تحلیل بینانشانه‌ای رمان و فیلم«گاو خونی» براساس رمزگان روایی رولان بارت | ||
| پژوهش های بین رشته ای ادبی | ||
| مقاله 8، دوره 5، شماره 9، خرداد 1402، صفحه 209-241 اصل مقاله (355.11 K) | ||
| نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/lir.2022.34060.1241 | ||
| نویسندگان | ||
| مژگان ربانی1؛ مهیار علوی مقدم* 2؛ محمود فیروزی مقدم3؛ سهند خیرآبادی4 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیّات فارسی، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریّه،ایران. | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه حکیم سبزواری، سبزوار، ایران | ||
| 3استادیار زبان و ادبیّات فارسی، واحد تربت حیدریّه، دانشگاه آزاد اسلامی، تربت حیدریّه، ایران. | ||
| 4دکتری پژوهش فلسفۀ هنر، واحد تهران شمال، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| این مقاله می‌کوشد با رویکردی بینانشانه‌شناسی و بر اساس الگوی رمزگان روایی رولان بارت به تحلیل فیلم اقتباسی «گاو خونی» ساختۀ بهروز افخمی برگرفته‌شده ازرمان گاوخونی نوشتۀ جعفرمدرّس صادقی بپردازد. در نقد آثار سینمایی، به طور عمده به جنبه‌های زیبایی‌شناسی، صحنه پردازی، عناصر بصری فیلم و درون‌مایۀ فیلم توجّه می‌شود و دلالت‌ها، نشانه‌ها و مؤلّفه‌های نشانه‌شناختی و معناشناختی آن، کمتر مورد توجّه قرار می‌گیرد. در تحلیل سینما، رویکرد نشانه‌شناسی به بررسی، تحلیل و تفسیر کنش دلالت پذیری و فرایند معنا سازی متن می‌پردازد و فیلم را به عنوان یک نظام نشانه‌ای تصویری، دربر‌گیرندۀ «تصویر»(باز نمودشی)،«شاخص»(نشانة نقش کارکردی برای بازنمود تصویر) و «نماد»(نشانة تلقین کنندۀ معنا از معنای ذاتی تصویر) بررسی می‌کند. در رویکرد بینانشانه‌ای، به یاری الگوی رمزگان روایی رولان بارت، یعنی رمزگان هرمنوتیکی، فرهنگی، معنابنی، کنش‌مند و نمادین، می‌توان به تحلیل بینانشانه شناختی فیلم‌های سینمایی از جمله فیلم اقتباسی «گاو خونی» پرداخت. دستاورد این پژوهش این است که با بررسی نظام نشانگانی متمایز بین دو متن زبانی- ادبی و متن تصویری، می‌توان به تحلیل بینانشانگانی متنی ادبی-روایی(دراین پژوهش: رمان«گاوخونی») وفیلم اقتباسی-روایی(دراین پژوهش: فیلم«گاو خونی») به کمکِ رمزگان روایی پنج‌گانة رولان بارت پرداخت که این پژوهش، موجب غنای مطالعات متن شناختی ومطالعات سینمایی می شود. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| بینانشانه شناسی؛ رمزگان؛ رولان بارت؛ «؛ گاو خونی»؛ اقتباس سینمایی | ||
| مراجع | ||
|
کتاب نامه
آلن، گراهام .(1385). رولان بارت، ترجمه پیام یزدان جو، چاپ یکم، تهران: مرکز.
_______ . (1389). بینامتنیّت، ترجمه پیام یزدان جو، چاپ سوم، تهران: مرکز.
_______. (1397). بینامتنیّت، ترجمه پیام یزدان جو، چاپ ششم، تهران: مرکز.
اصلانی، محمدرضا.(1377).«گاو خونی ،تلاش برای جاودانگی».روزنامه جامعه. 1377.2.24
افخمی، بهروز.(1383).«نقد فیلم گاو خونی»، مجلۀ هنر دینی، شماره 19-20 ،صص 150-129.
