ادبیات طنز در مطبوعات مصر و ایران درونمایههای سیاسی، اجتماعی، فرهنگی (خانواده، زنان، ازدواج) در طنز احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق و ابوالقاسم حالت | ||
پژوهشنامه زنان | ||
مقاله 8، دوره 11، شماره 34، دی 1399، صفحه 179-211 اصل مقاله (287.06 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/ws.2020.6045 | ||
نویسندگان | ||
زهرا نوروزی* 1؛ سید بابک فرزانه2؛ سید ابراهیم آرمن3 | ||
1دانشجوی دوره دکتری، گروه زبان و ادبیات عرب، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
2استاد گروه زبان و ادبیات عرب، واحد علوم وتحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران | ||
3دانشیار گروه زبان و ادبیات عرب، واحد کرج، دانشگاه آزاد اسلامی،کرج، ایران | ||
چکیده | ||
طنز از اقسام هجو است که در آن معمولاً مقاصد اصلاحطلبانه و اجتماعی مطرح است و فرق آن با هجو این است که تندی، تیزی و صراحت هجو در طنز نیست. طنز مطبوعاتی متناسب با تحولات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی دستخوش تغییر و تحول است؛ ثبات ندارد و حتی گاهی دچار وقفه و تعطیل میشوند. این پژوهش با رویکرد مکتب آمریکایی ادبیات تطبیقی به بررسی درونمایه، عناصر و ادبیات طنز سیاسی، اجتماعی و فرهنگی (خانواده، زنان، ازدواج) در مطالب طنزآمیز چهار طنزپرداز مصری و ایرانی (احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق، ابوالقاسم حالت) میپردازد. فرضیه این پژوهش تاکید بر وجود درونمایهها و عناصر سیاسی، اجتماعی، فرهنگی (خانواده، زنان و ازدواج) مشترک و تاثیرگذار در طنز چهار طنزپرداز دارد. نتایج نشان داد برخلاف طنز فارسی، بسیاری از طنزهای عربی تند و رکیک است. با اینحال شاید بتوان گفت احمد رجب، جلال عامر، حسین توفیق و ابوالقاسم حالت با این که از دو زبان و فرهنگ متفاوت میباشند، اما به نحوی همه آنها با زبانی نرم و بدون تکلف به بیان مسائل جامعه با زبان طنز پرداخته و فکاهی و طنز آنان سلاحی برای انتقاد از حکومتها و کشف عیوب سیستم حاکم و تلاش برای اصلاح و توسعه جامعه و خانواده است. | ||
کلیدواژهها | ||
ادبیات طنز؛ مطبوعات؛ احمد رجب؛ جلال عامر؛ حسین توفیق؛ ابوالقاسم حالت | ||
مراجع | ||
الحوفی، احمد محمد (۲۰۰۵)، الفکاهة فی الأدب: اصولها و أنواعها، مصر: نهضة للطباعة والنشر و التوزیع. اصلانی، محمدرضا (۱۳۸۵)، فرهنگ واژگان و اصطلاحات طنز. تهران: انتشارات کارون برقعی، محمد باقر (۱۳۷۳)، سخنوران نامی معاصر ایران، ج ۲،نشر خرم. پروین، ناصر الدین (۱۳۷۷)، تاریخ روزنامه نگاری ایرانیان و دیگر پارسی نویسان. ج ۱ و ۲، تهران: مرکز نشر دانشگاهی پلارد، آرتور (۱۳۸۱)، طنز، ترجمه سعید سعید پور، چاپ دوم، تهران: نشر مرکز. توفیق، عباس (۱۳۹۶)، چرا توفیق را توقیف کردند؟. تهران: هرمس. توفیق، فریده (۱۳۸۴)، توفیق و کاکا توفیق. تهران: سنشر آبی. داد، سیما (۱۳۸۲)، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ اول از ویرایش جدید. تهران: مروارید ذکریا، ابراهیم (لاتا)، سیکولوجیة الفکاهه و الضحک، مصر: مکتبه. رجب، احمد (۱۹۹۰)، أی کلام. مصر. ................(لاتا)، نصف کلمة. قاهره: دار أخبار الیوم ................(۱۳۷۷)، همه چیز طبق ضوابط. ترجمه حسین سیدی، تهران: انتشارات برگ. جوادی، حسن (۱۳۸۲)، تاریخ طنز در ادبیات فارسی، تهران: کاروان حالت، ابوالقاسم (۱۳۶۴)، کلیات دیوان حالت. تهران: شرکت چاپ و انتشارات علمی ................(۱۳۶۷)، دیوان خروس لاری. تهران: انتشارات سنایی . (۱۳۶۸)، دیوان شوخ. تهران: انتشارات سنایی ..............(۱۳۷۲)، بچه ها برق آمده. تهران: انتشارات سنایی ..............(۱۳۷۷)، بحر طویل های هدهد میرزا. تهران: انتشارات سنایی ..............(۱۳۷۶)، مجموعه آثار طنز ابوالقاسم حالت. چاپ اول، تهران: انتشارات گوتنبرگ. حاکمی، اسماعیل. (لاتا). ادبیات معاصر. نشر دانشگاه پیام نور حری، ابوالفضل (۱۳۸۷)، درباره طنز: رویکردی نوین به طنز و شوخ طبعی، چاپ اول، تهران: انتشارات سوره حلبی، علی اصغر (۱۳۷۷)، تاریخ طنز و شوخ طبعی در ایران و جهان اسلامی، تهران: انتشارات بهبهانی خاقانی اصفهانی، محمد (۱۳۹۳)، لغه الإعلام فی الصحافة العربیة و الفارسیة: الأبحاث السیاسیة و الإقتصادیة، قم: مجمع ذخائر اسلامی رضوی، سید مسعود (۱۳۹۵)، تاریخ توفیق: سرگذشت طنز در مطبوعات ایران، تهران: نشر سوفیا. روزبه، محمد رضا. (۱۳۸۱)، ادبیات معاصر ایران، تهران: انتشارات روزگار، ج ۲ ساکنیان دهکردی، مهسا (۱۳۸۷ بهار و تابستان)، «رویکردی به ادبیات طنز، با جستاری در شعر ابوالقاسم حالت». فصلنامه دانشکده ادبیات و علوم انسانی، سال سوم، شماره ۸ و ۹، ص۶۹-۹۴. شمیسا، سیروس (۱۳۹۴)، انواع ادبی. تهران: نشر میترا صدر، رویا (۱۳۸۴)، نگاهی به طنز امروز تهران: نشر سخن. صلاحی، عمران (۱۳۹۵)، طنز در کاغذ کاهی، تهران: انتشارات مروارید. صدر هاشمی، محمد (۱۳۶۴- ۱۳۶۳)، تاریخ جراید و مجلات ایران، اصفهان. کسروی، احمد (۱۳۸۸)، تاریخ مشروطه. تهران: نشر کوشش نبوی، ابراهیم (۱۳۹۵)، کاوشی در طنز ایران، ج۱ و ۲، تهران: جامعه ایرانیان. عامر، جلال (۲۰۰۹)، مصر على کف عفریت. دار العین للنشر. ..............................................(۲۰۱۲)، قصر الکلام. مصر: دار الشروق. ................................................(۱۳۸۱)، فرهنگ فارسی معین یک جلدی بر اساس فرهنگ شش جلدی دکتر معین، تهران: انتشارات معین | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 687 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 361 |