نمود صورت های مثالی ازلی در «طریقت نامه» عمادالدین فقیه کرمانی | ||
| پژوهش های بین رشته ای ادبی | ||
| مقاله 4، دوره 5، شماره 9، خرداد 1402، صفحه 103-141 اصل مقاله (319.98 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/lir.2022.41737.1540 | ||
| نویسندگان | ||
| فاطمه جمالی* 1؛ حمید طاهری2؛ ملیکا حاجی شعبانیان3 | ||
| 1استادیار زبان و ادبیات فارسی، گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه پیام نور، ایران | ||
| 2دانشیار گروه زبان وادبیات فارسی، دانشگاه بین‌المللی امام خمینی، قزوین، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادب فارسی دانشگاه بین المللی امام خمینی،ایران،قزوین | ||
| چکیده | ||
| کارل گوستاو یونگ، روانپزشک مشهور سوئیسی، قائل به گونه‌ای دیگر از ضمیر ناخودآگاه است که مبیّن اندیشه‌ها و آرزوهای کام نیافته و هراس فردی نبوده، بلکه مخزن گرایش‌ها و افکاری است که در نزد همه ابناء بشر مشترک هستند. شناخت ضمیر ناخودآگاه که یونگ آن را ناخودآگاه جمعی می‌نامید، از جمله با مطالعه اسطوره‌های ملل مختلف میسر می‌شود که تمایلات و اندیشه‌های فرا فردی بشر را متجلی می‌کنند. یونگ با مطالعه گسترده در نظام‌های اسطوره‌ای در فرهنگ‌های گوناگون، مجموعه‌ای از تصاویر ذهنی جهان‌شمول را تدوین کرد که در مکتب او با نام کهن‌الگو مشخص می‌شوند. تفحص در کهن الگوها نه فقط راهی برای فهم الگوهای عام رفتار بشر، بلکه همچنین شیوه‌ای برای قرائت نقادانه متون ادبی و آثار هنری است. طریقت‌نامه عمادالدین فقیه کرمانی از جمله مثنوی‌های عارفانه قرن هشتم هجری است که از منظر نقد کهن الگویی ارزش پژوهش و مطالعه دارد. در این مقاله قصد داریم صورت‌های مختلف سنخ‌های باستانی (کهن الگوها) را در آن مورد تحلیل و بررسی قرار دهیم و این پژوهش با روش توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای با هدف شناخت و بررسی کهن‌الگوهای اصلی و فرعی طریقت‌نامه شاعر مذکور صورت گرفته است و در این تحقیق، مشخص گردید که مهم‌ترین کهن الگوهای به کار رفته در مثنوی طریقت نامه، شامل پیر خرد، نقاب، سایه و نوزایی یا تولد مجدد می‌شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| یونگ؛ کهن‌الگوها؛ عمادالدین فقیه کرمانی؛ طریقت‌نامه؛ فرآیند فردیت‌یابی | ||
| مراجع | ||
|
کتابنامه
الف) کتابها
انوشه، حسن (۱۳۷۶) دانشنامۀ ادب فارسی، چاپ اول، جلد دوم، تهران: سازمان چاپ و انتشارات وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
امامی، نصرالله (۱۳۸۹) مبانی و روش های نقد ادبی، چاپ چهارم، تهران: نشر جامی.
بتولی، محمّد علی (۱۳۸۸) با یونگ و سهروردی، چاپ اول، تهران: نشر اطّلاعات.
برسلر، چارلز (۱۳۸۶) درآمدی بر نظریه ها و روش های نقد ادبی، ترجمۀ مصطفی عابدینی فر، چاپ دوم، تهران: انتشارات نیلوفر.
بیلسکر، ریچارد (۱۳۸۴) یونگ، ترجمۀحسین پاینده، چاپ اول، تهران: نشر طرح نو.
پالمر، مایکل (۱۳۸۵) فروید،یونگ و دین، ترجمۀ محمّد دهگانپور و غلامرضا محمودی، چاپ اول، تهران: انتشارات رشد.
پاینده، حسین (۱۳۹۸) نظریه و نقد ادبی؛درسنامۀ میان رشته ای، چاپ دوم، جلد اول، تهران: انتشارات سمت.
پورنامداریان، تقی (۱۳۸۶) رمز و داستان های رمزی در ادب فارسی؛تحلیلی از داستانهای عرفانی _ فلسفی ابن سینا و سهروردی، تهران: انتشارات علمی و فرهنگی.
توکّلی، حمیدرضا (۱۳۹۱) از اشارت های دریا؛ بوطیقای روایت در مثنوی، چاپ دوم، تهران: نشر مروارید.
سجّادی، سیّد ضیاءالدّین (۱۳۹۱) مقدّمه ای بر مبانی عرفان و تصوّف، چاپ هفدهم، تهران: انتشارات سمت.
