نقد کتاب The Topkapi Scroll-geometry and Ornament in Islamic Architecture (هندسه و تزئین در معماری اسلامی ـ طومار توپکاپی) | ||
| پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی | ||
| مقاله 12، دوره 21، شماره 5 - شماره پیاپی 93، مرداد 1400، صفحه 265-282 اصل مقاله (266.72 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/crtls.2020.30108.1784 | ||
| نویسنده | ||
| مریم کامیار* | ||
| استادیار، دکترای پژوهش هنر، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تهران، ایران | ||
| چکیده | ||
| کتاب هندسه و تزئین در معماری اسلامی بررسی هندسه در معماری اسلامی، به‌قلم پرفسور گل‌رو نجیب‌اغلو، اثر ارزش‌مندی در حوزۀ معماری اسلامی است. این کتاب در سال 1995 در انتشارات ویکلی (Weekly) چاپ شده است. اگرچه محتوای کتاب در توصیف معماری و هنر اسلامی است، چنان‌که از مقدمۀ کتاب دانسته می‌شود، این کتاب دراصل برای مخاطب غربی نوشته شده است. نویسنده نخستین دلیل از نگارش این کتاب را کوششی برای تعدیل باوری عمومی دربارۀ هندسه و مراحل تدوین و بحث در معماری اسلامی می‌داند و هم‌چنین تلاش می‌کند که رویکرد منفی دربارۀ هندسۀ هنر اسلامی را در دیدگاه‌های غربی تصحیح کند، زیرا چنین نگرشی سبب شده است نوعی بی‌میلی به برابرنهادن آثار معماری اسلامی با آثار بزرگ معماری کلاسیک غرب به‌وجود آید. ازسوی‌دیگر، در این کتاب، نجیب‌اغلو می‌خواهد انتقادهایی از سوی غرب را رد کند و به آن‌ها پاسخ دهد که معماری اسلامی را تا سطح اثری تدوین‌نشده فرو می‌کاهد. نجیب‌اغلو در فصل پایانی کتاب از دیدگاه غربی به مستندات تدوین‌شدۀ معماری اسلامی می‌نگرد و برخی از نکته‌های مغفول‌ماندۀ علوم هندسی ازجمله روشن‌ساختن مفهوم‌سازی، ضبط، و انتقال طراحی معماری در جهان اسلام را برجسته می‌کند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| هندسۀ معماری؛ طومار توپکاپی؛ هندسه و تزئین در معماری اسلامی؛ معماری ایران؛ معماری عثمانی | ||
| مراجع | ||
|
آژند، یعقوب (۱۳79)، تاریخ ایران دورۀ تیموریان، تهران: جامی.
امینی کیاسری، عامر (۱۳90)، بنیان‌های نظری هندسه و تزئینات در معماری مسجد گوهرشاد، با مقدمۀ حسن بلخاری، مشهد: آهنگ قلم.
اوکین، برنارد (۱۳86)، معماری تیموری در خراسان، ترجمۀ علی آخشینی، مشهد: بنیاد پژوهش‌های اسلامی.
بروگ، اریک (۱۳87)، نقوش هندسی اسلامی (طرح و رسم)، ترجمۀ بهروز ذبیحیان، تهران: مازیار.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم (۱۳80)، هنر و معماری اسلامی 1، ترجمۀ اردشیر اشراقی، تهران: سروش.
بلر، شیلا و جاناتان بلوم (۱۳91)، هنر و معماری اسلامی 2 (1250-1800)، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سمت.
بمانیان، محمدرضا (۱۳86)، ره‌یافت‌هایی در تبیین معماری مسلمین، تهران: شهرداری‌ها و ده‌یاری‌های کشور.
بمانیان، محمدرضا، هانیه اخوت، و پرهام بقایی (۱۳90)، کاربرد هندسه و تناسبات در معماری، تهران: هله/ طحان.
بوزجانی، ابوالوفا (۱۳76)، هندسۀ ایرانی: کاربرد هندسه در عمل، ترجمۀ علی‌رضا جذبی، تهران: سروش.
