تحلیل تطبیقی نقش سی مرغ در اساطیر ایران با نقش عقاب و ققنوس در اساطیردیگر تمدنهای باستانی | ||
کهننامه ادب پارسی | ||
مقاله 5، دوره 13، شماره 2 - شماره پیاپی 35، بهمن 1401، صفحه 111-128 اصل مقاله (285.62 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2023.6838 | ||
نویسنده | ||
فضل الله رضایی اردانی* | ||
استادیارگروه زبان وادبیّات فارسی دانشگاه فرهنگیان یزد، یزد ، ایران | ||
چکیده | ||
سیمرغ در اساطیر ایرانپرندهای مرتبط با آسمان و خورشید است که بیانگر اهمّیّت ویژۀآسمان و خورشید در اندیشه و زندگی ایرانیان است و از این رو گاهی سیمای ایزدی به خود میگیرد. به دلیل اهمّیّت نقش خورشید و آسمان در زندگی بشری و باورها و اعتقادات آنها، در دیگر تمدنها نیز پرندگانی دیگر مانند ققنوس و عقاب و حواصیل، کارویژۀ سیمرغ را در اسطورهها ایفا میکنند. در این جستار، به بررسی تطبیقینقش برخی از پرندگان در اساطیرتمدنهایی چون ایـران،یـونان، چین، مصر، آمریکا و بعضـی از تمدّنهـای مشهـور، بـه منظـور شناخت وجوه مشترک آنها، پرداخته شدهاست. شاخصترین وجـه مشترک سیمرغ و پرندگان مشابه آن، نوزایی و حیاتبخشی و عامل پیوند میان زمین و آسمان یا عالم مادّی با عالـم علوی بـوده و مردمان سرزمینهای مختلف، بـه هنگـام رویـارویـی بـا مشکلات، برای بـرطـرف شدن دشواریها، به آنها پناه میبردهاند. | ||
کلیدواژهها | ||
سیمرغ؛ ققنوس؛ عقاب؛ شاهین؛ اسطوره | ||
مراجع | ||
قرآن کریم برن، اوسیلا (1381). اسطورههای یونانی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز. پاک نهاد، محمد (1399). «تحلیل حاکمیت تقدیر در شاهنامه فردوسی بر اساس کردارهای فراطبیعی آینده خوانی و پیشگویی»، کهن نامنة ادب پارسی، سال یازدهم، شماره دوم، صص 111-151. پورداود، ابراهیم (2535). فرهنگ ایران باستان، تهران: دانشگاه تهران. پورنامداریان، تقی (1374). دیدار با سیمرغ،تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی. پین سنت، جان (1380). اساطیریونان، مترجم: باجلان فرخی، تهران: اساطیر. توب، کارل (1375). اسطورههای آزتکی و مایایی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز. جین گرین، میراندا (1376). اسطورههای سلتی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز. حسندوست،محمّد (1395).فرهنگریشهشناختی زبان فارسی،تهران: فرهنگستان زبان و ادب فارسی. حیدرنیای راد، زهره و علی رضا شعبانلو (1396). «تحلیل اسطوره سیمرغ در شاهنامه فردوسی»، کهن نامة ادب پارسی، سال هشتم، شمارۀ اوّل، صص 130-105. دورانت، ویلیام جیمز، (۱۳۷۸). تاریخ تمدّن یونان باستان، مترجمان، امیرحسین آریانپور، فتحاللهمجتبایی، هوشنگ پیرنظر، تهران:علمی و فرهنگی. شوالیه، ژان و آلن گربران (1385/ د). فرهنگ نمادها، جلد 4، مترجم: سودابه فضائلی، تهران: جیحون. فردوسی، ابوالقاسم (1377). شاهنامه، تهران: سوره. قلیزاده، خسرو (1389). «خاستگاه سیمرغ از دیدگاه اسطورهشناسی تطبیقی»، فصلنامة پژوهشهای ادبی، شمارۀ 288، صص 96-61. کریستی، آنتونی (1373). اساطیر چین، مترجم: باجلان فرّخی، تهران: اساطیر. کویاجی، جی. سی. (1378). مانندگی اسطورههای ایران و چین، مترجم: کوشیار کریمی طاری، تهران: نسل نواندیش. گزیدة سرودهای ریگ ودا (1372). مترجم: سید محمد رضا جلالی نائینی، تهران: نقره. محجوب، محمّدجعفر (1395). سی قصّه از شاهنامه، تهران: مروارید. مختاری، محمد (1379). اسطورة زال، تهران: توس. مقدم، محمد (1385). جستاری دربارة مهر و ماه، تهران: هیرمند. مک کال، هنریتا (1379). اسطورههای بین النهرینی، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز. ممتحن، حسینعلی (۱۳۴۹). کلیّت تاریخ عمومی،تهران: دهخدا. مینوی خرد (1354). مترجم: احمد تفضلی، تهران: بنیاد فرهنگ ایران. وارنر، رکس (1389). دانشنامۀ اساطیر جهان، برگردانِ ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران: اسطوره. ویو، ژ. (1381). اساطیر مصر، مترجم: ابوالقاسم اسماعیل پور، تهران: کاروان. هارت، جرج (1393). اسطورههای مصری، مترجم: عباس مخبر، تهران: مرکز. هال، جیمز (1387). فرهنگ نگارهای نمادها در هنر شرغ و غرب، مترجم: رقیه بهزادی، تهران: فرهنگ معاصر. همیلتون، ادیت (1376). سیری در اساطیر یونان و روم، مترجم: عبدالحسین شریفیان، تهران: اساطیر. یاحقی، محمّدجعفر (1389). فرهنگ اساطیر و داستانوارههادرادبیّات فارسی،تهران: فرهنگ معاصر. علیخانی، پریسا و همکاران (1397). در مقالۀ «مطالعهی تطبیقی پرندگان اسطورهای در ایران و تمدّنهای مجاور، مطالعۀ موردی سیمرغ و عنقا»، نشریه جلوة هنر، سال دهم، شماره 2، صص66-55. صدرایی، رقیه (1394). «بررسی و تحلیل نقش جلوۀ سیمرغ در آینۀ متون عرفانی با تکیه بر منطقالطّیر عطّار و مثنوی مولانا»، فصلنامة تفسیر و تحلیل متون زبان و ادبیّات فارسی (دهخدا)، دورۀ 7 زمستان 1394 شمارۀ 26، صص 199-179. نیری، محمد یوسف (1385). «سیمرغ در جلوههای عام و خاص»، مجله علوم اجتماعی و انسانی، شمارۀ 48. طباطبایی، احمد (1335). «سیمرغ در چند حماسۀ ملّی»، مجلّۀ دانشکدۀ ادبیّات و علوم انسانی تبریز، ش 36. رویانی، وحید (1396). «سیمرغ در ادبیّات عامیانۀ ایران»، مجلّۀ فرهنگ و ادبیّات عامه، ش 16. خزایی، محمد و فریناز فربود (1382). «بررسی تصویر نماد سیمرغ»، مجلّۀ هنرهای تجسمی، شمارۀ 20. فراستی، محمّدرضا و حمیدحسننژاد کاشانی (1394) در مقالۀ «سیمای سیمرغ در شاهنامه، اوستا و متون پهلوی»،فصلنامۀ رشد آموزش زبان و ادب فارسی، پیاپی ۱۱۵. سلطانی گرد فرامرزی، علی (1372). سیمرغ در قلمرو فرهنگ ایران، تهران: مبتکران.
| ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,006 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 306 |