مطالعه تطبیقی رهیافت علمی و قرآنی به مسأله تخریب محیط زیست | ||
پژوهشهای علم و دین | ||
مقاله 6، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، آذر 1399، صفحه 121-146 اصل مقاله (447.07 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/srs.2020.32963.1788 | ||
نویسندگان | ||
سید سجاد غلامی* 1؛ حجت اله لطیف منش2؛ یعقوب قاسمی باباحیدری3 | ||
1استادیار گروه الهیات دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه دولتی یاسوج | ||
2استادیار گروه زراعت و اصلاح نباتات دانشکده کشاورزی دانشگاه یاسوج | ||
3کارشناس ارشد علوم قرآنی از دانشگاه دولتی یاسوج | ||
چکیده | ||
محیط زیست از جمله مسائل مهم حوزه علم و دین و چالش جدی درعصر حاضراست؛ تخریب محیط زیست، محققان را بر آنداشته است تا در پی کشف علت و عوامل اصلی ظهور این بحران باشند. یکی از جنبههایی که کمتر بدان پرداخته شده است، نگرش محیطزیستی مبحث فساد در زمین، از منظر مفسران قرآن کریم و دانشمندان علم محیط زیست است. این جستار درصدد است با استفاده از روش توصیفی –تحلیلی و تطبیقی و با پرداختن به آراء مفسران فریقین و دانشمندان علوم محیط زیست، نوع نگرش هر دو طیف به مسئله محیط زیست و علل و عوامل اصلاح و افساد در زمین را مورد بررسی و واکاوی قرار دهد. پس از بررسی تطبیقی و تحلیل آراء مفسران ذیل آیات، این نتیجه حاصل شد که آراء مفسران و دانشمندان محیط زیست از سویی دارای مشترکاتی است و از سوی دیگر وجوه و افتراقهای اساسی را دربردارد، از جمله اشتراکات، تخریب محیط زیست توسط انسان و از بین بردن حرث است که منجر به برهم زدن اکوسیستم و تأثیر آن در زندگی انسانها است، نادیده انگاشتن افعال سلبی و ایجابی در برخورد و ارتباط با خالق، مخلوق و خود، وجوه قابل ممیزهای است که تفوق دیدگاه مفسران را بر آنان داشته است. | ||
کلیدواژهها | ||
قرآن؛ افساد؛ محیط زیست؛ حرث؛ نسل | ||
مراجع | ||
قرآن کریم.
ابنفارس، احمد بن فارس (1404 ق)، معجم مقاییس اللغۀ، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، 15 جلد، بیروت: دار صادر.
ابوالفتوح رازى، حسین بن على (1408 ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، 20 جلد، مشهد: بنیاد پژوهشهاى اسلامى.
ابوحیان، محمد بن یوسف (1420 ق)، البحر المحیط فی التفسیر، عربستان: مکتبة الرشد ناشرون.
بای بوردی، محمد (1357)، فیزیک خاک، تهران: دانشگاه تهران.
بحرانى، هاشم بن سلیمان (1415 ق)، البرهان فی تفسیر القرآن، 5 جلد، قم: مؤسسة البعثة، قسم الدراسات الإسلامیة.
بغوى، حسین بن مسعود (1420 ق)، تفسیر البغوى المسمى معالم التنزیل، 5 جلد، بهتحقیق مهدى عبدالرزاق، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
خسروانى، علیرضا (1390)، تفسیر خسروى، 8 جلد، تهران: کتابفروشى اسلامیه.
دایرة المعارف قرآن کریم (1382)، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، 10 جلد، قم: بوستان کتاب قم (دفتر تبلیغات اسلامى حوزۀ علمیۀ قم).
دبیری، مینو (1357)، آلودگی محیطزیست (هوا، آب، خاک، صوت)، تهران: اتحاد.
راغب اصفهانى، حسین بن محمد (1369)، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن با تفسیر لغوى و ادبى قرآن، 4 جلد، تهران: مرتضوى.
سبزوارى، محمد (1419 ق)، ارشاد الاذهان الى تفسیر القرآن، 1 جلد، بیروت: دار التعارف للمطبوعات.
سمرقندى، نصر بن محمد (1416 ق)، تفسیر السمرقندى المسمى بحر العلوم، 3 جلد، بیروت: دار الفکر.
سیوطى، عبدالرحمن بن ابى بکر (2007)، الاکلیل فى استنباط التنزیل، 1 جلد، بیروت: دار الکتب العلمیة، منشورات محمدعلی بیضون.
شوکانى، محمد (1414 ق)، فتح القدیر، 6 جلد، دمشق: دار ابنکثیر.
صادقى تهرانى، محمد (1406 ق)، الفرقان فى تفسیر القرآن بالقرآن و السنۀ، 30 جلد، قم: فرهنگ اسلامى.
طباطبایی، سیدمحمدحسین (1417 ق؛ 1374)، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار الکتب الاسلامیه، مؤسسۀ الاعلمى للمطبوعات.
طبرسى، فضل بن حسن (1372)، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 10 جلد، تهران: ناصرخسرو.