پیرنیا، محمدکریم (۱۳78)، تحقیق در معماری گذشتۀ ایران، تدوین غلام‌حسین معماریان، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
پیرنیا، محمدکریم (۱۳80)، آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین غلام‌حسین معماریان، تهران: دانشگاه علم و صنعت.
حاجی‌قاسمی، کامبیز (۱۳75)، گنج‌نامۀ فرهنگ آثار معماری اسلامی ایران، تهران: دانشگاه شهید بهشتی.
حلی، اکبر (۱۳65)، گره‌ها و قوس‌ها در معماری اسلامی، قم: اکبر حلی.
دوپولو، پاپا (۱۳68)، معماری اسلامی، ترجمۀ حشمت جزنی، تهران: رجا.
زمرشیدی، حسین (۱۳65)، گره‌چینی در معماری اسلامی و هنرهای دستی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
زمرشیدی، حسین (۱۳89)، گنبد و عناصر طاقی ایران، تهران: زمان.
السعید، عصام و عایشه پارمان (۱۳90)، نقش‌های هندسی در هنر اسلامی، ترجمۀ مسعود رجب‌نیا، تهران: سروش.
شعرباف، اصغر (۱۳72)، گره و کاربندی، تهران: علمی و فرهنگی.
کاشانی، غیاث‌الدین جمشید (۱۳91)، رسالۀ طاق و ازج، علی‌رضا جذبی، تهران: سروش.
کامیار، مریم (۱۳95)، فرهنگ تصویری معماری ایران، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ایران.
کیانی، محمدیوسف (۱۳76)، تزئینات وابسته به معماری ایران دورۀ اسلامی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
گدار، آندره و یدا گدار (۱۳90)، طاق و قوس در معماری ایرانی، ترجمۀ سعید صائمی و حمید قراگوزلو، تهران: مدیران امروز.
منتخب، صبا (۱۳83)، جلوه‌گری نقوش هندسی در آثار هنرهای سنتی ایران، تهران: نور حکمت.
مهرپویا، جمشید (۱۳76)، «آرایه‌های معماری سنتی در مساجد ایران»، هنر، ش 33.
نجیب‌‌اوغلو، گل‌رو (۱۳89)، هندسه و تزئین در معماری اسلامی (طومار توپکاپی)، ترجمۀ مهرداد قیومی بیدهندی، تهران: روزنه.
ویلبر، دونالد (۱۳65)، معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان، ترجمۀ عبدالله فریار، تهران: علمی و فرهنگی.
ویلبر، دونالد و لیزا گلمبک (۱۳74)، معماری تیموری در ایران و توران، ترجمۀ کرامت‌الله افسر و محمدیوسف کیانی، تهران: سازمان میراث فرهنگی.
هیلنبرند، رابرت (۱۳91)، هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ اردشیر اشراقی، تهران: روزنه.
Berggren, J. L. (1997), “Mathematics and Her Sisters in Medieval Islam: A Selective Review of Work Done from 1985 to 1995”, Historia Mathematica, vol. 24.
Christie, A. H. (1910), Traditional Methods of Pattern Designing: An Introduction to the Study of Formal Ornament, Oxford: Clarendon.
Clarke, C. P. and T. Hayter Lewis (1880-1881), “Persian Architecture and Construction”, Transaction of the Royal Institute of British Architects, no. 3.
Fukami, N. (1996), “Studies on Muqarnas-Vaulting in the Islamic Architecture: 3 the Areas of Anatolia, Syria and Iraq”, Journal of the Society of Architectural Historians of Japan, vol. 27.
Lentz, Th. W. and G. D. Lowry (1989), Timur and the Princely Vision: Persian Art and Culture in the Fifteenth Century, Los Angeles: Los Angeles County Museum of Art.
Necipoğlu, Gülru (1995), The Topkapi Scroll-Geometry And Ornament In Islamic Architecture, with an Essay on the Geometry of the Muqarnas by Mohammad Al-Asad, Topkapi Palace Museum Library, MSH.
Notkin, Iosif Isakevich (1995), “Decoding Sixteenth-Century Muqarnas Drawings”, Muqarnas, no. 12.
Özdural, Alpay (1990), “Giyaseddin Jemshid El-Kashi And Stalactites”, METUJFA, no. 10. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 577 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 419 |
||