مفهوم علم و روش علمی در اندیشة فرانسیس بیکن | ||
| پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی | ||
| مقاله 1، دوره 21، شماره 7 - شماره پیاپی 95، مهر 1400، صفحه 1-25 اصل مقاله (578.8 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/crtls.2021.37833.2334 | ||
| نویسنده | ||
| سید محمدرضا حسینی بهشتی* | ||
| دانشیار فلسفه، عضو هیئت علمی دانشگاه تهران | ||
| چکیده | ||
| با بنیان‌گذاری نوین فلسفه و علم، مفهوم روش جایگاهی محوری در اندیشة عصر جدید پیدا کرد. آغازگران فلسفه و علم جدید بر آن بودند که راه خروج از شکاکیت برآمده از مناقشات پایان‌ناپذیر بر سر کلی‌ها و امکان شناخت عقلی فلسفی از طبیعت در تفکر مدرسی یافتن روشی است برای کشف، تبیین، و پیش‌بینی ساختارها، پدیده‌ها، و جریان‌های پیچیدۀ طبیعت. بیکن، به‌عنوان یکی از بانیان این اندیشه، در تلاش برای به‌دست‌آوردن فهم جدیدی از روش، گذشته از جست‌وجوی تعاریف دقیق برای روش تجربی در علم طبیعت، از استعاره‌هایی برای فهم و تبین روش بهره گرفته است که نقشی مهم در روشن‌ساختن ابعاد تفکر او درباب علم جدید و روش دارند. به‌کارگیری استعاره‌ها در دوره‌های گذار از مفهوم تعریف‌شده‌ای که به‌نظر می‌رسد دیگر تکافوی دلالت‌های جدید را نمی‌کند به مفهوم آینده‌ای که هنوز به‌تثبیت نرسیده است نقشی تعیین‌کننده در شناسایی دلالت‌های مفاهیم درحال تطور دارد که استعاره‌های مربوط به روش نزد بیکن به‌وجه بارزی نمایان‌گر آن‌اند. مقالة حاضر بر آن است تا با تحلیل استعارۀ کشتی، سرنخ، و محکمه، که بیکن آن‌ها را درخصوص روش به‌کار برده است، این دلالت‌ها را شناسایی و به‌مدد آن‌ها مفهوم روش در اندیشة علمی آغاز عصر جدید را بازیابی کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| علم؛ روش علمی؛ استعاره‌های بیکن؛ دلالت‌های نوین روش؛ روش علمی عصر جدید | ||
| مراجع | ||
|
ارسطو (1381)، اخلاق نیکوماخُس، ترجمة سیدابوالقاسم پورحسینی، تهران: دانشگاه تهران.
ارسطو (1393)، دربارة نفس، ترجمة علی‌مراد داودی، تهران: حکمت.
ارسطو (1385)، مابعدالطبیعه، ترجمة شرف‌الدین خراسانی، تهران: حکمت.
افلاطون (1398)، مجموعه‌آثار، ترجمة محمدحسن لطفی، تهران: خوارزمی.
کانت، ایمانوئل (1399): پایه‌گذاری برای مابعدالطبیعة اخلاق، ترجمة احمد احمدی، ویرایش سیدمحمدرضا حسینی بهشتی، تهران: سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی (سمت).
ماکس، آپل (1375): شرحی بر تمهیدات کانت، ترجمة سیدمحمدرضا حسینی بهشتی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
Bacon, Francis (2009), The New Atlantis, Auckland: The Floating Press.
Bacon, Francis (1990), Neues Organon, Hamburg: Felix Meiner.
Bacon, Francis (1765), The Works of Francis Bacon, vol. 5, London.
Beheshti, Mohammad Reza (1997), Methodologische Überlegungen zum Wandel des Naturbegriffs, Marburg: Tectum.
Blumenberg, Hans (1996), Legitimität der Neuzeit, Frankfurt: Suhrkamp.
Gilbert, Neal Ward (1963), Renaissance Concepts of Method, New York: Columbia University Press.
Grabmann, Martin (1941), Die Geschichte der Scholastischen Methode, Graz: Akademische Druck-und Verlagsanstalt.
Heidegger, Martin (1989), Beiträge zur Philosophie (Vom Ereignis), Frankfurt: V. Klostermann.
Hesiod (1996), Tage und Werke, Stuttgart.
Kant, Immanuel (1968), Gesammelte Werke, Frankfurt: Suhrkamp.
Kant, Immanuel (1977), Grundlegung zur Metaphysik der Sitten, Frankfurt: Suhrkamp.
Kant, Immanuel (1998): Kritik der reinen Vernunft, Hamburg: Meiner.
Martens, Ekkehard (2000), Der Faden der Ariadne, Leipzig: Recalm.
Pieper, Josef (1980), Scholastik, München: Kösel.
Ritter, Joachim, and Karlfried Gründer (1973), Historische Wörterbuch der Philosophie, Basel: Schwabe AG.
Sophocles (1967), The Complete Plays, London.
Willaschek, Marcus et al. (Hrsg.) (2015), Kant-Lexikon, Berlin: De Gruyter. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,094 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 717 |
||