نقد معرفت به «خودی» و «دیگری» در حیرت نامه میرزا ابوالحسن خان ایلچی (رویکرد تحلیل گفتمانی) | ||
| جستارهای تاریخی | ||
| دوره 11، شماره 2، بهمن 1399، صفحه 1-23 اصل مقاله (229.4 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/hcs.2021.34435.2365 | ||
| نویسندگان | ||
| امیر اعتمادی بزرگ1؛ مصطفی رضائی* 2؛ علی پاشا غفاری1 | ||
| 1دانشجوی دکترا علوم سیاسی-اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی | ||
| 2دانشجوی دکترا علوم سیاسی-اندیشه سیاسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات | ||
| چکیده | ||
| هدف مقاله حاضر بررسی چگونگی معرفت به خودی و دیگری در حیرتنامه میرزا ابوالحسنخان ایلچی در مسافرت به انگلستان، به روش تحلیل گفتمان است. استفاده از این چارچوب نظری به ما امکان می-دهد که رویکرد چندوجهی برای درک چگونگی معرفت به خود سنتی و دیگری مدرن در بین روشنفکران نسل اول دوره قاجار بکار گیریم. چرا که بیشتر مباحث مرتبط با کسب معرفت در این زمینه نزد منتقدین تاکنون تک علیتی و خطی بوده‌اند که مسائل متعددی در تفسیر و تبیین چگونگی گفتمان سنتی با گفتمان مدرن بوجود آورده‌اند. بر این اساس برای درک چگونگی شناخت خود و دیگری در حیرتنامه بر عوامل زبانی (نحوه کاربرد زبان گفتار و نوشتار) بر عوامل فرازبانی (سیاسی، فرهنگی، اجتماعی و تاریخی) تاکید شده است. یافته‌ها که با استناد به مقالات و کتابهای مرتبط با موضوع مقاله، به روش توصیفی و بکارگیری نظریه تحلیل انتقادی گفتمان نورمن فرکلاف بدست آمده ، نشان می‌دهد؛ میرزا ابوالحسنخان از دو زبان رسمی دربار و گفتار عامیانه برای توصیف خود و دیگری در حیرتنامه استفاده کرده است. او در مقام یک کارگزار حکومتی و موقعیت نهادی که دارد عوامل ایستایی در سنت و پویایی مدرنیته را باتوجه به عوامل فرازبانی مد نظر قرار داده و تفسیر و تبیین دوگانه‌ای ازخودی و دیگری ارائه می‌دهد. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| سفرنامه؛ معرفت؛ ابوالحسنخان ایلچی؛ حیرتنامه؛ سنت؛ مدرنیته | ||
| مراجع | ||
کتابنامهایراننژاد، محمد (1394). «قدرت و امر سیاسی در نظریههای تحلیل گفتمان»، فصلنامه سیاستپژوهی، دوره 2، شماره 3، صص91-114.
ایلچی، میرزا ابوالحسنخان (1364). حیرتنامه، تصحیح حسن مرسلوند، تهران: رسا.
آقاگلزاده، فردوس(1385).تحلیل گفتمان انتقادی، تهران: علمی و فرهنگی.
آقاگلزاده، فردوس و دیگران (1389). «کارآمدی الگوی تحلیل گفتمان انتقادی فرکلاف در نقد و ارزیابی برابرها در متون ترجمه شده خواهران اثر جیمز جویس»، پژوهشهای زبان و ادبیات تطبیقی، شماره3، صص 1-24.
بامداد، مهدی (1363).شرح حال رجال ایران، جلد1، چاپ سوم، تهران: گلشن.
پروین، مریم (1389). «غرب از دیدگاه سفرنامهنویسان ایرانی»، فصلنامه یاد ایام، شماره 55.
جمشیدی، محمدحسین (1388).«حکومت و رعایت درآمدی بر فلسفه سیاسی حکومت در اسلام»، دوفصل‌نامه دانش سیاسی، سال 5، شماره 10، صص41-67.
جونز، سرهارفورد (1386).روزنامه سفر خاطرات هیئت اعزامی انگلستان به ایران، ترجمه مانی صالحی علامه، تهران: ثالث.
حائری، عبدالهادی (1372). نخستین رویاروییهای اندیشهگران ایرانی با دو رویه تمدن بورژوازی غرب، تهران: امیرکبیر.
دروویل، گاسپار (1348). سفرنامه دروویل، ترجمه جواد محیی، تهران: گوتنبرگ.
رایت، دنیس (1399). ایرانیان در میان انگلیسیها، ترجمه کریم امامی، تهران: نشر نو.
رائین، اسماعیل (1357). میرزا ابوالحسن خان ایلچی، تهران: علمی فرهنگی.
رستگارفسایی، منصور (1367). فارسنامه ناصری، جلد1، تهران: سپهر.
سلطانی، علی اصغر (1384). قدرت، گفتمان و زبان (سازوکارهای جریان قدرت در جمهوری اسلامی)، تهران: نی.
صفا، جمشید (1394). «مطالعه تطبیقی سفرنامه میرزا ابوالحسن خان ایلچی و جیمز موریه»، پایاننامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.
طباطبایی، جواد (1386). دیباچهای بر نظریه انحطاط ایران، تهران: نگاه معاصر.
طحان نظیف، هادی و رضا احسانی (1396). خوانشی نو از دیدگاه‌های تحلیلی نسبت به مفهوم قانون در عصر مشروطه، فصلنامه حقوق اسلامی، دوره 18، شماره 45، صص 57-80.
عاقلی، باقر (1379).زندگینامه و شرح حال وزرای امور خارجه، تهران: وزارت خارجه.
فرکلاف، نورمن (1379). زبان و ایدئولوژی، ترجمه ذوالقدر مقدم، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
فریزر، جیمز بیلی (1364). سفرزمستانی، ترجمه منوچهر امیری، تهران: انتشارات توس.
مرسلوند، حسن (1364). تصحیح حیرتنامه ابوالحسن خان ایلچی، تهران: رسا.
مرکزمالمیری،احمد(1385). حاکمیت قانون، مفاهیم، مبانی و برداشت‌ها، تهران: مرکز پژوهشهای مجلس.
نیارکی، تقی صوفی (۱۳۸۳).گزارش فرنگ؛ نگاهی به اولین سفرنامه‌های نوشته شده در ایران، مجله زمانه، سال سوم، شماره ۲۴.
هدایت، رضاقلیخان (1380). تاریخ روضهالصفای ناصری، به کوشش جمشید کیانفر، تهران: اساطیر.
یورگنسن، ماریان و فیلیپ لوئیز (1389). نظریه و روش در تحلیل گفتمان، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 537 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 352 |
||