نسبت علم و دین در گذر تاریخ (دوره پیشارنسانس با تأکید بر اسلام و مسیحیت) | ||
| پژوهشهای علم و دین | ||
| مقاله 8، دوره 11، شماره 2 - شماره پیاپی 22، آذر 1399، صفحه 173-188 اصل مقاله (212 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/srs.2020.5675 | ||
| نویسندگان | ||
| زهرا کلهر* 1؛ علی رضا فارسی نژاد2؛ کامبیز کلهر3 | ||
| 1دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشکده الاهیات دانشگاه شیراز | ||
| 2استاد‌یار بخش فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز | ||
| 3کارشناس گروه علوم زیستی - دانشکده علوم - دانشگاه کردستان - سنندج- ایران | ||
| چکیده | ||
| در طول تاریخ ِجوامع دینی، سرنوشت علوم به ویژه علوم عقلی همواره به به دست آموزه‌های إلاهیاتی آن جامعه بوده است از این نظر بررسی نحوه تعامل علوم به ویژه علوم عقلی با دین به معنای آموزه‌های إلاهیاتی دارای اهمیت است؛ اثر پیش رو که پژوهشی با رویکرد تاریخی است ضمن توصیف و تحلیل آراء مورخان درباره چگونگی تعامل علم و دین در دوره ماقبل تاریخ، یونان باستان و قرون وسطی در جهان مسیحیت و اسلام به این نتیجه می‌رسد که علم و دین در طول تاریخ همواره نسبت‌های پویا، دو طرفه و گوناگونی با یکدیگر داشته‌اند با این همه از زمان شکل گیری علوم، چه در یونان باستان و چه در قرون وسطی در عالم اسلام و مسیحیت همواره بین بخشی از آموزه‌های علوم به ویژه علوم عقلی با مواضع إلاهیاتی برخی از مذاهب دینی نوعی ناسازگاری وجود داشته است؛ با اینکه مسیحیت و اسلام هر دو در ابتدای ظهورشان سبب رشد علوم بودند و علوم- علوم عقلی- نیز روش لازم را برای تبیین تعالیم دینی در اختیار إلاهیدانان می‌گذاشت اما همواره نوعی ناسازگاری بین ساختار ذهنی - روانی مفسران آموزه‌های دینی و یافته-های علوم عقلی وجود داشته است. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| اسلام؛ دوره پیشارنسانس؛ مسیحیت؛ نسبت علم و دین | ||
| مراجع | ||
|
آربری، جان آرتور (1358)، عقل و وحی در اسلام، ترجمۀ حسن جوادی، تهران: امیرکبیر.
ابن‌فارس، احمد (1404 ق)، معجم مقاییس اللغة، تصحیح عبدالسلام محمد هارون، قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
ابن‌منظور، محمد بن مکرم (1414 ق)، لسان العرب، تصحیح جمال‌الدین میر‌‌دامادى، بیروت: دار الفکر، دار صادر.
ابن‌‌سینا، حسین بن عبدالله (1326)، تسع رسائل فى الحکمة و الطبیعیات، قاهره: دار العرب.
پترسون، مایکل و دیگران (1389)، عقل و اعتقاد دینی، ترجمۀ احمد نراقی و ابراهیم سلطانی، تهران: طرح نو.
دامپی‌‌یر، ویلیام سیسیل (1371)، تاریخ علم، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ، تهران: سمت.
راشد، رشدی و دیگران (1391)، فلسفۀ علم و دین در اسلام و مسیحیت، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
رسو، پی‌‌یر (1391)، تاریخ علم، تهران: امیرکبیر.
رنان، کالین ا. (1382)، تاریخ علم کمبریج، ترجمۀ حسن افشار، تهران: نشر مرکز.
سزگین، محمدفؤاد (1371)، گفتارهایی پیرامون تاریخ علوم عربی و اسلامی، مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
الشهرزورى، شمس‌الدین (1383)، رسائل الشجرة الالهیة فى علوم الحقایق الربانیه، تصحیح نجف‌قلى حبیبى، تهران: مؤسسۀ حکمت و فلسفۀ ایران.
الطوسى، خواجه نصیرالدین (1371)، جوهر النضید، با شرح علامه حلی، به‌تصحیح محسن بیدارفر، قم: بیدار.
عطار نیشابوری، فریدالدین (1384)، منطق‌الطیر، تصحیح محمدرضا شفیعی‌کدکنی، تهران: سخن.
غزالی، محمد (1385)، تهافت الافلاسفه، قاهره: دار المعارف.
فروغی، محمدعلی (1344)، سیر حکمت در اروپا، تهران: زوار.
کاپلستون، فردریک (1380)، تاریخ فلسفه، ترجمۀ جلال‌الدین مجتبوی، ج 1، تهران: علمی و فرهنگی.
کاپلستون، فردریک (1387)، دیباچه‌‌ای بر فلسفۀ قرون وسطی، تهران: ققنوس.
کستلر، آرتور (1387)، خواب‌گردها، تهران: علمی و فرهنگی.
گلشنی، مهدی (1379)، علم و دین و معنویت در آستانۀ قرن 21، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشۀ اسلامی.
لیندبرگ، دیوید سی. (1377)، سرآغازهای علم در غرب، ترجمۀ فریدون بدره‌‌ای، تهران: علمی و فرهنگی.
مک‌کلیلن، جیمز ادوارد و هرولد درن (1387)، تاریخ علم و فناوری، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ و نگار نادری، تهران: سخن.
نصر، حسین (1359)، علم و تمدن در اسلام، تهران: اندیشه.
هاف، توبی (1384)، خاستگاه نخست علم جدید (اسلام، چین، و غرب)، ترجمۀ حمید تقوی‌زاده، تهران: مؤسسۀ تحقیقات و توسعۀ علوم اسلامی.
هیک، جان (1372)، فلسفۀ دین، ترجمۀ بهرام راد، تهران: الهدی.
Peterson, Michael and William Hasker (1991), Reason and Religious Belief, NewYork: Oxford University Press. | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 847 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 936 |
||