پورشبانان، علیرضا،عبدی، مهدی.(1392).«نگاهی به تاریخچه اقتباس سینمایی از متون کلاسیک ادبیّات فارسی».
هفتمین همایش پژوهش زبان و ادب فارسی،دانشگاه هرمزگان: بندرعباس، صص 296-294.
تسلیمی، علی؛محمودی بختیاری؛بهروز.رنجبر، محمود ؛رسولی گروی، فخری.(1398).«شیوه‌های باز‌نمایی مؤلّف پنهان وخوانندۀ پنهان دربررسی رمان گاوخونی وفیلم اقتباسی آن»،دوفصلنامه زبان و ادبیات فارسی،دورۀ27، شماره86.
چندلر،دانیل(1394).مبانی نشانه شناسی. ترجمه مهدی پارسا،چاپ پنجم،تهران: پژوهشکده فرهنگ واندیشه اسلامی.
حیاتی، زهرا(1393).«نقد ادبی و مطالعات تطبیقی در اقتباس بینارسانه‌ای»، فصلنامه پژوهش‌های ادبی،سال11، شماره43،بهار، صص52-31
ـــــــــــ(1398).«مقایسه شیوه بیان نویسنده وکارگردان درشخصیّت پردازی».فصلنامۀپژوهش‌های ادبی،سال 16،شماره 63.بهار،صص87-63.
دادلی اندور، جیمز(1381). «بنیان اقتباس»، ترجمه ابوالفضل حرّی. مجلۀ فارابی(ادبیّات و سینما)، تهران: بنیادسینمایی فارابی، دوره دوازدهم، شماره 4، شماره پیاپی 46، صص128-119.
سجودی، فرزان.(1387). نشانه شناسی کاربردی، چاپ یکم، تهران: علم.
سوســور، فردیناند دو.(1378). دورة زبان شناســی عمومــی، ترجمة کورش صفوی، چاپ اول، تهران: هرمس.
صفوی ، کوروش. (1386). زبان شناسی و ادبیّات (تاریخچه چند اصطلاح)، چاپ دوم، تهران: هرمس.
فرشته حکمت، محمدعلی.(1397). اقتباس درسینما، تهران: آبان.
فیسک، ج. (1386). درآمدی برمطالعات ارتباطی، ترجمه مهدی غبرایی،تهران: دفتر مطالعات وتوسعه رسانه ها.
مباشری، محبوبه؛ درویشی، فاطمه.(1395).مجموعه مقالات یازدهمین گردهمایی انجمن ترویج زبان وادب فارسی ایران،دوره دانشگاه گیلان: رشت.
مدرّس صادقی ، جعفر.(1370). گاو خونی، چاپ ششم، تهران: نو.
مرادعباسی، مزدا.(1390). واژه درقاب، چاپ اوّل، تهران: سوره مهر.
مک آفی، نوئل. (1392). ژولیا کریستوا، ترجمه مهرداد پارسا ، چاپ دوم، تهران: مرکز.
نامور مطلق ، بهمن. (1390). درآمدی بر بینامتنیت، چاپ دوم، تهران: سخن.
________(1388).«از تحلیل بینامتنی تاتحلیل بیناگفتمانی». پژوهشنامه فرهنگستان هنر، سال 4. شماره12، ص73.
نجومیان ، امیر علی (1394). نشانه در آستانه، چاپ اول، تهران: نو.
یزد خواستی، حامد؛مولودی، فؤاد.(1391).«خوانشی فرویدی از رمان گاو خونی»،فصلنامه نقد ادبی، دانشگاه تربیت مدرس،سال پنجم، شماره 18،تابستان، صص181-153.
Barthes, R.(1974), S/Z, English trans. R. Miller, New York :Hill and Wang
Blachere, R., Le Coran, Introducation au coran, 1947.
Eco.umberto. (1976).A Thepry of Semiotics. (Advances in semiotics). Bloomingto and London.Indiana: University press. Pp7. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,068 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 307 |
||