فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی: ارزیابی نقّادانه از منظر میان‌رشته‌ای | ||
| پژوهش های بین رشته ای ادبی | ||
| مقاله 6، دوره 5، شماره 9، خرداد 1402، صفحه 143-173 اصل مقاله (310.94 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/lir.2022.41515.1525 | ||
| نویسندگان | ||
| اکبر حیدریان* 1؛ هاشم صادقی2 | ||
| 1اکبر حیدریان، دانشجوی دورۀ دکتری زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران. | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیّات فارسی دانشگاه نیشابور، نیشابور، ایران | ||
| چکیده | ||
| جستار حاضر که در حوزۀ مطالعات میان‌رشته‌ای قرار دارد؛ به نقد فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی (1394) نوشتۀ مهدی محقّق و حمیده حجازی با رویکردی توصیفی انتقادی می‌پردازد. برای دستابی به این مهم، هم جنبه‌های صوری و ساختاری کتاب از نظر رعایت اصول نگارشِ علمی مورد توجّه قرار گرفته و هم محتوای کتاب از نظر اهمّیّت مطالب بررسی شده است. علّت انتخاب فرهنگ نام‌برده توسط نگارندگان این جستار آن است که با وجود تلاش و تدقیق فراوانِ مؤلفان دربارۀ تبیین و شرح اصطلاحات پزشکی در ادب فارسی، اطّلاعات صریح و مکفی در این فرهنگ وجود ندارد. بر این اساس، مقالۀ حاضر به‌دور از هر نوع تعصبات و با رعایت انصاف، بر آن است تا با بررسی مؤلفّه‌های شکلی و محتوایی کتاب، ضمن کاوش در بنیادهای روش‌شناختی، نوعی بازخوانی انتقادی از فرهنگ یادشده به دست دهد. x x x x x x x x x x x x | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| فرهنگ اصطلاحات پزشکی؛ طب سنّتی؛ مهدی محقّق؛ طب در ادبیات فارسی؛ مطالعات بینارشته‌ای | ||
| مراجع | ||
|
آبادیان، راضیه. (1392). «معنای گم‌شده‌ای از شافه/ شیاف در متون فارسی». نامۀ فرهنگستان (ویژه‌نامه فرهنگ‌نویسی). شمارۀ 6-5. صص 365-359.
ابن سینا، حسینبن عبدالله. (1370). قانون در طب. ترجمۀ عبدالرحمن شرفکندی (ههژار). تهران: سروش.
ابن سینا، حسینبن عبدالله. (1390). ارجوزۀ ابن سینا در علم پزشکی. تصحیح و تحقیق و ترجمۀ مجید نیمروزی و حسین کیانی. شیراز: نوید شیراز.
ابوالفتوح رازی، جمال‌الدّین حسینبن علیبن محمّد. (1371). روضالجنان و روحالجنان فی تفسیر القرآن. تصحیح محمّدجعفر یاحقّی و محمّدمهدی ناصح. مشهد: بنیاد پژوهشخای آستان قدس رضوی.
اخوینی بخاری، ابوبکر ربیعبن احمد. (1344). هدایة المتعلمین فی الطب. تصحیح جلال متینی. مشهد: دانشگاه فردوسی مشهد.
استعلامی، محمّد. (1387). نقد و شرح قصاید خاقانی. تهران: زوّار.
امامی افشار، احمدعلی. (1368). گزیدۀ اشعار منوچهری دامغانی. تهران: چاپ و نشر بنیاد.
باقری خلیلی، علیاکبر. (1381). «نقدی بر گزارش دشواریهای خاقانی». پژوهشنامه علوم انسانی و اجتماعی دانشگاه مازندران. شمارۀ 6 و 7. صص 36-13.
باقری خلیلی، علیاکبر. (1382). فرهنگ اصطلاحات طبی در ادب فارسی. مازندران: دانشگاه مازندران.
تاجبخش، حسن. (1385). فرهنگ اغراض طبی. تهران: دانشگاه تهران و فرهنگستان علوم.
ترکی، محمّد رضا. (1394). نقد صیرفیان. تهران: سخن.
ترکی، محمّدرضا. (1398). سر سخنان نغز خاقانی. جلد 2. تهران: سمت.
تهانوی، محمّدعلی‌بن علی. (1984). کشاف اصطلاحات و فنون. تصحیح المولوی محمّد وجیه. چاپ اُفست. استامبول.
جرجانی، سیّد اسماعیل. (1391). ذخیرۀ خوارزمشاهی. تصحیح و تحقیق موسسۀ احیاء طب طبیعی. قم: موسسۀ احیاء طب طبیعی.
