تأملی در زیبایی‌شناسی صحنه در ادبیات کودک، براساس نظریه ماریا نیکولایوا، مطالعه موردی (داستان «هستی» نوشته فرهاد حسن زاده) | ||
| ادبیات پارسی معاصر | ||
| مقاله 3، دوره 12، شماره 1، تیر 1401، صفحه 57-83 اصل مقاله (324.29 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2022.40504.3726 | ||
| نویسندگان | ||
| منصور پیرانی* 1؛ احمدرضا توجهی فینی2 | ||
| 1عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیا فارسی دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران. ایران | ||
| 2دانش آموخته کارشناسی ارشد رشته زبان و ادبیات فارسی داشنگاه شهید بهشتی و دنشجوی دکتری رشته زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| زیبایی‌شناسی صحنه از نظریات تقریبا جدید در ادبیات کودک و نوجوان و از نظریاتی محسوب می‌شود که ارتباط مستقیم با نقد ادبی گذشته خود از جمله نظریه کرونوتوپ باختین دارد. در این نظریه عناصر زیبایی شناسی صحنه نقل می‌شود که تاثیر مستقیمی در تولید معنا دارند. از این رو می‌توان این نظریات را در ادامه و تکمیل نظریات پربار از جمله نظریات ژرار ژنت، پل ریکور، گریماس و دیگران دانست. در این پژوهش با توجه و تمرکز بر نظریه زیبایی‌شناسی صحنه ماریا نیکولایوا و بیان مشخصات کلی این نظریه و خصوصیات ساختاری آن، نیز اشاره به الگوهای مکانی(=خانه) که در این نظریات به کار رفته-است ضمن بیان شاهد نمونه‌هایی از این کتاب برخی از عناصر زیبایی شناسی صحنه در آن، به بررسی صحنه در مفهوم مکان در داستان هستی نوشته فرهاد حسن‌زاده پرداخته شده‌است. نتیجه حاصل از این بررسی این است که عنصر زیبایی‌شناسی صحنه ارتباط مستقیم در تولید معنا دارد و در درک و دریافت مخاطب از جمله کودک و نوجوان بسیار مؤثر و در تقویت فهم او ضروری است. داستان هستی اثر حسن‌زاده نیز دارای عناصری از زیبایی شناسی صحنه است که به تولید معنا کمک می‌کند؛ الگوی خانه هم که در این داستان به کار رفته‌است منطبق بر الگوی اودیسه‌ای و اودیپی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| زیبایی‌شناسی صحنه؛ ماریا نیکولایوا؛ پیوستار مکانی زمانی؛ ادبیات کودک و نوجوان | ||
| مراجع | ||
|
احمدی، بابک(1392). ساختار و تاویل متن، جلد1-4: چاپ پانزدهم، تهران: نشر مرکز.
انصاری مریم، و دیگران (1393). تحلیلی بر نظریه تجربه زیبایی‌شناسی جان دیویی. پژوهش در برنامه‌ریزی درسی، دوره دوم، شماره14(پیاپی41)، سال یازدهم. تابستان1393.صص51-63.
بهرامیان زهرا، و دیگران(1396). کاربرد روایت‌شناسیِ «نظریه زمان در روایتِ» ژرار ژنت در رمان جای خالی سلوچ. دوفصلنامه روایت‌شناسی. سال1، شماره2،پاییز و زمستان1396.صص1-25.
حرّی ابوالفضل(1388). روایت‌شناسی در سنت نقد انگلیسی-آمریکایی:معرفی کتاب داستان و متن اثر سیمور چتمن. فصلنامه تخصصی نقد ادبی.سال دوم، شماره8، زمستان.صص193-208.
حسام‌پور سعید، شیدا آرامش‌فرد(1391).نگاهی به ابعاد روایت‌مندی در داستان سه سوت جادویی احمداکبرپور(بر پایه نظریه ماریا نیکولایوا، مجله عملی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز: بهار و تابستان، شماره 1(پیاپی 5)، سال سوم.صص 19_46.
حسن‌زاده فرهاد.(1389). هستی. تهران: انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
رمضانی ابوالفضل، انیسه یزدانی(1394): بررسی سه مضمون باختینی کارناوال، گفت‌وگو گرایی و کرونوتوپ در نمایشنامه سر فرود آورد تا پیروز شود یا اشتباهات یک شب اثر الیور گلدسمیث. پزوهش ادبیات معاصر جهان، دوره 20، شماره2، پاییز و زمستان.صص245-274.
ریکور پل(1384).زمان و حکایت: کتاب دوم پیکربندی زمان در حکایت داستانی.چاپ نخست، ترجمه مهشید نونهالی. تهران: گام نو،1383.
سلامت‌باویل لطیفه(1396). تحلیل ساختار روایت‌داستان یونس پیامبر در قرآن بر اساس نظریات ژرار ژنت.پژوهش‌نامه قرآن و حدیث، شماره20، بهار و تابستان.
عباسی علی(1395): نشانه-معناشناسی روایی مکتب پاریس. تهران: انتشارات دانشگاه شهید بهشتی.
فروزانفر احمد، فریده داودی مقدم، زهرا ملک‌زاده(1394). روایت‌شناسی باغ کیانوش اثر علی‌اصغر عزتی پاک. مجموعه مقالات دهمین همایش بین‌المللی ترویج زبان و ادبیات فارسی دانشگاه محقق اردبیلی.4-6 شهریورماه.صص1-12.
قاسمی‌پور قدرت(1386). زمان و روایت. نقد ادبی (وابسته به دانشگاه تربیت مدرس). سال1، شماره2،دی‌ماه.
مصباح گیتا، زهرا رهبرنیا(1390): پیوستار زمانی-مکانی باختین در هنر تعاملی جدید(بررسی تطبیقی دو نمونه فرهنگی). نشریه مطالعات تطبیقی هنر(دو فصلنامه علمی پژوهشی): شماره اول، بهار و تابستان.صص1-15.
مک‌کی، برایان(1395): داستان.ساختار، سبک و اصول فیم‌نامه‌نویسی. ترجمه محمد گذرآبادی. چاپ شانزدهم، تهران:انتشارات هرمس.
میرصادقی جمال و میمنت میرصادقی(ذوالقدر)(1377) واژه‌نامه هنر داستاننویسی، فرهنگ تفصیلی ادبیات داستان، انتشارات کتاب مهناز، تهران.
نیکولایوا ماریا(1387). فراسوی دستور داستان، ترجمه مرتضی خسرونژاد، تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
نیکولایوا ماریا(1398). درآمدی بر رویکردهای زیبایی شناختی به ادبیات کودک، ترجمه مهدی نخجوانی و فاطمه زمانی؛ تهران: کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
ویلینگهام جان، ارل لیبر، ویلفرد گرین، لی مورگان(1385): مبانی نقد ادبی. ترجمه فرزانه طاهری(ویراستار هوشنگ گلشیری).چاپ چهارم. تهران:انتشارات نیلوفر.تابستان.
یوسف‌پور محمدکاظم، مهدیه کارگرسنگاچینی(1395). روایت‌شناسی زمان و مکان در داستان «فریفتن روستایی، شهری را. یازدهمین کنگره بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادبیات فارسی. دانشگاه گیلان.17 الی 26 شهریور.صص2466-2496.
یونسی ابراهیم(1384). هنر داستاننویسی. چاپ هشتم، تهران: انتشاران نگاه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 677 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 370 |
||