نقدی بر روش‌شناسی کتاب پیکر انسان در هنر اسلامی میراث گذشته و تحولات پس از اسلام | ||
| پژوهش‌نامه انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی | ||
| مقاله 7، دوره 21، شماره 5 - شماره پیاپی 93، مرداد 1400، صفحه 149-167 اصل مقاله (277.02 K) | ||
| نوع مقاله: پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/crtls.2020.29843.1755 | ||
| نویسندگان | ||
| علیرضا طاهری1؛ بتول معاذالهی* 2 | ||
| 1استاد دانشکدۀ هنر و معماری، دانشگاه سیستان و بلوچستان، ایران | ||
| 2دانشجوی دکتری پژوهش هنر، مدرس دانشگاه هنر اصفهان، اصفهان، ایران | ||
| چکیده | ||
| در شرایطی که مطالعات هنر اسلامی در بررسی تصویر انسان غنای چندانی ندارد، کتاب ایوا بئر با عنوان پیکر انسان در هنر اسلامی میراث گذشته و تحولات پس از اسلام در زمرۀ کتب منحصربه‌فرد در این زمینه محسوب می‌شود. نویسنده در این کتاب به بررسی تصویر انسان در هنر اعراب، ایران، گورکانیان، و عثمانی می‌پردازد. او که سال‌ها صاحب کرسی تدریس و سرپرست موزۀ هنر اسلامی بود، کتاب مذکور را در سال 2004 به‌رشتۀ تحریر درآورد. بااین‌که تلاش نویسنده در جمع‌آوری داده‌های تحقیق ستودنی است، بر نحوۀ پژوهش و مباحث روش‌شناسی کتاب نقدهایی وارد است. نقصان در روش‌شناسی کتاب منجر شده است که باوجود نوآورانه‌بودن تحقیق، فرایند ارتباط بین کتاب و خواننده بارها دچار گسست شود. از برایند نحوۀ ارائۀ مطالب، می‌توان کتاب را ذیل رویکرد تاریخی‌نگری جای داد. از نظر نویسندگان، نادیده‌گرفتن «تفسیر»، به‌عنوان مهم‌ترین بخش روش‌شناسی تاریخی‌نگر، خلل‌های موجود را رقم زده است. بر این اساس، نویسندگان مقالۀ حاضر کوشش می‌کنند تا ضمن بررسی و شرح نواقص روش‌شناسی کتاب، پیش‌نهاد‌هایی را به‌منظور رفع آن‌ها ارائه دهند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| پیکر انسان؛ مطالعات تاریخی؛ روش‌شناسی؛ هنر اسلامی | ||
| مراجع | ||
|
اتینگهاوزن، ریچارد و الگ گرابار (1382)، هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: سمت.
احمدی، علی و وفا غفاریان (1382)، «اصول شناخت و روش تحقیق با نگاهی به مطالعات تاریخی»، فصل‌نامۀ علمی ـ پژوهشی علوم انسانی دانشگاه الزهرا (س)، س 13، ش 46 و 47.
ﺑﻠﺮ، ﺷﯿﻼ و جاناتان بلوم (1387)، «سراب هنر اسلامی: تأملاتی در مطالعۀ حوزه‌ای سیال»، ترجمۀ فرزانه طاهری، باستان‌شناسی و تاریخ، ش 45.
بئر، ایوا (1394)، پیکر انسان در هنر اسلامی میراث گذشته و تحولات پس از اسلام، ترجمۀ بهنام صدری، تهران: مؤسسۀ تألیف، ترجمه، و نشر آثار هنری «متن».
پاکباز، روئین (1386)، نقاشی ایران از دیرباز تا امروز، تهران: زرین و سیمین.
خزایی، یعقوب (1397)، «در دفاع از تفکر: بررسی انتقادی سه اثر در زمینۀ روش تحقیق در تاریخ»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 18، ش 10.
رشیدی، صادق (1396)، هنر پیرااسلامی؛ تحلیل انتقادی گفتمان‌های مسلط در مطالعات هنر اسلامی، تهران: علمی و فرهنگی.
شهرآرای، مهرناز (1385)، «جنسیت و رویکردهای معرفت‌شناسی»، مجلۀ تعلیم و تربیت، ش 87.
طالبی دلیر، مریم (1389)، «روش تحقیق تاریخی»، کتاب ماه علوم اجتماعی، ش 27.
طاهری، علیرضا و رؤیا ظریفیان (1398)، «تاریخ‌گرایی در حوزۀ مطالعات هنر اسلامی، نقدی بر کتاب معماری ایلخانی در نطنز»، پژوهش‌نامۀ انتقادی متون و برنامه‌های علوم انسانی، س 19، ش 5.
کاووسی، ولی‌الله (1398)، «سرآغاز تاریخ‌نگاری هنر اسلامی در بوتۀ استشراق، استعمار، و مجموعه‌داری»، هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، دورۀ 12، ش 4.
کریمی فیروزجانی، علی (1396)، گفتمان‌شناسی انتقادی، تهران: جامعه‌شناسان.
کنبی، شیلا (1384)، رضا عباسی؛ اصلاح‌گر سرکش، ترجمۀ یعقوب آژند، تهران: فرهنگستان هنر.
محمدی وکیل، مینا و حسن بلخاری (1393)، «از تحریم صورت‌گری تا صورت‌نگاری عریان، نگاهی به سیر تحول نمایش پیکرۀ انسان در تاریخ هنر و به‌ویژه ایران»، هنرهای زیبا ـ هنرهای تجسمی، دورۀ 19، ش 2.
مددپور، محمد (1384)، تجلیات حکمت معنوی در هنر اسلامی، تهران: چاپ و نشر بین‌الملل.
مریدی، محمدرضا و دیگران (1392)، «تحلیل گفتمان‌های هنر در ژئوپولیتیک جهان اسلام»، فصل‌نامۀ مطالعات ملی، س 14، ش 2.
هیلن براند، روبرت (1391)، هنر و معماری اسلامی، ترجمۀ اردشیر اشراقی، تهران: روزنه.
Shalem, Avinoam (2018), “In Memoriam: Eva Baer (Berlin 1920–Jerusalem 2017)”, Muqarnas Online, vol. 35, no. 1. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 518 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 328 |
||