آیندۀ گذشتۀ ایران: بررسی انتقادی کتاب وزارت و دیوان‌سالاری ایرانی در عصر اسلامی | ||
| پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی | ||
| مقاله 1، دوره 21، شماره 6 - شماره پیاپی 94، شهریور 1400، صفحه 1-21 اصل مقاله (322.71 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/crtls.2021.32673.1957 | ||
| نویسنده | ||
| مرتضی بحرانی* | ||
| دانشیار مؤسسۀ مطالعات فرهنگی و اجتماعی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| آیندۀ تاریخ ایران تا حد زیادی در گرو روایتی است که ما از گذشتۀ آن ارائه می‌کنیم. این روایت می‌تواند رو به آزادی و مسئولیت‌پذیری باشد و نیز می‌تواند نوعی گذشته‌گرایی را بر ما تحمیل کند که ما را از پیشرفت بازدارد. هر دو روی سکه حی و حاضرند. بسته به این‌که ما چه رویکردی و چه ارزشی را مدنظر داشته باشیم، آیندۀ گذشتۀ ایران نیز متفاوت خواهد بود. نگارنده در این مقاله، ضمن بررسی و نقد کتاب وزارت و دیوان‌سالاری ایرانی در عصر اسلامی (تألیف صادق سجادی)، باتوجه‌به رویکرد مؤلف در اعتباربخشی به گذشته، به نقد تاریخ دیوان‌سالاری پرداخته‌ام و ملاحظاتی چند را، به‌نحو انتقادی و با رویکرد هرمنوتیک، بیان کرده‌ام. از نظر من، آیندۀ پیشرفت ایران قبل از هرچیز در گرو تهافت دیوان‌سالاری آن است. این دیوان‌سالاری، به‌جای نظم و کارآمدی و شفافیت، به پوشانندگی می‌انجامد. این آینده است که چراغ راه گذشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| تاریخ ایران؛ دیوان‌سالاری؛ گذشته؛ آینده؛ مسئولیت | ||
| مراجع | ||
|
ابن‌اخوه، محمدبن احمد (1367)، آیین شهرداری در قرن هفتم هجری؛ ترجمۀ معالم القربۀ فی احکام الحسبه، ترجمۀ جعفر شعار، تهران: علمی و فرهنگی.
ابن‌خلدون، عبدالرحمن (1388)، مقدمۀ ابن‌خلدون، ترجمۀ محمد پروین گنابادی، تهران: علمی و فرهنگی.
اسکینر، کوئنتین (1372)، ماکیاولی، ترجمۀ عزت‌الله فولادوند، تهران: طرح نو.
انوری، حسن (1373)، اصطلاحات دیوانی دورۀ غزنوی و سلجوقی، تهران: طهوری.
بایمت‌اف، لقمان (1385)، «اصطلاحات دیوان‌سالاری در شاهنامۀ حکیم فردوسی»، در: شاهنامه‌پژوهی، زیرنظر محمدرضا راشدمحصل، دفتر نخست.
بحرانی، مرتضی (1400)، «بازخوانی تاریخ دیوان‌سالارانه و ناصحانۀ ایرانیان»، در دست انتشار.
بیهقی، ابوالفضل (1392)، تاریخ بیهقی، به‌کوشش منوچهر دانش‌پژوه، تهران: هیرمند.
تنکابنی، حمید (1383)، درآمدی بر دیوان‌سالاری در ایران، تهران: علمی و فرهنگی.
جنیدی جعفری، محمود (1394)، نظام‌های دیوانی در ایران: از دوران باستان تا سده‌های میانه، تهران: درنویسا.
خوش‌افتخار، هادی (1383)، «بررسی وضعیت دیوان‌سالاری ایران در عصر آل‌بویه»، نشریۀ تاریخ‌پژوهی دانشگاه فردوسی مشهد، ش 21.
دکوین، ریموند (1392)، آغاز ستایش علی و شکل‌گیری جهان‌بینی عباسیان، ترجمۀ داریوش بی‌نیاز، تهران: پویا.
ریکور، پل (1373)، «هرمنوتیک: احیای معنا یا کاهش توهم»، ترجمۀ هاله لاجوردی، ارغنون، ش 3.
سجادی، صادق (1394)، «تاریخ جامع ایران موقعیت تمدن کشور را برای جهان روشن می‌کند»، بازیابی در: <https://www.cgie.org.ir/fa/news/49783>.
سجادی، صادق و هادی عالم‌زاده (1388)، تاریخ نگاری در اسلام، تهران: سمت.
سجادی، صادق (1397)، «ایران و ایران‌شهر»، بازیابی در: <https://www.cgie.org.ir/fa/news/215508>.
سجادی، صادق (1399)، وزارت و دیوان‌سالاری ایرانی در عصر اسلامی، تهران: بنیاد موقوفات افشار و سخن.
سعدی شیرازی، مصلح‌الدین (1382)، گلستان، براساس نسخۀ محمدعلی فروغی، تهران: سرایش.
متز، آدام (1364)، تمدن اسلام در قرن چهارم هجری، ترجمۀ علیرضا ذکاوتی، تهران: امیرکبیر.
ناصرخسرو (1392)، دیوان ناصرخسرو، تهران: ثالث.
نیک‌فر، محمدرضا (2011)، «رهایی از تاریخ»، بازیابی در: <https://www.radiozamaneh.com/32501>.
Kearney, Richard (1999), Poetics of Modernity: Toward a Hermeneutic Imagination, Humanity Books.
| ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 608 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 448 |
||