اهل حدیث و پیامدهای کلام ورزی (واکاوی پیامدهای معرفت شناختی و روش شناختی) | ||
| پژوهش‌های علم و دین | ||
| مقاله 12، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، آذر 1399، صفحه 251-274 اصل مقاله (291.62 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/srs.2020.32889.1784 | ||
| نویسندگان | ||
| ابراهیم نوئی* 1؛ عباس ایزدپناه2؛ شریعت آقاجری3 | ||
| 1استادیار گروه معارف اسلامی دانشکده الهیات و اداین دانشگاه شهید بهشتی | ||
| 2استادیار گروه فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه قم | ||
| 3کارشناس ارشد کلام اسلامی دانشکده الهیات دانشگاه قم | ||
| چکیده | ||
| علم کلام از دانشهایی دینی است که سرگذشت یکنواختی نداشته است. اگر شماری به وجوب فراگیری و اشتغال به آن رأی داده اند، کسانی هم در تحریم پرداختن به آن از هیچ تلاشی دریغ نکردند. اهل حدیث علاوه بر تمسک به دلایل متعدد بر این تحریم، پیامدهایی را برای نادرستی اشتغال به این علم ذکر کرده اند، که درباره هر دانش دیگری هم مطرح شود، باید از پرداختن به آن خودداری کرد. پرسش نوشتار حاضر آن است که اهل حدیث با تمسک به چه پیامدها و لوازم معرفت شناختی و روش شناختی با اشتغال به علم کلام مخالفت کرده اند؟ تا چه مقدار می توان با لازمه بودن امور مزبور همراه شد و تمسک به این قبیل امور چگونه می تواند وجهی برای مخالفت با علم کلام فراهم آورد؟ دستاورد نوشتار حاضر آن است که تلاش مخالفان علم کلام در تمسک به این پیامدها متکلمان را متوجه هشدارهایی می سازد که اگر مسیر پرداختن به این علم را به درستی سپری نکنند، چه تهدیداتی در کمین آنها خواهد بود. البته این پیامدها نه متوجه ذات علم کلامند و نه هیچ اختصاصی به علم کلام دارند. اندیشمندان هر علمی اگر به این قبیل پیامدها التفات نداشته باشند و یا به شیوه درست اشتغال به یک علم ملتزم نباشند در معرض چنین پیامدهایی هستند. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اهل حدیث؛ علم کلام؛ لوازم معرفت شناختی؛ لوازم روش شناختی؛ متکلمان | ||
| مراجع | ||
|
قرآن کریم.
ابن ابی العز الحنفی (۲۰۰۵)، شرح العقیدة الطحاویة، بغداد: دار الکتاب.
ابن‌تیمیه، احمد بن عبدالحلیم (1425 ق)، شرح العقیدة الإصفهانیة، بیروت: المکتبة العصریة.
ابن‌جوزی، عبدالرحمان بن علی (1421 ق)، تلبیس ابلیس، بیروت: دار الفکر.
ابن‌عماد حنبلی، ابوالفلاح عبدالحی (1406 ق)، شذرات الذهب، بیروت: دار ابن کثیر.
ابن‌قدامة مقدسی، موفق‌الدین (۱۴۱۰ ق)، تحریم النظر فی کتب الکلام، ریاض: دار عالم الکتب.
ابن‌قیم جوزیه، محمد بن ابی‌بکر (1415 ق)، شرح القصیدة النونیة، بیروت: دار الکتب العلمیة.
ابوحیان التوحیدی، علی بن محمد بن عباس (۱۹۲۹)، المقابسات، مصر: المکتبة البحاریة.
اخوان‌الصفا (1412 ق)، رسائل إخوان الصفا و خلان الوفاء، بیروت: الدار الاسلامیة.
انصاری هروی، خواجه عبدالله (۱۴۱۸ ق)، ذم الکلام، مدینه: مکتبة العلوم و الحکم.
برنج‌کار، رضا (۱۳۹۱)، روش‌شناسی علم کلام، قم: دار الحدیث،.
تفتازانی، سعدالدین (1409 ق)، شرح المقاصد، قم: الشریف الرضی.
جرجانی، علی بن محمد (۱۳۲۵ ق)، شرح المواقف، قم: الشریف الرضی.
جرجانی، علی بن محمد (۱۴۱۲ ق)، التعریفات، تهران: ناصر خسرو.
ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد (1413 ق)، تاریخ الإسلام، بیروت: دار الکتاب العربی.
ذهبی، شمس‌الدین محمد بن احمد (1427 ق)، سیر أعلام النبلاء، قاهره: دار الحدیث.
سبحانی، جعفر (بی‌تا)، بحوث فی الملل و النحل، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه‌السلام.
سبحانی، جعفر (۱۴۲۵ ق)، رسایل و مقالات، قم: مؤسسۀ امام صادق علیه‌السلام.
سیوطی، جلال‌الدین (بی‌تا)، صون المنطق و الکلام، قاهره: مجمع البحوث الاسلامیه.
شاطبی، ابواسحاق (۱۴۲۰ ق)، الاعتصام، بیروت: دار المعرفه.
شعرانی، ابوالحسن (۱۳۸۸)، [تعلیقه بر] شرح اصول کافی ملاصالح مازندرانی، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
صدرالدین شیرازی، محمد بن ابراهیم (۱۳۸۷)، تفسیر القران الکریم، قم: بیدار.
طباطبایی، محمدحسین (۱۴۱۲ ق)، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: جامعۀ مدرسین.
طبرسی، ابومنصور احمد (۱۴۰۳ ق)، الاحتجاج، مشهد: المرتضی.
طبرسی، فضل بن حسن (۱۳۷۲)، مجمع البیان، تهران: ناصرخسرو.
فخر رازی، محمد بن عمر (1420 ق)، التفسیر الکبیر، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
قاری هروی، ملا علی (۱۴۲۸ ق)، شرح کتاب الفقه الاکبر، بیروت: دار الکتب العلمیه.
مجلسی، محمد باقر بن محمد تقی (۱۴۰۴ ق)، بحار الانوار، بیروت: مؤسسة الوفاء.
مقری، عبدالرحمان بن احمد (۱۴۱۷ ق)، احادیث فی ذم الکلام، ریاض: دار اطلس للنشر و التوزیع.
میبدی، رشیدالدین (۱۳۷۱)، تفسیر کشف الاسرار، تهران: امیرکبیر. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 557 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 765 |
||