تحلیل انتقادی سفرنامه بیابان و کشتزار اثر گرترود بل بر اساس نظریهی شرقشناسی ادوارد سعید | ||
پژوهش های بین رشته ای ادبی | ||
مقاله 11، دوره 3، شماره 5، اردیبهشت 1400، صفحه 297-314 اصل مقاله (216.97 K) | ||
نوع مقاله: مقاله پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/lir.2021.34212.1246 | ||
نویسنده | ||
محمد امین مذهب* | ||
استادیار زبان انگلیسی- مرکز زبانهای خارجی- دانشگاه امام صادق (ع)، تهران، ایران. | ||
چکیده | ||
گرترود بل، جهانگرد و سفرنامهنویس انگلیسی، سالهای زیادی از عمر خود را در خاورمیانه و در کشورهای مختلفی همچون ایران، عربستان، سوریه، اردن و فلسطین سپری کرد. وی به علت نگارش چندین سفرنامه و ترجمۀ گزیده غزلیات حافظ به زبان انگلیسی نه تنها چهرهای ادبی بود، بلکه نوشتارهای او پوشش و بهانهای برای پیشبرد فعالیتهای جاسوسی دولت بریتانیا محسوب میشوند. در این میان، سفرنامۀ بیابان و کشتزار (1907) از اهمیت ویژهای برخوردار است. این سفرنامه نه تنها در اروپا به محبوبیت دست یافت، بلکه میتوان ادعا کرد که زمینهی اشغال فلسطین و سیاستهای امپریالیستی و مداخلهجویانهی بریتانیا در دهههای بعدی قرن بیستم در خاورمیانه را تضمین کرد. بنابراین، مطالعۀ حاضر به بررسی و تحلیل سفرنامۀ پیشگفته میپردازد و با استفاده از خوانش تاریخباوری نوین و نظریهی شرقشناسی ادوارد سعید، خوانشی شرقشناسانه از سفرنامهی بل ارائه میدهد تا گفتمان شرقشناسی اثر، که فرآیند دیگریسازی اعراب و برتری فرهنگی غربیها بر شرقیها را دربرمیگیرد، مورد واکاوی و ارزیابی نقادانه قرار گیرد. بر اساس مفهوم شرق شناسی ادوارد سعید میتوان نتیجه گرفت که گرترود بل در مواجه با فرهنگ و اهالی شرق به خصوص منطقه خاورمیانه بیطرف نبوده و صادقانه به روایت ماجرا نپرداخته است و نشان میدهد او بیشتر به عنوان یک فعال سیاسی در حوزه شرق و کشورهای خاورمیانه برای زیر سلطه بردن کشورهای مشرق زمین زیر سلطه غرب فعالیت میکرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
گرترود بل؛ شرقشناسی؛ خاورمیانه؛ گفتمان سلطه؛ ادوارد سعید | ||
مراجع | ||
اسماعیلی مهرا، حمید و همکاران (1396). بررسی اخلاق اجتماعی ایرانیان در سفرنامه های اروپایی (سفرنامه های دوره صفویه و قاجار). تاریخ فرهنگ و تمدن اسلامی 8(29)، 92-71. بابازاده، بهنام و خجسته پور، آدینه (1392). :«ابهامزدایی از نقد نوپای تاریخگرایی نو در ایران با نگاهی به پژوهشهای انجامشده.» فصلنامه نقد ادبی 6(22)، 7-28. پاینده، حسین (1385). نقد ادبی و دموکراسی. تهران: نیلوفر. ثواقب، جهانبخش و همکاران (1396). ملاحظاتی انتقادی درباب نگرش سیاحان خارجی دورة قاجار به آیین یارسان. پژوهشهای ایرانشناسی 7(2)، 15-32. حیدری، آزاده (1387). «یادی از گرترود بل، بانوی سیاح انگلیسی و سفرنامه او»، پیام بهارستان، د: 1، ش: 1و2. صهبا، فروغ (1390). تاریخ بیهقی در بوته نقد جدید: نگاهی به تاریخ بیهقی بر مبنای نظریه تاریخگرایی نوین. قم: فارس الحجاز. گل احمر، احسان و همکاران (1396). بررسی انتقادی-شناختی استعاری سازی «دیگری» در سفرنامه های مسیر طالبی و حیرت نامه. متن شناسی ادب فارسی 53(3)، 1-16 منفرد، افسان (1393). دانشنامه جهان اسلام، جلد 3، بل گرترود مارگریت لوسین.
Ashcroft, Bill et al. (2007). Post-Colonial Studies: The Key Concepts, London: Routledge. Cain, P. & Hopkins, A. (2016). British Imperialism: 1688–2015, London: Routledge. Emberley, Julia (2007). “Gertrude Lowthian Bell in Mesopotamia,” in Writing, Travel, and Empire, Peter Hulme and Russell Mcdougall (eds.), New York: I.B. Tauris. Fieldhouse, David (2006). Western Imperialism in The Middle East 1914–1958, Oxford: Oxford University Press. Foucault, Michel (1972). The Archaeology of Knowledge, trans. Sheridan Smith, London: Tavistock. Gertrude, Bell (1919). The Desert and the Sown, London: William Heinemann. Goodman, Susan (1985). Gertrude Bell, Oxford: Berg. Greenblatt, Stephen (1988). Shakespearean Negotiations: The Circulation of Social Energy in Renaissance England, Berkeley: University of California Press. Hadfield, Michael (2007). Literature, Travel and Colonial Writing in the English Renaissance, Oxford: Oxford University Press. Kingsley, Mary (1993). Travels in West Africa, London: Everyman/J.M. Dent. Loomba, Ania (2005). Colonialism/Postcolonialism, London: Routledge. Lukitz, Liora (2006). A Quest in the Middle East: Gertrude Bell and the Making of Modern Iraq, New York: I.B. Tauris. Macaulay, T. B. (1835). Macaulay's minute on education. Macfie, Alexander (2003). Orientalism, London: Pearson. Matikala, Mira (2011). Empire and Imperial Ambition, New York: I.B. Tauris. Morton, Stephen (2003). Spivak, London: Routledge. Naghibi, Nima (2007). Rethinking Global Sisterhood: Western Feminism and Iran, St. Paul: University of Sawyer Minnesota Press. Said, Edward (1978). Orientalism, London: Penguin Books. Schnell, Andrea (2008). Gertrude Bell: An Orientalist in Context, Quebec: McGill University. Wallach, Janet (1996). Desert Queen: The Extraordinary Life of Gertrude Bell. New York: Doubleday. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,359 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 583 |