تحلیل مفهوم «بیگانگی» در داستان های غلامحسین ساعدی با تکیه بر ماتریالیسم تاریخی دیالکتیکی مارکس | ||
| ادبیات پارسی معاصر | ||
| مقاله 8، دوره 12، شماره 1، تیر 1401، صفحه 205-231 اصل مقاله (287.28 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/copl.2022.38735.3651 | ||
| نویسندگان | ||
| کامبیز طیبی1؛ علی حیدری* 2؛ محمد خسروی شکیب3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان | ||
| 2استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه لرستان. ایران | ||
| 3دانشیار زبان و ادبیات دانشگاه لرستان | ||
| چکیده | ||
| چکیده نظریۀ بیگانگی، بین ذات و وجود انسان یگانگی مطلقی را تصور می‌کند و چنان‌که میانجی بین این دو قرار گیرد و سبب تضاد بین این دو و بروز غیر عادی سرشت انسان شود, بیگانگی رخ داده است. ماتریالیسم تاریخی مارکس که علت‌العلل همۀ پدیده‌های اجتماعی را در مناسبت‌های مادی و شرایط اجتماعی جست‌و‌جو می‌کند، علت این بیگانگی را تضاد بین نیروها و روابط تولیدی میداند. در این وضعیت، شیء‌واره‌گی بر روابط انسانی مسلط می‌شود و مانع عینیت‌بخشی و بسط ذهنی شخصیت‌ها می‌گردد. در این پژوهش با استفاده از روش تحلیلی- توصیفی و با استناد به شاهدمثال‌هایی از داستان‌های ساعدی و تحلیل آنها بر مبنای ماتریالیسم تاریخی و دیالکتیکی مارکس و تضاد نیروهای تولید با مناسبات مادی و روابط اجتماعی، به چرایی و چگونگی دلایل مادی مفهوم «بیگانگی» پرداخته شده است. پیش‌فرض مقاله این است که ساعدی در داستان-هایش بیگانگی و دگردیسی شخصیت‌ها را محصول تضاد با عواملی چون تقسیم‌کار، ابزار تولید انحصاری، کار بیگانه شده، بروکراسی، سرمایه، عدم فراغت، کالایی شدن و همچنین شرایط اجتماعی موجود میداند که شخصیت‌ها در آن زندگی می‌کنند و مالک آن هستند. واژه‌های کلیدی: ماتریالیسم، دیالکتیک، بیگانگی، ساعدی. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ماتریالیسم؛ دیالکتیک؛ بیگانگی؛ ساعدی | ||
| مراجع | ||
|
- آلن و، وود و برنز، تونی و کین، فیلیپ (1398) مارکس و اخلاق، ترجمۀ پوریا گلشناس، چاپ اول، تهران: انتشارات ژرف.
2- احمدی، محمدعلی (1396) گفتمان چپ در ایران (دوره قاجار و پهلوی اول) ، چاپ اول، تهران: انتشارات ققنوس.
3-اسدی، کوروش (1381) چهرههای قرن بیستمی ( غلام حسین ساعدی) چاپ اول، تهران: انتشارات قصه.
4- اندرسون، پری (1398) ملاحظاتی درباره مارکسیسم غربی، ترجمۀ علیرضا خزایی، تهران، چاپ اول، انتشارات سرچشمه.
5- انگلس، فردریش (1395) آنتی دورینگ، ترجمۀ عزیز الله علیزاده، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.
6- باتومور، ت. ب و رویل، ماکزیمیلین (1397) گزیدة نوشتههای مارکس در جامعهشناسی و فلسفه اجتماعی، ترجمة پرویز بابایی، چاپ چهارم، تهران: ن انتشارات گاه.
7- براون، هتر(1396) مارکس درباره جنسیت، ترجمة فرزانه راجی، چاپ اول، تهران: انتشارات شیرازه.
8-پورعمرانی، مهدی (1385) نقد و تحلیل گزیدة داستان‌های ساعدی، چاپ سوم، تهران: انتشارات روزگار.
