نگرش وحدت‌انگارانه صدرایی؛ تفسیری دیگر از سازگاری میان فعل خداوند و طبیعت | ||
| حکمت معاصر | ||
| مقاله 9، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34، تیر 1401، صفحه 275-300 اصل مقاله (330.87 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cw.2022.40579.1882 | ||
| نویسندگان | ||
| نفیسه نجبا* 1؛ مهدی غیاثوند2 | ||
| 1دانشجوی دکتری حکمت متعالیه دانشگاه خوارزمی (نویسندۀ مسئول) | ||
| 2استادیار گروه فلسفه دانشگاه خوارزمی | ||
| چکیده | ||
| با کمی چشم‌پوشی از جزئیات، می‌توان گفت که پیشنهادهای معاصر در زمینه‌ی تبیین فعل خاص الهی، با سه تعهد متافیزیکی، یعنی "ناسازگاری فعل الهی و فعل طبیعت"، "نامداخله‌گری خداوند" و نیز "تجویزی بودن قوانین طبیعت"، شکل گرفته‌اند. نوشته‌ی پیش رو، معطوف به نخستین مورد از میان این سه تعهد است. در این مقاله با فرض سازگاری فعل الهی و فعل طبیعت، دو هدف پیگیری شده است: ابتدا تلاش شده است تا نشان داده شود، چگونه رویکرد دو‌گانه‌انگارانه به وجود و ماهیت و به تبع آن طبیعت و فراطبیعت، مدافعان آن را در محذور برای تبیین فاعلیت خاص خداوند قرار می‌دهد. سپس به ارزیابی نگرش وحدت‌انگارانه صدرایی در حل این مساله و رفع این مانع، پرداخته شده است. در نهایت ادعا شده است از دو تقریر مشهور از اصالت وجود در نظام وحدت تشکیکی، یکی بر از میان بردن تمایز هستی‌شناسانه میان طبیعت و فراطبیعت ناتوان است اما بر مبنای تقریر دوم و نیز تفسیر اصالت وجود بر مبنای نظام وحدت شخصی، می‌توان بر از میان بردن این دو‌گانه موفق شد که البته توفیق نهایی در ارائه تبیینی مطلوب از مساله فعل خاص الهی، مشروط بر هماهنگی آن با مبانی دیگر نظام صدرایی و نیز تامین مولفه‌های دیگر تفسیر مطلوب از فاعلیت خاص الهی است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فعل خاص؛ اصالت وجود؛ وحدت تشکیکی؛ وحدت شخصی؛ ملاصدرا | ||
| مراجع | ||
|
احمدوند، خلیلالله، سمیه ملکی و زهرا یزدانی داغیان(1392)، مقایسه وجود و ماهیت در فلسفه توماس آکوئینی و ملاصدرا، حکمت معاصر، دوره 4، ش 1.
اجتهادیان، حسین و رسول رسولی پور(1397)، فاعلیت الهی و تفسیر دیوید بوهم از مکانیک کوانتوم، جستارهای فلسفه دین، س 7، ش 2.
اجتهادیان، حسین(1398)، تلفیق متافیزیک بوهمی و صدرایی برای تبیین فعل الهی، جستارهای فلسفه دین، س 8، ش .1
انصاریان، تهامه و نرگس نظرنژاد(1396)، بررسی دیدگاه نانسی مورفی در باب فاعلیت خداوند در عالم، جستارهای فلسفه دین، س 6، ش 1.
خطیبی، حسین و مهدی غیاثوند(1398)، سنجش مبانی معرفتشناختی صورتبندی فعل خاص الهی در چهارچوب الهیات طبیعت در مقایسه با صورتبندیهای رقیب، ذهن، دوره 20، ش 79.
سلیمانی درهباغی، فاطمه(1399)، ایده جهان پویا در تبیین رابطه انسان با خدا براساس حکمت متعالیه، حکمت معاصر، دوره 11، ش 2.
صدرالمتالهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم(1981م)، الحکمه المتعالیه فی الاسفار العقلیه الاربعه، جلد1، 2، 5، 6، 7، چاپ سوم، بیروت، دار احیاء التراث.
صدرالمتالهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم ( 1302 ق)، الرسائل التسعه، چاپ اول، قم، مکتبه المصطفوی.
صدرالمتالهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1382)، الشواهد الربوبیه، تصحیح و تحقیق مصطفی محقق داماد، تهران، بنیاد حکمت اسلامی صـدرا.
صدرالمتالهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1363) الف، المشاعر، به اهتمام هانری کربن، چاپ دوم، تهران، کتابخانه طهوری.
صدرالمتالهین شیرازی، محمد ابن ابراهیم (1363) ب، مفاتیح الغیب، مقدمه و تصحیح محمد خواجوی، تهران، موسسه تحقیقات فرهنگی
نریمانی، نیما و عبدالرسول کشفی و امیرعباس علیزمانی(1399)، بستار فیزیکی و فاعلیت الهی، اندیشه دینی، دوره 20، ش .75
یغمایی، ابوتراب(1394)، نظریه علیت فاعلی ابنسینا و فعل الهی خاص، حکمت سینوی، دوره 19، ش .54.
یغمایی، ابوتراب (1395) فعل الهی غیرمداخلهگرایانه و نظریه علیت نوصدرایی، اندیشه دینی، دوره 16، ش 61. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,704 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 624 |
||