بررسی همزمانی وجوه معنایی «رَبّ» در قرآن با رویکرد باهمآیی واژگانی | ||
مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی | ||
مقاله 1، دوره 3، شماره 4، بهمن 1398، صفحه 1-22 اصل مقاله (249.25 K) | ||
نوع مقاله: پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید هادی میر محمودی1؛ سیامک اصغرپور* 2 | ||
1مربی گروه معارف اسلامی، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان | ||
2دانشجوی دکتری زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبانهای خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران. | ||
چکیده | ||
...همایندهای واژگانی در تعیین معانی دقیق آن دسته از واژههای قرآنی نیز که برداشتها و ترجمههای متفاوتی از آن ارائه میشود، نقش اساسی ایفا میکند؛ از جمله واژه «رَبّ» که در مورد معناشناختیِ ریشهای، تاریخی، کاربرد و نیز در مورد معانی و دلالتهای آن در مواردی اتفاقآراء نبوده یا در تعیین این دلالتها بهویژه در قرآن کریم و ترجمه آن، تنها به برخی از جنبههای کاربردی این واژه در همان ابتدای پیدایش استناد میشود. در ترجمههای مکارم شیرازی، فولادوند و صفوی گاهی واژه «ربّ» به عنوان معادل کلماتی مانند: صاحب، آقا، پروردگار، پادشاه و غیره به کار رفته است که این امر سبب شده دلالت و ترجمه آن نیز در برخی آیات به غیر خدا اطلاق شود. پژوهش حاضر با تکیه بر روش توصیفی- تحلیلی بر آن است تا با توجه به اصل باهمآیی واژگان، دلالتهای واژه «رَبّ» را برهه زمانی نزول قرآن، متن و ترجمه آن بررسی کند. نتیجه پژوهش نشان میدهد صورت اسمی واژه «رَبّ» در همه سورهها بهجز آیات 41، 42 و 50 سوره یوسف درباره خداوند متعال استعمال شده است. لذا اطلاق آن به غیر خدا در ترجمه آیاتی مانند آیه 23 سوره یوسف صحیح نیست. اما ... | ||
کلیدواژهها | ||
باهمآیی واژگانی؛ دلالت و معنی؛ قرآن کریم؛ رَبّ | ||
مراجع | ||
قرآن کریم. ابنحلّزة، حارث (2012 م)، معلّقة الحارث بن حلّزة، أبوظبی: دار الکتب الوطنیة. ابنمنظور (بیتا)، لسان العرب، المجلد الأول، بیروت: دار الصادر. امرؤالقیس (2004 م)، دیوان امرؤالقیس، بیروت: دار المعرفة. امیریفر، محمد و دیگران (1396)، «خطاهای ترجمه در باهمآییهای قرآنی با تکیه بر دیدگاههای نیومارک، بیکر، و لارسون»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشهای ترجمه در زبان و ادبیات عربی، س 7، ش 16. آقاگلزاده، فردوس (1385)، تحلیل گفتمان انتقادی: تکوین تحلیل گفتمان در زبانشناسی، تهران: علمی و فرهنگی. آلبویه لنگرودی، عبدالعلی و علیرضا نظری (1391)، «همآیی واژگانی و نقش آن در انسجام خطبههای نهجالبلاغه»، فصلنامة ادبیات دینی، دورة 1، ش 3. ابنربیعة، لبید (2004 م)، دیوان لبید بن ربیعة، بیروت: دار المعرفة. پالمر، فرانک (1391)، نگاهی تازه به معنیشناسی، ترجمة کورش صفوی، تهران: کتاب ماد. پناهی، ثریا (1381)، «فرایند باهمآیی و ترکیبات باهمآیند در زبان فارسی»، فصلنامة فرهنگستان زبان و ادب فارسی، دورة 5، ش 3. حسن، عبّاس (1996 م)، النّحو الوافی، المجلد الأول، مصر: دار المعارف. خوانینزاده، محمدعلی (1394 ش)، «معناشناسی تاریخی واژة رَبّ»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشهای زبانشناختی قرآن، س 4، ش 2 (پیاپی 8). خوانینزاده، محمدعلی و فتحاله نجارزادگان (1393)، «بازخوانی دیدگاههای دانشمندان مسلمان در معنا و اشتقاق رَبّ»، مطالعات قرآن و حدیث، دورة 8، ش 15. دشتی، محمد (1396)، ترجمة نهجالبلاغه، قم: آثار فرهنگ برتر. رستگارجزی، پرویز و علیرضا عزیزیان غروی (1397)، «نگاهی نو برپایة محورهای ادبی به تفسیر آیة 24 سورة یوسف علیهالسّلام»، دوفصلنامة علمی ـ پژوهشی پژوهشنامة تفسیر و زبان قرآن، ش 12. زوزنی، أبوعبدالله الحسین بن أحمد (1993 م)، شرح المعلقات السّبع، بیروت: الدّار العالمیة. سعیدان، اسماعیل (1388)، اصول و روش کاربردی ترجمه، تهران: رهنما. فراهیدی، خلیل بن أحمد (2003 م)، کتاب العین، الجزء الثّانی، بیروت: دار الکتب العلمیة. کردنژاد، نسرین (1389)، «معناشناسی واژة رَبّ»، فصلنامة تخصصی علوم قرآن و حدیث، س 1، ش 4. لطفیپور ساعدی، کاظم (1371)، درآمدی بر اصول و روش ترجمه، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. مطهری، مرتضی (1386)، آشنایی با قرآن، ج 2، تهران: صدرا. مغنیه، محمدجواد (1424 ق)، التّفسیر الکاشف، ج 4، تهران: دار الکتب الإسلامیّة. نصیری، حافظ (1390)، روش ارزیابی و سنجش کیفی متون ترجمهشده از عربی به فارسی، تهران: سمت. نیومارک، پیتر (1386)، دورة آموزش فنون ترجمه، تهران: رهنما. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 760 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 447 |