مقایسۀ"سؤال و جواب" در غزل سنتی و معاصر | ||
| ادبیات پارسی معاصر | ||
| مقاله 6، دوره 12، شماره 1، تیر 1401، صفحه 139-171 اصل مقاله (284.73 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2022.41020.3747 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه سادات طاهری* 1؛ مرضیه همتی2 | ||
| 1استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه کاشان. کاشان. ایران. | ||
| 2دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه کاشان. کاشان. ایران. | ||
| چکیده | ||
| سؤال و جواب به‌عنوان یکی از رایج‌ترین انواع مناظره، گفتگوی بین دو نفر را با ابیاتی که با فعل «گفت» و مشتقات آن آغاز می‌شود، تبیین می‌کند. این‌گونه مناظره‌ها با خودستایی، تفاخر، سرزنش رقیب و مجاب‌کردن حریف همراه است و معمولاً به پیروزی یکی از طرفین مناظره منجر می‌شود. شاعران معاصر نیز در اشعار عاشقانه و اجتماعی خود به فراوانی از شیوۀ سؤال و جواب استفاده کرده‌اند و بیش از تفاخر و رقابت به مکالمه و تعامل و ایجاد فضایی چندصدا و گفتگومند پرداخته‌اند. پژوهش حاضر با روش توصیفی- تحلیلی با پاسخ به این پرسش‌ها که سؤال و جواب در غزل‌های سنّتی و معاصر چه تفاوت‌هایی با هم دارند و عوامل ایجادکنندۀ این تفاوت‌ها چیست؟، استدلال می‌کند شعر معاصر به دلیل دگرگونی‌های حاصل از شرایط سیاسی و اجتماعی و درنتیجۀ تغییر جهان‌بینی و خطّ مشی شاعران، به سمت گفتگو حرکت می‌کند و هدف سؤال و جواب در غزل معاصر، روشن‌کردن موضوع و رسیدن به نقطۀ اشتراک است نه تخریب و پیروزی بر طرف مقابل و معمولاً بدون قضاوت پایان می‌یابد و نتیجه‌گیری بر عهدۀ خواننده گذاشته می‌شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سؤال و جواب؛ مناظره؛ غزل سنّتی؛ غزل معاصر | ||
| مراجع | ||
|
1)ابتهاج،هوشنگ(1378). راهی و آهی، تهران: سخن.
2)امین پور، قیصر(1389). مجموعه کامل اشعار، تهران: مروارید.
3)بشردوست، مجتبی. (1379). در جستجوی نشابور، تهران: ثالث.
4)بوهم،دیوید(1381) دربارۀ دیالوگ، ترجمۀ محمدعلی حسین نژاد، تهران: دفتر پژوهشهای فرهنگی.
5)بهبهانی، سیمین (1384) مجموعه اشعار، تهران: نگاه.
6)بهمنی، محمدعلی (1392) مجموعه اشعار بهمنی، چاپ دوم، تهران: نگاه.
بیابانکی، سعید(1387) باغ دوردست، تهران: موسسه نمایشگاههای فرهنگی ایران.
7)پورجوادی، نصرالله(1385) زبان حال در عرفان و ادبیات فارسی، تهران، هرمس
9)پورنامداریان، تقی(1374) سفر در مه، جلد اول، تهران: چشم و چراغ.
10)حافظ، شمس الدین محمد(1385) دیوان غزلیات، به کوشش خلیل خطیب رهبر، تهران: صفیعلیشاه.
11)حسن لی، کاووس، (1386) گونه های نوآوری در شعر معاصر ایران، چ 2، تهران: ثالث
12)خواجوی کرمانی، کمالالدین(1370) دیوان اشعار، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
13)رادویانی، عمر(1374) ترجمانالبلاغه، به تصحیح احمد آتش، چاپ سوم، تهران: اساطیر.
14)رزمجو، حسین(1385)انواع ادبی و آثار آن در زبان فارسی، مشهد: دانشگاه فردوسی.
15)روزبه، محمدرضا، (1392). «نوآوریهای شفیعی کدکنی در عرصۀ مناظرهسرایی»، جستارهای ادبی، دوره۴۶، ش.۴. ۱۱۱- ۱۳۴.
16)زرقانی، سیدمهدی(1383). چشم انداز شعر معاصر ایران، تهران: ثالث.
17)زرین کوب، عبدالحسین(1388). آشنایی با نقد ادبی، تهران: سخن.
۱۸) زهری، محمد(1381) برای هر ستاره، تهران: توس.
۱۹) شاملو، احمد(1400)مجموعه اشعار، تهران: نگاه
۲۰)شفیعی کدکنی، محمدرضا(1376). آینهای برای صداها، تهران: سخن.
۲۱)صدر، رؤیا(1381). بیست سال با طنز، تهران: هرمس.
۲۲)طهماسبی، فرهاد(1395). جامعه شناسی غزل فارسی. تهران: علمی و فرهنگی.
۲۳)فرجیان، مرتضی و نجفزاده بارفروش، محمدباقر(1370). طنزسرایان ایران از مشروطه تا انقلاب، تهران: بنیاد.
۲۴)عبدالملکیان، محمدرضا(1368) ریشه در ابر، مجموعه شعر، چ دوم، تهران: برگ.
۲۵)فروزانفر، بدیع الزمان(1383) تاریخ ادبیات ایران، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
۲۶)قزوه، علیرضا. (1383). کسی هنوز عیار تو را نسنجیده است. شیراز: داستانسرا.
۲۷)کزّازی، میرجلالالدین. (1373). زیباشناسی سخن پارسی، تهران: نشر مرکز.
۲۸)مشیری، فریدون.(1384). زیبای جاودانه، چاپ هفتم، تهران: سخن.
۲۹)موسوی، حافظ.(1387) زن، تاریکی، کلمات. چ سوم، تهران: آهنگ دیگر.
۳۰)مولوی، جلال الدین محمد.(1385). غزلیات شمس، تهران: امیرکبیر.
۳۲)نظامی گنجوی، الیاس بن یوسف.(1390). خسرو و شیرین، تصحیح وحید دستگردی، تهران: زوّار
۳۳) نیستانی، محمدرضا(1391) اصول و مبانی دیالوگ، اصفهان: آموخته.
۳۴)همایی، جلالالدین(1389). فنون بلاغت و صناعات ادبی، تهران: اهورا
۳۵)هنرمندی، حسن(1348) هراس، دفتر اول، دوم، تهران: کتابفروشی زوار
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 455 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 274 |
||