بررسی حساب جُمل و ریاضی در دیوان انوری | ||
| کهن‌نامه ادب پارسی | ||
| مقاله 9، دوره 12، شماره 1 - شماره پیاپی 32، شهریور 1400، صفحه 217-235 اصل مقاله (268.81 K) | ||
| نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
| شناسه دیجیتال (DOI): 10.30465/cpl.2021.5591 | ||
| نویسندگان | ||
| وحید علی بیگی* 1؛ محمد امیر عبیدی نیا2؛ علیرضا مظفری3 | ||
| 1دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه | ||
| 2دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه | ||
| 3استاد گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ارومیه | ||
| چکیده | ||
| پیریزی علوم گوناگون در ادوار مختلف سبب شد تا ادبیات نیز تحت تاثیر آن قرار گیرد. در این راستا شعرا به کمک انواع علوم، مبانی خاصی را در تفهیم مضامین مورد نظر خویش به کار بردند. یکی از این مبانی، حساب جُمل و علم ریاضی بود که با پیشرفت علم ریاضی، به شیوهای نو در بیان مقاصد مبدل شد. انوری از شاعرانی است که حساب جُمل و ریاضی را با ادبیات در هم آمیخت و مفاهیم خویش را در قالب مباحث مذکور بیان نمود. احاطه وی بر حساب جُمل و ریاضی سبب شد تا برای تفهیم بسیاری از ابیات، از مباحث بیان شده کمک گرفت تا مقصود شاعر را به خوبی دریابیم. همچنین وی خواستهها و حتی تمجیدهای خود از ملوک عصرش را با حساب جُمل و ریاضی درهم‌آمیخته است که این امر باعث دشواری فهم بسیاری از ابیات وی شده است. در این پژوهش، ضمن شناسایی ابیاتی از دیوان انوری که موضوع علم ریاضی و حساب جُمل در آنها مطرح شده، به تحلیل مبانی علوم مذکور در اشعارش پرداخته، و با تفسیر هر یک از آنها، مفاهیم ابیات و مقصود شاعر را برای مخاطبان شرح نمودهایم. | ||
| کلیدواژه‌ها | ||
| قرن ششم؛ انوری؛ شعر کلاسیک؛ حساب جُمل؛ ریاضی | ||
| مراجع | ||
|
ابن هشام، عبدالله بن یوسف (1410). مغنی اللبیب عن کتب الاغاریب. محقق: عبدالحمید محمد محی الدین. قم: کتابخانه آیت الله مرعشی
انوری، اوحدالدین محمد (1364). دیوان انوری. به کوشش سعید نفیسی. تهران: انتشارات سکه
بیرونی، ابوریحان (1351). التَّفهیم (التَّفهیم لِأَوائلِ صناعة التَّنجیم ) .به تصحیح جلال الدین همایی. تهران: انتشارات انجمن اثار ملی
حسینی فراهانی، ابوالحسن (1340). شرح مشکلات انوری. تصحیح مدرس رضوی. تهران: انتشارات دانشگاه تهران
دهخدا، علی اکبر(1377). فرهنگ دهخدا. تهران : موسسه انتشارات وچاپ دانشگاه تهران
رضا زاده شفق، صادق (1369) تاریخ ادبیات ایران. تهران: انتشارات آهنگ
شافعی، خسرو (1374). صد شاعر (دریچهای به دنیای شعر فارسی از آغاز تا امروز) تهران: انتشارات کتاب خورشید.
شفیعی کدکنی، محمدرضا (1371). مفلس کیمیا فروش. انتشارات سخن
شهیدی، سید جعفر (1382). شرح مشکلات انوری. تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی
_______________ (1372). از دیروز تا امروز. نشر قطره، چاپ اول
صفا، ذبیح الله ( 1388). تاریخ ادبیات در ایران، تهران: فردوس.
عبادیان، محمود (1368). درآمدی بر سبک و سبکشناسی در ادبیات، تهـران: جهـاد دانشگاهی
فارابی، محمد بن محمد (1408ق). المنطقیات للفارابی، قم: چاپ محمدتقی دانش پژوه، قم
فتوحی رود معجنی، محمود (1385). بلاغت تصویر؛ تهران: سخن
فروزانفر، بدیعالزمان (1378). سخن و سخنوران. تهران: زوّار
قراملکی، احد فرامرز (1375). معمای جذر اصم نزد منطقدانان قرن هفتم (پارادوکس دروغگو). مجله خردنامه صدرا » بهار 1375 - شماره 7 .صص 68 -79 | ||
|
آمار تعداد مشاهده مقاله: 591 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 315 |
||