جمالی یزدی، ابوبکر. (1386). فرّخنامه. تصحیح ایرج افشار. تهران: امیرکبیر.
جهانبخش، جویا. (1396). «پارسایِ کنار دریا... واکاوی اشارتی باریک در حکایتی از گلستان سعدی». مجلّۀ آینۀ پژوهش. شمارۀ 165. صص 13-3.
الحسینی الجرجانی، اسمعیل‌بن الحسن‌بن محمّد. (1384). الاغراض الطبیّه و المباحث العلائیه. تصحیح حسن تاجبخش. تهران: دانشگاه تهران و فرهنگستان علوم.
حکیم مؤمن تنکابنی. (بیتا). تحفةالمؤمنین (تحفة حکیم مؤمن). تهران: کتابفروشی محمودی.
حکیم میسری. (1395). دانشنامه در علم پزشکی. تصحیح برات زنجانی. تهران: دانشگاه تهران.
خاقانی، افضل الدّین بدیل. (1388). دیوان خاقانی شروانی. تصحیح ضیاءالدّین سجّادی. تهران: زوّار.
درزی، قاسم و همکاران. (1392). «گونه‌شناسی مطالعات میان‌رشته‌ای قرآن کریم». فصلنامۀ مطالعات میان‌رشته‌ای در علوم انسانی. شمارۀ 4. صص 102-73.
دهخدا، علیاکبر. (1373). لغتنامه. زیر نظر دکتر سیّد جعفر شهیدی. تهران: دانشگاه تهران.
رضایی، سیّده نرگس. (1388). «معرّفی و نقد اصول فرهنگ‌نویسی در انجمن‌آرای ناصری». نشریّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی کرمان (ادب و زبان فارسی). شمارۀ 26. صص 202-183.
شهمردان بن ابیالخیر. (1362). نزهتنامۀ علائی. تصحیح فرهنگ جهانپور. موسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
شهمردان بن ابیالخیر. (1382). روضةالمنجمین. به اهتمام جلیل اخوان زنجانی. تهران: میراث مکتوب.
عقیلی خراسانی، محمّدحسین. (1371). مخزنالأدویه. تهران: انتشارات و آموزش انقلاب اسلامی.
کزّازی، میرجلال‌الدّین. (1385). گزارش دشواریهای دیوان خاقانی. تهران: نشر مرکز.
گلشنی، اکرم. (1391). طب و مضامین طبّی و بازتاب آن در ادب فارسی. تهران: سخن.
ماهیار، عبّاس. (1384). پنجنوش سلامت (دفتر چهارم شرح مشکلات خاقانی). کرج: جام گل.
مجیر بیلقانی. (1358). دیوان. تصحیح محمّد آبادی باویل. تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ایران.
محقق، مهدی (1352). «کتاب رازی دربارۀ گل نیشابوری». مجلۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی دانشگاه فردوسی مشهد (جستارهای ادبی). س 9. ش 34. صص 327-308.
محقق، مهدی و حمیده حجازی. (1394). فرهنگ اصطلاحات پزشکی و داروشناسی در ادب فارسی. تهران: سمت.
منصوری، مجید. (1396). «شرح و بررسی سطرهایی از مرزبان‌نامه». نشریّۀ نثرپژوهی ادب فارسی. شمارۀ 42. صص 224-205.
منوچهری دامغانی، احمدبن قوص. (1379). دیوان منوچهری دامغانی. به کوشش محمّد دبیر سیاقی. تهران: زوّار.
مهدویفر، سعید. (1392). «درنگی بر کتاب پنجنوش سلامت». آینۀ میراث. سال 11. ضمیمۀ 29. صص 106-59.
میرحیدر، حسین. (1375). معارف گیاهی. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
نظامی گنجوی، الیاس‌بن یوسف. (1386). خسرو و شیرین. تصحیح بهروز ثروتیان. تهران: امیرکبیر.
نوروزی، یعقوب و سیف‌الدّین آب‌برین. (1397). «بازتصحیح ابیاتی از دیوان خاقانی چاپ ضیاءالدّین سجّادی». فصلنامۀ پژوهش‌های نثر و نظم فارسی. شمارۀ 5. صص 36-11.
هاشمیان، لیلا. (1391). فرهنگنامۀ توصیفی پزشکی در شعر کهن پارسی. همدان: دانشگاه بوعلی همدان.
هروی، موفق الدّین ابومنصور. (1371). الأبنیه عن حقایق الأدویه. تصحیح احمد بهمنیار. به کوشش حسین محبوبی اردکانی. تهران: دانشگاه تهران. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,421 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 271 |
||