تأملّی مردمنگرانه در فرهنگ، آداب و رسوم ایرانیان از نگاه پیترو دلاواله، سیّاحِ ایتالیایی با تأکید بر مازندران | ||
| جستارهای تاریخی | ||
| دوره 11، شماره 2، بهمن 1399، صفحه 1-29 اصل مقاله (215.41 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/hcs.2021.6692 | ||
| نویسندگان | ||
| علی اکبر نائیجی1؛ نعیمه کیالاشکی2؛ علی بالی* 3؛ فهیمه مشایخ کندسکلایی2 | ||
| 1دانشجوی دکترای زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد چالوس، دانشگاه آزاد اسلامی، چالوس، ایران | ||
| 3استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد نوشهر،دانشگاه آزاد اسلامی، نوشهر، ایران | ||
| چکیده | ||
| سیّاحان، سفیران ملّت‌ها در حوزة فرهنگ و تمدنِ پیشامُدرن به شمار می‌روند، آن‌ها با سفر به سویههای نامعلوم و کرانه‌های ناپیدا، فارغ از هر نیّتی که داشتهاند، دشواری و رنج سفر را بر خود هموار کرده تا با نگاه جامعه‌شناختی و هستی‌شناسانه، از فرهنگ و آداب و رسوم و موقعیّت دیگر ملّت‌ها آگاهی یابند. حجم بزرگی از آگاهی‌های ما در گسترة تاریخ و جوامع، حاصلِ جستجوها، مشاهدات و گزارش‌هایی است که از جانب سیّاحان و گردشگران و در قالب سفرنامهها، برجای مانده است، مانند سفرنامه‌های ناصرخسرو، ابنبطوطه، کلاویخو و دلاواله که هر یک به فراخور، مبنای آگاهی و شناخت ما از کیفیّت جوامعِ دوردست‌های تاریخ و میانه‌های تمدن اسلامی است. با روی کار آمدن سلسلة صفویه، شمار سیّاحان و سفرنامهها رو به افزایش نهاد، چنان‌که سفرنامه‌های دلاواله، شاردن، تاورنیه و... از مهم‌ترین منابع این دوره به شمارند. دراین‌میان پیترو دلاواله، جهانگرد ایتالیایی، یکی از نامبُردارترین سیّاحان غربی است که در آغاز سدة هفده میلادی(1617)، آن هم با نیّات سیاسی، به دربار شاهعباسِ صفوی راه یافت و متعاقب آن پس از شش سال اقامت در ایران و در مجاورت دربار، حجم معتنابهی از مشاهدات و برداشت‌های خود را از فرهنگ و سنّنِ ایرانی با رویکرد مردمنگرانه و دیدگاهی وقایعنگارانه به تصویر کشید. این نوشتار می‌کوشد به شیوۀ اسنادی و کتابخانهای بخش‌هایی از مشاهدات و داوری‌های مردمنگرانۀ این سیّاح ایتالیایی از آداب و رسوم ایرانی/ مازندرانی را که در یکی از سفرهای سالیانۀ شاهعباس به مازندران(بهشهر) ملازم او بودهاست، بررسی و تحلیل نماید. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| کلیدواژه: سفرنامه؛ سیّاح؛ دلاواله؛ مازندران؛ فرهنگ و رسوم | ||
| مراجع | ||
|
استیونز، راجرز (1383) دیدارکنندگان اروپایی از ایران عصر صفوی، ترجمۀ منصور چهرزادی، کتابماه تاریخ و جغرافیا، سال هفتم، صص 53-38. اسناد تاریخی (۱۳۵۲) اسناد تاریخی مربوط به روابط تاریخی ایران و جمهوری ونیز(از دورة ایلخان تا عصر صفوی)، ترجمۀ ایرج انور و قدرت الله روشنی، تهران، چاپ بهمن. اُلِئاریوس، آدام(1363) سفرنامه، ترجمۀ احمد بهپور، تهران، نشر ابتکار. بهفروزی، محمود (۱۳۸۰) گفتگو دربارة سفرنامة پیترو دلاواله، بخارا، شماره ۲۱ و ۲۲، صص۲۳۴-۱۲۹. تاورنیه، ژان باتیست (1389) سفرنامه، ترجمۀ حمید ارباب شیرانی، تهران، نیلوفر. ترکمان، اسکندربیک(1392) تاریخ عالم آرای عباسی، بکوشش ایرج افشار، تهران، امیرکبیر، چ پنجم. حاجیان‌پور، حمید (۱۳۸۶) سفرنامهها و ادبیات سفرنامه اروپاییان عصر صفوی: پیترو دلاواله، تاریخ اسلام در آینۀ پژوهش، س4، ش3، صص52-31. دلّاواله، پیترو (۱۳۴۸) سفرنامه، ترجمه شجاع‌الدین شنا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. دلّاواله، پیترو (۱۳۸۰) سفرنامه، ۳جلد، ترجمه محمود بهفروزی، تهران، نشر قطره. رمضانی نرگسی، رضا (۱۳۹۰) بررسی انتقادی شش سفرنامه مهم اروپایی دوره‌ها صفوی، معرفت، سال بیستم، شماره ۱۷۰، صص ۱۳۸-۱۱۹. سومر، فاروق (1371) نقشِ تُرکانِ آناطولی در تشکیل و توسعۀ دولت صفوی، ترجمۀ احسان اشراقی و محمدتقی امامی، تهران: گستره. سیوری، راجرز (1389) ایرانِ عصر صفوی، کامبیز عزیزی، تهران، نشرمرکز، چ نوزدهم. شاردن، ژان (1338) سیاحتنامۀ شاردن، 10جلد، ترجمۀ محمد عباسی، تهران، امیرکبیر. شیبانی، ژان (۱۳۵۳) سفر اروپاییان به ایران، ترجمه سید ضیاء‌الدین دهشیری، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. طباطبایی، سیدجواد (۱۳۸۹) دیباچهای بر نظریة انحطاط ایران، تهران، بنگاه معاصر، چ هشتم. فاروقی، فواد(1361) سیری در سفرنامهها(مقدمۀ حامد فولادوند) تهران، نشر عطایی. فریزر، جیمز بیلی(1364) سفرنامۀ فریزر معروف به سفرنامۀ زمستانی، ترجمۀ منوچهر امیری، تهران، توس. کلاویخو، روی گونزالس (1337) سفرنامه، ترجمۀ مسعود رجبنیا، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب. موریه، جیمز جاستینیان (1386) سفرنامه،2 جلد، ترجمۀ ابوالقاسم سرّی، تهران، توس. موسوی دالینی، جواد و همکاران(۱۳۹۵) تحلیلی بر مردمنگاری جامعۀ ایرانی عصر صفوی به روایت سیّاحان فرنگی(بررسی موردی: سفرنامۀ پیترو دلاواله) مطالعات تاریخ فرهنگی، سال هفتم، شماره بیستوهشت، صص ۱۵۲-۱۲3. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,074 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 458 |
||