تأثیر متون صوفیانۀ فارسی بر تفسیر ثمانیۀ خواجه‌محمد پارسا | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 12، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 35، بهمن 1401، صفحه 303-326 اصل مقاله (367.16 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2023.7287 | ||
| نویسندگان | ||
| محمدابراهیم مالمیر* 1؛ غلامرضا سالمیان2؛ سهیل یاری گلدره3 | ||
| 1دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| 2دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران | ||
| 3دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران. | ||
| چکیده | ||
| خواجهمحمّد پارسا (م: 822 هـ.ق)، از مشایخ فرقة نقشبندیه و صوفیانِ نامدار عصر تیموری و صاحب تألیفات متعدّدی در حوزة تصوّف و تفسیر قرآن است. یکی از آثار وی، تفسیر ثمانیه، تفسیر هشت سورة کوتاه جزء سی‌ام قرآن است. وی در این اثر، همچون دیگر مکتوبات خویش، از آثار عربی و فارسی پیش از خود بسیار بهره گرفته و گاه به مآخذ خود اشاره کرده و در موارد متعدّدی اشاره نکرده است. مسئلة اساسی این مقاله آن است که آیا تمامی بخش‌های فارسی این اثر، حاصل ذهن و قلم خواجه‌پارساست یا بخش‌هایی از آن برگرفته از آثار متقدّمان است و نویسنده به منابع خود اشاره نکرده است؟ با بررسی بخش‌های فارسی کتاب، این نکته مشخّص می‌شود که شماری از این مطالب، برگرفته از آثاری چون شرح تعرّف، کیمیای سعادت، مرصادالعباد و مصباح‌الهدایه است که مؤلّف بی‌آنکه نامی از صاحبان آن آثار ببَرد، بخش‌هایی از آن‌ها را ذکر کرده است. این نکته موجب می‌شود تا خواننده در تحلیل محتوایی و زبانی این اثر کمتر به خطا بیفتد و مبنای بررسی‌های خویش را بر این بخش‌ها بنیان نگذارد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| خواجه‌محمد پارسا؛ تفسیر ثمانیه؛ شرح تعرّف؛ کیمیای سعادت؛ مرصادالعباد؛ مصباح‌الهدایه | ||
| مراجع | ||
|
- اسلامی، سیّدحسن(1391)، «چو دزدی با چراغ آید: سرقت علمی در سطح دانشگاهی»، آینة پژوهش، سال بیست و دوم، شمارة یکم، ص 7-17.
- اسلامی، سیّدحسن(1390)، «ملاصدرا و معضل انتحال: بازسنجی دفاعیه‌ها»، آینة پژوهش، سال بیست و دوم، شمارة پنجم، ص 22-36.
- بهار، محمّدتقی(1384)، سبک‌شناسی (تاریخ تطوّر نثر فارسی)، چاپ هشتم، تهران: امیرکبیر.
- پارسا، خواجهمحمّد(1354)، قُدسیه (کلمات بَهاءالدّین نقشبند)، مقدّمه و تصحیح و تعلیق: احمد طاهرى عراقى، تهران: طَهورى.
- پارسا، خواجهمحمّد(848)، تفسیر خواجهمحمّد پارسا، نسخۀ خطّی شمارة 72، ترکیه: کتابخانة مرادمُلّا.
- جامی، عبدالرّحمان(1390)، نَفَحات الأُنس مِن حَضَرات القُدس، مقدّمه، تصحیح و تعلیقات: محمود عابدی، چاپ ششم (دوم سخن)، تهران: سخن.
- خواندمیر، غیاث‌الدّین(1380)، تاریخ حبیب السِّیَر، 4ج، چاپ چهارم، تهران: خیّام.
- درایتی، مصطفی(1391)، فهرستگان نسخه‌های خطّی ایران (فَنخا)، جلد هشتم، تهران: سازمان اَسناد و کتابخانة ملّی ایران.
- رازی، نجمالدّین(1379)، مِرصادالعِبادِ مِنَ المَبدَأ إلی المَعاد، تصحیح محمّدامین ریاحی، چاپ هشتم، تهران: علمی و فرهنگی.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا(1392)، «ثعلبی/میبدی»، چاپ شده در: اوراق عتیق، به کوشش سیّد محمّدحسین حکیم، دفتر سوم، تهران: کتابخانه، موزه و مرکز اَسناد مجلس شورای اسلامی.
- شفیعی کدکنی، محمدرضا(1394)، در هرگز و همیشة انسان (از میراثِ عرفانیِ خواجه عبدالله انصاری)، محمّدرضا شفیعی کدکنی، تهران: سخن.
- صفا، ذبیح‌الله(1378)، تاریخ ادبیات در ایران، 8ج، چاپ هشتم، تهران: انتشارات فردوس.
- غزّالی، محمّد(1383)، کیمیای سعادت، به کوشش: حسین خدیوجم، 2ج، چاپ یازدهم، تهران: شرکت انتشارات علمى و فرهنگى.
- کاشانى، عزّالدّین محمود(1394)، مصباح‌الهدایه و مفتاح‌الکفایه، به تصحیح: جلال‌الدّین همایی، تهران: هُما.
- مُستَملى بخارى، اسماعیل(1363)، شرحُ التَّعَرُّفِ ِلمذهبِ التَّصَوُّف، با مقدّمه و تصحیح و تحشیه: محمّد روشن، 5ج، تهران: انتشارات اساطیر.
- مکاریک، ایرنا ریما(1384)، دانش‌نامه‌ی نظریه‌های ادبی معاصر، ترجمة مهران مهاجر، محمّد نبوی، چاپ یکم، تهران: آگه. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 540 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 204 |
||