شمیسا، سیروس (۱۳۸۷) انواع ادبی، چاپ سوم، تهران: نشر میترا.
ـــــــــــــــ (۱۳۹۲) بیان، چاپ دوم، تهران: نشر میترا.
شوالیه، ژان و آلن گربران (۱۳۷۹) فرهنگ نمادها، اساطیر، رؤیاها، رسوم و...، ترجمۀ سودابه فضائلی، تهران: نشر جیحون.
صفا، ذبیح الله (۱۳۸۸) تاریخ ادبیات ایران؛ خلاصۀ جلد سوم، چاپ نوزدهم، جلد دوم، تهران: انتشارات فردوس.
فوردهام، فریدا (۱۳۴۶) مقدّمهای بر روانشناسی یونگ، ترجمۀ مسعود میربها، چاپ سوم، تهران: نشر اشراقی.
قبادی، حسینعلی و خسروی، شکیب (۱۳۸۶) آیین آینه، تهران: انتشارات دانشگاه تربیت مدرّس.
کریمی، یوسف (۱۳۷۴) روانشناسی شخصیّت، چاپ هفتم، تهران: مؤسسۀ نشر ویرایش. کزّازی، میر جلال الدّین (۱۳۸۳) رؤیا، حماسه، اسطوره، چاپ دوم، تهران: نشر مرکزی.
کرمانی، عمادالدّین فقیه (۱۳۷۲) پنج گنج، به اهتمام رکن الدّین همایون فرّخ، چاپ اول، تهران: انتشارات کتابخانۀ تخّصصی تاریخ اسلام و ایران.
کی گوردن، والتر (۱۳۷۹) درآمدی بر نقد کهن الگویی؛ مجموعه مقالات نقد ادبی معاصر، به کوشش و ترجمۀ جلال سخنور، تهران: نشر رهنما.
گورین، ویلفرد (۱۳۷۷) راهنمای رویکردهای نقد ادبی، ترجمۀ زهرا میهن خواه، تهران: انتشارات اطّلاعات.
مکاریک، ایرناریما (۱۳۸۴) دانشنامۀ نظریه های ادبی معاصر، ترجمۀ مهران مهاجر و محمّد نبوی، چاپ اول، تهران: نشر آگه.
مورنو، آنتونیو (۱۳۷۶) یونگ، خدایان و انسان مدرن، ترجمۀ داریوش مهرجویی، تهران: نشر مرکز.
هال، کالوین اس و ورنون جی، نوردبای (۱۳۷۵) مبانی روانشناسی تحلیلی یونگ، ترجمۀ محمّد حسین مقبل، چاپ اول، تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی تربیت معلّم.
یاوری، حورا (۱۳۷۴) روانکاوی و ادبیات، تهران: نشر سخن.
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۶) چهار صورت مثالی، ترجمۀ پروین فرامرزی، چاپ دوم، تهران: انتشارات آستان قدس رضوی
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۸) انسان و سمبول هایش، ترجمۀ محمود سلطانیه، چاپ دوم، تهران: نشر جامی.
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۷۹) روح و زندگی، ترجمۀ لطیف صدقیانی، تهران: نشر جامی.
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۴) انسان در جستجوی هویت خویشتن، ترجمۀ محمود بهفروزی، چاپ پنجم، تهران: نشر جامی.
یونگ، کارل گوستاو (۱۳۹۹) خاطرات، رؤیاها، تأمّلات، ترجمۀ امیر لاهوتی و محمدرضا اخلاقی منش، چاپ اول، تهران: نشر جامی.
ب) مقالات
باباخانی، مصطفی (۱۳۸۶) «اسطوره در شناخت ادبیات» ، فصلنامۀ علمی_پژوهشی نقد ادبی، سال سوّم، شمارۀ ۱۱ و ۱۲، ص ۱۰.
خوشحال دستجردی، طاهره (۱۳۸۱) «مقایسۀ طریقت نامۀ عماد الدّین فقیه کرمانی و مصباح الهدایۀ عزالدّین محمود کاشانی» ، شمارۀ ۲، صص ۱۰۰-۷۷.
شفیع زاده، اسدالله؛ عدل دوست، سعید (۱۳۹۵) «بررسی نقش کهن الگوها و مفاهیم آنها در شکل گیری مکان های قدسی» ؛ دوّمین کنفرانس ملّی یافته های نوین پژوهشی در عمران،معماری و شهرسازی، شمارۀ ۲۸، ص ۱۳.
ادل،نئون(1373و1374)«روانشناسی وادبیات»ترجمۀ بهروز عزبدفتری،مجلۀ دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز،شماره6-8:165-192.
مباشری، محبوبه وفروزندۀ عدالت کاشی(1398)«نگاهی به ساختار طریقت نامه عمادالدین فقیه کرمانی» دومین کنفرانس بین المللی مطالعات زبان،ادبیات، فرهنگ و تاریخ. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,796 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 235 |
||