استعارۀ مفهومی «دانستن به مثابه ی دیدن» در نظام فلسفی ملاصدرا | ||
| حکمت معاصر | ||
| مقاله 3، دوره 13، شماره 1 - شماره پیاپی 34، تیر 1401، صفحه 61-93 اصل مقاله (427.12 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cw.2022.40073.1874 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید خادم زاده* 1؛ فاطمه کنعانی2 | ||
| 1استادیار دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| 2کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه فردوسی مشهد | ||
| چکیده | ||
| در چارچوب نظریهی استعاره های مفهومی، استعاره ها بخش جدایی ناپذیری از نظریات و تئوری های علمی محسوب می گردند. بسیاری از مفاهیم انتزاعی و تئوری های حامل این مفاهیم بواسطه استعاره های مفهومی قابل فهم و تبیین شده اند. استعاره «دانستن به مثابهی دیدن» ریشه در تجارب مشترک انسانی دارد. این استعاره علاوه بر حضور در زبان روزمره و عرفی، به متون فلسفی و عرفانی نیز راه یافته است. ملاصدرا از این استعاره جهت توصیف و تبیین معرفت حضوری بهره برده است. در فرایند دیدن، سه عنصر قابل تفکیک است؛ بیننده، شی دیده شده و نسبت میان بیننده و شی دیده شده. هر کدام از این عناصر بواسطه استعاره های فرعی دیگری جهت تبیین معرفت حضوری بکار گرفته شده اند. استعاره های «عالم به مثابه بیننده»، «معلوم به مثابه شی دیده شده» و «کیفیت علم به مثابه نسبت میان بیننده و شی دیده شده» در ذیل استعاره «دانستن به مثابه دیدن» قابل تعریف است. این استعاره ها تنها جنبه آموزشی و یا زیبایی شناختی ندارند بلکه بخش جدایی ناپذیری از تبیین نظریه معرفت در دستگاه فلسفی ملاصدرا محسوب می شوند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| ملاصدرا؛ علم؛ مشاهده؛ استعاره مفهومی؛ نفس | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۴۰۵). الشفاء (الطبیعیات). (ابراهیم مدکور، مصحح، سعید زاید، محقق). قم: کتابخانه عمومی حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی (ره).
ابن‌سینا، حسین بن عبدالله. (۱۳۷۹). النجاة. (محمدتقی دانش‌پژوه، محقق). تهران: دانشگاه تهران، مؤسسه انتشارات و چاپ.
اسعدی، حجت و عباس جوارشکیان (1397) «انحصار علم به علم حضوری نزد صدرالمتالهین»، پژوهش های عقلی نوین؛ (3)6، صص 9 تا 38
براتی، مرتضی. (۱۳۹۵). «بررسی استعاره مفهومی نور در قرآن کریم با رویکرد شناختی» پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی، 3(23)، 39-59.
پناهی، نعمت الله. (۱۳۹۶). « استعاره مفهومی؛ الگوی ادراکی تجربه عرفانی در عقل سرخ سهروردی». کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی، 18(35)، 9-29.
سهروردی، یحیی بن حبش؛ و صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۹۲). حکمة الإشراق (تعلیقه ملا صدرا). (نجف قلی حبیبی و حسین ضیایی، مصححین). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۸). الحکمة المتعالیة فی الأسفار العقلیة الأربعة. قم: مکتبة المصطفوی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۰). الشواهد الربوبیة فی المناهج السلوکیة. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۷۸). المظاهر الإلهیة فی أسرار العلوم الکمالیة. (محمد خامنه‌ای، مصحح). تهران: بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۶الف). تفسیر القرآن الکریم. (محمد خواجوی، مصحح). قم: بیدار.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۶ب). شرح أصول الکافی. (محمد بن یعقوب کلینی، محمد خواجوی، مصحح). تهران: وزارت فرهنگ و آموزش عالی، موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی (پژوهشگاه).
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۳الف). مفاتیح الغیب. (محمد خواجوی و علی بن جمشید نوری، مصححین). تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی، انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۳ب). المشاعر. تهران: طهوری.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (1354). المبدأ و المعاد. تهران: انجمن حکمت و فلسفه ایران.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۶۱). إیقاظ النائمین. (محسن مؤیدی، مصحح). تهران: انجمن اسلامی حکمت و فلسفه ایران.
صدر الدین شیرازی، محمد بن ابراهیم. (۱۳۷۵). مجموعه رسائل فلسفی صدر المتألهین. (حامد ناجی اصفهانی). تهران: حکمت.
طباطبایی، محمد حسین. (۱۴۱۶). نهایة الحکمة. قم: جماعة المدرسین فی الحوزة العلمیة بقم. مؤسسة النشر الإسلامی.
غفاری قره باغ، احمد. (۱۳۹۴). « تبیین ادراک عقلی از دیدگاه حکمت متعالیه». آیین حکمت، 25(7)، 89-110.
کاوندی، سحر. (۱۳۸۴). «معرفت شناسی ادراک عقلی از نظر ملاصدرا». پژوهشنامه فلسفه دین، 6(3)، 89-108.
مومنی، سید علی؛ ایمانپور، منصور؛ و اکبری، رضا. (۱۳۹۹). «استعارة مفهومی و مسئلۀ زیادت وجود بر ماهیت در فلسفۀ اسلامی». حکمت سینوی، 24(63)، 53-69.
نظری توکلی، سعید؛ و جهاندوست دالنجان، مسعود. (۱۳۹۹). «امکان‌سنجی کاربست نظریه استعاره مفهومی در تحلیل مسائل اصول فقه». فقه و اصول، 52(2)، 141-162.
Lakoff, George. (1987). Women, Fire, and Dangerous Things: What Categories Reveal about the Mind. Chicago and London: University of Chicago Press.
Lakoff, George. (1993)."The Contemporary Theory of Metaphor", In Metaphor and Thought (Andrew Ortony). Cambridge: Cambridge University Press.
Lakoff, George; & Johnson, Mark. (1980). Metaphors We Live by. Chicago and London: University of Chicago Press.
Lakoff, George; & Johnson, Mark. (1999). Philosophy in the flesh: the embodied mind and its challenge to Western thought. New York, NY: Basic Books.
Narayanan, S. (1997a). Embodiment in language understanding: Sensory-motor representations for metaphoric reasoning about event descriptions. University of California, Berkeley.
Narayanan, S. (1997b). "Talking the Talk Is Like Walking the Walk: A Computational Model of Verbal Aspect". In Proceedings of the Nineteenth Annual Conference of the Cognitive Science Society. Mahwah, N.J: Erlbaum.
. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 5,833 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 746 |
||