طبرى، محمد بن جریر (1412 ق)، جامع البیان فى تفسیر القرآن (تفسیر الطبرى)، 30 جلد، بیروت: دار المعرفة.
طریحى، فخرالدین بن محمد (1375)، مجمع البحرین، 6 جلد، تهران: مرتضوى.
غضبان، فریدون (1390)، زمینشناسی زیستمحیطی، تهران: دانشگاه تهران.
فخر رازى، محمد بن عمر (1420 ق)، التفسیر الکبیر (مفاتیح الغیب)، 32 جلد، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
فضلالله، محمدحسین (1419 ق)، تفسیر من وحی القرآن، بیروت: دار الملاک للطباعة و النشر.
قرشى بنابى، علىاکبر (1371)، قاموس قرآن، 7 جلد، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
قرطبى، محمد بن احمد (1364)، الجامع لأحکام القرآن، 20 جلد، تهران: ناصرخسرو.
مجلسى، محمدباقر بن محمدتقى (1403 ق)، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار (علیهم السلام)، 110 جلد، بیروت: دار إحیاء التراث العربی.
مصطفوى، حسن (1368)، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم، 14 جلد، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
مکارم شیرازى، ناصر (1371)، تفسیر نمونه، 28 جلد، تهران: دار الکتب الإسلامیة.
Bourque, C. P. A. et al. (2005), “Spatial Extent of Winter Thaw Events in Eastern North America: Historical Weather Records in Relation to Yellow Birch Decline”, Global Change Biology, vol. 11, Issue 9.
Brown, B. J. et al. (1987), “Global Sustainability: Toward Definition”, Environmental Management, vol. 11, Issue 6.
Buhaug, H., N. P. Gleditsch, and O. M. Theisen (2010), “Implications of Climate Change for Armed Conflict”, In: Social Dimensions of Climate Change: Equity and Vulnerability in a Warming World, Washington D. C.: The World Bank.
Choudhary, D. M., G. Chauhan, and Y. Kushwah (2015), “Environmental Degradation: Causes, Impacts and Mitigation”, in: National Seminar on Recent Advancements in Protection of Environment and Its Management Issues, February 2015, Rajasthan.
Karbasdehi, V. N. et al. (2016), “A New Bioindicator, Shell of Trachycardium Lacunosum, and Sediment Samples to Monitors Metals (Al, Zn, Fe, Mn, Ni, V, Co, Cr and Cu) in Marine Environment: The Persian Gulf as a Case”, Iranian Journal of Environmental Health Science & Engineering, vol. 14, no. 1.
Katar, Singh (2009), “Environmental Degradation and Measures for Its Mitigation with Special Reference to India’s Agricultural Sector”, Indian Journal of Agricultural Economics, vol. 64, Issue 1.
Mahendra, P. C., S. C. Govind, and K. K. Yogesh (2015), “Environmental Degradation: Causes, Impacts and Mitigation”, In: National Seminar on Recent Advancements in Protection of Environment and its Management Issues (NSRAPEM-2015), Kota, Rajasthan.
Malcolm, J. R. and L. Pitelka (2000), “Ecosystems and Global Climate Change: A Review of Potential Impacts on U.S. Terrestrial Ecosystems and Biodiversity”, Prepared for the Pew Center on Global Climate Change.
Malik, D. S. and P. K. Maurya (2014), “Heavy Metal Concentration in Water, Sediment, and Tissues of Fish Species (Heteropneustis Fossilis and Puntius ticto) from Kali River, India”, Toxicological and Environmental Chemistry, vol. 96, Issue 8.
O'neill, B. C. et al. (2010), “Global Demographic Trends and Future Carbon Emissions”, Proceedings of the National Academy of Sciences, vol. 107, Issue 41.
Pakzad, H. R. et al. (2014), “Distribution and Origin of Heavy Metals in the Sand Sediments in a Sector of the Oman Sea (the Sistan and Baluchestan Province, Iran)”, Quaternary International, vol. 345.
Pearce, F. (2002), “Big City Killer: If Cigarettes Don’t Get you the Traffic Pollution Will”, New Scientist, vol. 9, no. 8.
Pimentel, D. et al. (2007), “Ecology of Increasing Diseases: Population Growth and Environmental Degradation”, Human Ecology, vol. 35, Issue 6: <https://doi.org/10.1007/s10745-007-9128-3>.
Pimentel, D. et al. (1998), “Increasing Disease Incidence: Environmental Degradation and Population Growth”, BioScience, vol. 48, Issue 10.
Tian, Q. et al. (2004), “Research Progress in Butachlor Degradation in the Environment”, Pesticides-Shenyang, vol. 43, Issue 5.
World Health Organization (WHO) (2002), “Reducing Risks, Promoting Life World Health Report”, Geneva: World Health Organization.
World Health Organization (WHO) (2003), “Climate Change and Human Health: Risks and Responses”, (November 26, 2004; climate/en/ccSCREEN.pdf.).
Yadav, K. K. et al. (2019), “Fluoride contamination, Health Problems and Remediation Methods in Asian Groundwater: A Comprehensive Review”, Ecotoxicology and Environmental Safety, vol. 182. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 754 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 853 |