9-دستغیب، عبدالعلی (1356) نقد آثار غلامحسین ساعدی، چاپ سوم، تهران: انتشارات چاپار.
10- ساعدی، غلامحسین (1373) تاتار خندان، چاپ اول، تهران: انتشارات نگار.
11-ساعدی، غلام حسین (1377) ترس و لرز، نهران: انتشارات قطره.
12- ساعدی، غلامحسین (1351) توپ، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیل.
13-ساعدی، غلامحسین (1354) خانه روشنی، چاپ سوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
14-ساعدی، غلامحسین (1350) چوب دستی‌های ورزیل، چاپ اول، تهران: انتشارات مروارید.
15-ساعدی، غلام حسین (1352) دندیل، چاپ دوم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
16--ساعدی، غلامحسین (2526) شبنشینی با شکوه، چاپ ششم، تهران: انتشارات امیرکبیر.
17-ساعدی، غلامحسین (1349) عزاداران بیل، چاپ سوم، تهران: انتشارات نگاه.
18- ساعدی، غلامحسین (1369) غریبه در شهر، چاپ اول، تهران: انتشارات اسپرک.
19-ساعدی، غلامحسین (2537) کاربافکها درسنگر، چاپ سوم، تهران: انتشارات سپهر.
20-ساعدی، غلام حسین (1345 ) گور وگهواره، چاپ اول، تهران: انتشارات نیل .
21-ساعدی، غلامحسین (2535) واهمه‌های بینام ونشان، چاپ سوم، تهران: انتشارات نیل.
22- ساعدی، غلامحسین (1349) وای بر مغلوب، چاپ اول، تهران: انتشارات نیل.
23-ساکو، ریچارد (1394) پسا کمونیسم، مترجم محسن حکیمی، چاپ دوم، تهران: انتشارات آشیان.
24-سپانلو، محمد علی (1387) نویسندگان پیشرو ایران، چاپ هفتم، تهران: انتشارات نگاه.
25- سناپور، حسین (1397) آغاز کنندگان رمان مدرن در ایران، چاپ اول، تهران: انتشارات چشمه.
26-سینگر، پییتر (1398) چپ داروینی، ترجمۀ احمد مهدی هاتف، چاپ اول، تهران: انتشارات کرگدن.
27-شیری، قهرمان (1398) همسایة هدایت، چاپ اول، تهران: انتشارات ورا.
28-گلدمن، لوسین و آدورنو، تئودور وپیاژه، ژان (1398) جامعه، فرهنگ و ادبیات، ترجمۀ محمد جعفرپوینده، چاپ سوم، تهران: انتشارات چشمه.
29-لوکاچ، جورج (1396) تاریخ وآگاهی طبقاتی، ترجمۀ محمد جعفر پوینده، چاپ اول، تهران: انتشارات بوتیمار.
30-لیف شیتز، میخائیل (1398) فلسفه از دیدگاه مارکس، ترجمة مجید مددی، چاپ دوم، تهران: انتشارات بان.
31- مارکس، کارل و فریدریش انگلس (1377) ایدئولوژی آلمانی، ترجمۀ تیرداد نیکی، تهران: پیام پیروز.
32-مارکس، کارل (1387) دست نوشتههای اقتصادی و فلسفی، ترجمۀ حسن مرتضوی، تهران: آگه.
33- مارکس، کارل و فریدریش انگلس (1358) خانواده مقدس، ترجمه تیرداد نیکی، تهران: صمد.
34- مساروش، ایشتوان (1380) نظریه بیگانگی مارکس، ترجمه حسن شمس آوری و کاظم فیروزمند، چاپ اول، تهران: مرکز.
35-والاس، روث ا. ولف. الیسن (1396) نظریه‌های معاصر جامعهشناسی گسترش سنت کلاسیک، ترجمۀ مهدی داودی، چاپ اول، تهران: انتشارات ثالت.
36-وود، آلن (1398) کارل مارکس، ترجمۀ شهناز مسمی، چاپ پنجم، تهران: انتشارات ققنوس. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,045 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 398 |
||