانی، اسماعیل شمس و بالاش آذراوغلو. میلانی در این کنگره اشعاری به زبان فارسی خواند. اسماعیل شمس در مورد ادبیات آذربایجان سخنرانی کرد و آذراوغلو اشعاری را به زبان ترکی قرائت نمود که ظاهراً مورد تشویق گرم حضار قرار گرفت. بهار استقبال از اشعار آذراوغلو را در کنار شعرخوانی امثال نیما و رواهیچ بر بیاعتنایی از سوی متجددین و به حاشیه رفتن جریان سنتگرایی ادبی حمل میکند و از این قضیه در نامهاش به مینوی سخت گلایهمند است. او با آوردن صفت مهملات برای اشعارِ شاعرانِ جوانِ تبریز نارضایتی و مخالفت خود را از مواضع سیاسی و فرهنگی فرقه دموکرات ابراز داشته و عملکرد آنان را همسو با نیت برگزار کنندگان کنگره در تخریب ادبیات ملی ایران ارزیابی کرده است. در این پژوهش تلاش شده تا با روش کتابخانهای و گردآوری دادهها به برخی مسائل پشت پرده در برگزاری نخستین کنگره نویسندگان اشاره گردد. این مسائل تاکنون در جایی بازگو نشده است. | ||
کلیدواژهها | ||
انجمن روابط فرهنگی ایران و شوروی؛ کنگره نویسندگان ایران؛ ملکالشعرا بهار؛ فرقه دموکرات آذربایجان؛ تبریز | ||
مراجع | ||
آبراهامیان، یرواند (1383) ایران بین دو انقلاب؛ از مشروطه تا انقلاب اسلامی، ترجمه کاظم فیروزمند، حسن شمسآوری، محسن مدیرشانهچی، تهران: مرکز
آذراوغلو، بالاش (1383) عؤموردن اؤتن ایللر، برگردان به خط فارسی: عادل پیرشاهوئردی، ارومیه: یاز.
آریانراد، امین (1396) «نگاهی به انجمن روابط فرهنگی ایران و اتحاد جماهیر شوروی»؛ فصلنامه تاریخ روابط خارجی، سال 18، شماره 70، صص 43- 62.
آرینپور، یحیی (1382) از نیما تا روزگار ما (ج 3)، تهران: زوار.
آل احمد، جلال و نیما یوشیج (1376) نیما چشم جلال بود، زیر نظر شمس آل احمد، پژوهش و ویرایش: مصطفی زمانینیا، تهران: کتاب سیامک و میترا.
افراشته، محمد علی (1360) نمایشنامهها، تعزیهها و سفرنامه، تهران: حیدربابا.
بالایی، کریستف (1374) از کنگرهای تا کنگره دیگر؛ ترجمه شهین سرّاج، مجله کلک، شمارههای 68- 70، صص 69- 58.
نوری، نورالدین (1385) نخستین کنگره نویسندگان ایران؛ تهران: اسطوره.
بینام (1326) حاجی میرزا عبدالرحیم طالبوف، تبریز: انجمن روابط فرهنگی ایران با اتحاد شوروی.
بهار، محمد تقی (1390) دیوان ملک الشعرا بهار، تهران: نگاه.
بهار، محمد تقی (1379) نامههای ملکالشعراء بهار، به کوشش علی میرانصاری، تهران: سازمان اسناد ملی ایران.
بهار، محمد تقی (1357) تاریخ مختصر احزاب سیاسی ایران؛ جلد اول، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
بهار، محمد تقی (1355) بهار و ادب فارسی؛ به کوشش محمد گلبن، تهران: شرکت سهامی کتابهای جیبی.
بهار، محمد تقی (1349) مکاتیب ادبی؛ از بهار به مینوی (قسمت 2)، مجله یغما، ش 261، صص 142- 137.
پروین، ناصرالدین (1395) دلمشغولیهای بهار: به همراه گزیدهای از مقالههای سیاسی- اجتماعی او، تهران: جهان کتاب.
جامی، ن (1362) گذشته چراغ راه آینده است، تهران: ققنوس.
حمیدیان، سعید (1381) داستان دگردیسی؛ روند دگرگونیهای شعر نیما یوشیج، تهران: نیلوفر.
روزنامه اطلاعات (1325) شماره 6095، تاریخ: 11/4/1325، ص 1.
شمس لنگرودی، محمد (1381) تاریخ تحلیلی شعر نو (جلد اول)، تهران: مرکز.
علیزاده، جمشید (1384) «سالشمار زندگی شهریار»، مجله بخارا، شماره 43، صص 350- 356.
ـــــــــــــــ (1374) به همین سادگی و زیبایی؛ یادنامه شهریار، تهران: مرکز.
فرشیدورد، خسرو (1363) درباره ادبیات و نقد ادبی، تهران: امیرکبیر.
کاتم، ریچارد (1379) نفت ایران، جنگ سرد و بحران آذربایجان، ترجمه کاوه بیات، تهران: نی.
کشاورز، کریم (1351) «کریم کشاورز: مترجم، نویسنده، انسان (گفتوگو با کریم کشاورز)»، مجله کتاب امروز، شماره 3، صص 13- 2.
گروه نویسندگان (1326) نخستین کنگره نویسندگان ایران، تهران: چاپخانه رنگین.
میرعابدینی، حسن (1395) مدخل «نخستین کنگره نویسندگان ایران» در دانشنامه زبان و ادب فارسی (ج 6)؛ به سرپرستی اسماعیل سعادت، تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی.
ناتل خانلری، پرویز (1369) هفتاد سخن (ج 3)، تهران: توس.
هدایت، صادق (1379) هشتاد و دو نامه به حسن شهید نورایی؛ با پیشگفتار بهزاد نوئل شهید نورایی و با مقدمه و توضیحات ناصر پاکدامن، پاریس: کتاب چشمانداز.
یوشیج، نیما (1396) یادداشتهای نیما یوشیج؛ به کوشش شراگیم یوشیج، تهران: مروارید.
تارنماها
فتح اللهزاده، اتابک (13/10/1400) «قتل فاجعهبار اسماعیل شمس»، سایت ایران امروز، http://www.iran-emrooz.net.
سراج، شهین و اسد بدیع (13/10/1400) «آثار بهار»، سایت ملک الشعرا بهار، http://www.bahar-site.fr
بینام (13/10/1400) «بالاش آذراوغلو»، سایت ویکیپدیا، https://azb.m.wikipedia.org
گروه نویسندگان (13/10/1400) «میرجعفر پیشهورینن گؤروشنلردن قیسا بیر خاطیرهلر»، سایتِ آچیق سؤز، http://achiq.info | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 442 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 262 |