تحلیل تطبیقی تأثر صائب از حافظ با تکیه بر دو غزل | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 8، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 32، شهریور 1400، صفحه 195-216 اصل مقاله (325.83 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2021.5970 | ||
| نویسندگان | ||
| عبدالله ضابطی1؛ شیوا کمالی اصل* 2 | ||
| 1دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه ملک سعود ریاض | ||
| 2استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه آزاد واحد گرمسار | ||
| چکیده | ||
| با توجه به ظاهر بیان صائب، در نگاه نخست چنین به نظر میآید که صائب بیشترین اقتباس را از حافظ داشته است و تحت تأثیر او بودهاست. با استناد به اینکه هر متنی در تعامل با متنهای پیش از خود است و نیز با دقت بیشتر در اشعار این دو شاعر، این فکر شکل گرفت که صائب نسبت به مفاهیم و مضامین حافظ نوعی آشناییزدایی معنایی انجام دادهاست یا در واقع استفادۀ صائب از مضامین حافظ با نوعی موضعگیری منفی همراه بودهاست و به نظر میرسد بیشتر به لقب لسانالغیب رشک میبرده است. صائب ضمن درک شگردهای زبانی زیرکانۀ حافظ، در برخورد با مضامین حافظ از همین شگرد استفاده نمودهاست، بهگونهایکه در ظاهر محسوس نیست و با دقت و نکتهسنجی میتوان به آن پی برد. این مسئله باعث گردید با استفاده از روش بینامتنیت، تحلیل تطبیقی در دو غزل حافظ که مورد اقتباس صائب بوده، انجام گیرد. با تحلیل بینامتنی میتوان پی برد چگونه مؤلف یک متن گزینشگرانه و هدفمند از متون دیگر بهره بردهاست. تحقیق زیر نتیجۀ این فکر و روش است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| رشک شاعری؛ شگردهای زبان شعری؛ صائب؛ حافظ؛ بینامتنیت؛ آشناییزدایی معنایی | ||
| مراجع | ||
|
------، قرآن کریم. آلن، گراهام، (1380). بینامتنیت. ترجمۀ پیام یزدانجو، چاپ اول، تهران: مرکز. احمدی، بابک، (1380). ساختار و تأویل متن. چاپ هشتم، تهران: مرکز. حافظ شیرازی، خواجه شمسالدین محمد، (1368). دیوان اشعار حافظ. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. چاپ دوم. تهران: اساطیر. حیدری، علی و همکاران، (1390). «مقایسۀ سبکی اقتفاهای صائب از حافظ». نشریۀ علمی-پژوهشی فنون ادبی، سال سوم، شمارۀ 1، پیاپی 4، بهار و تابستان 1390، دانشگاه اصفهان، ص ص: 63-74. دریاگشت، محمدرسول، (1393). صائب و سبک هندی در گسترۀ تحقیقات ادبی (مجموعۀ مقالات)، گردآوری محمدرسول دریاگشت، تهران: بنیاد موقوفات دکتر محمود افشار. سجودی، فرزان، (1390). نشانهشناسی فرهنگی. چاپ اول، تهران: نشر علم. سجودی، فرزان، (1390). نشانهشناسی: نظریه و عمل. چاپ دوم، تهران: نشر علم. سعدی شیرازی، مصلحالدین، (1379). کلیات سعدی. بر اساس تصحیح محمدعلی فروغی، به کوشش بهاالدین خرمشاهی، چاپ دوم، تهران: دوستان. صائب تبریزی، محمدعلی، (1336). کلیات صائب تبریزی. با مقدمۀ استاد کریم امیری فیروزکوهی، چاپ دوم، تهران: خیام. فرکلاف، نورمن، (1387). تحلیل انتقادی گفتمان. ترجمۀ فاطمه شایستهپیران و همکاران. چاپ دوم، تهران: دفتر مطالعات و توسعۀ رسانهها. لیوون، تئوون، (1395). آشنایی با نشانهشناسی اجتماعی. ترجمۀ محسن نوبخت، چاپ اول، تهران: علمی. میبدی، ابوالفضل رشیدالدین، (1382). کشف الاسرار و عدة الابرار. به اهتمام علی اصغر حکمت، جلد اول، چاپ هفتم، تهران: امیرکبیر. نامور مطلق، بهمن، (1386). «ترامتنیت؛ مطالعۀ روابط یک متن با دیگر متنها». پژوهشنامۀ علوم انسانی، دانشکدۀ ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید بهشتی، شمارۀ 56، زمستان 1386، صص: 83-98. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 560 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 327 |
||