گستره جواز عضل در فرض خیانت و تاثیر آن بر روابط حقوقی زوجین | ||
پژوهشنامه زنان | ||
مقاله 4، دوره 8، شماره 20، تیر 1396، صفحه 65-83 اصل مقاله (272.27 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
سید محمد رضوی* 1؛ سید علی رضوی2 | ||
1دانشگاه بیرجند | ||
2دانشگاه علوم اسلامی رضوی | ||
چکیده | ||
یکی از احکامی که در قرآن مجید در دو مورد به آن اشاره شده است حکم عدم جواز تضییق، تشدید و تحت فشار قرار دادن زن توسط شوهر برای ابراء یا بازگرداندن بخشی از مهریه و طلاق خلع است. مستفاد از آیه «وَ لا تَعْضُلُوهُنَّ لِتَذْهَبُوا بِبَعْضِ ما آتَیْتُمُوهُنَّ إِلّا أَنْ یَأْتِینَ بِفاحِشَةٍ مُبَیِّنَةٍ» و ظهور نهی در حرمت، آن است که تحت فشار قراردادن زن توسط شوهر برای بخشیدن مهر حرام بوده و طلاق واقع شده نیز طلاق خلع نخواهد بود، لکن یک فرض از تحت این حکم عام خارج شده است و آن موردی است که زن مرتکب فاحشه مبینه گردد. اینکه مراد از فاحشه در آیه مذکور چیست و آیا میتوان آن را به تمام روابط نامشروع زوجه تسری داد و آیا این عنوان نیازمند وجود دلیل بر اثبات و حکم دادگاه است یا خیر محل بحث و نظر است لزوم اکتفای به قدر متیقن، حرمت اکل مال به باطل، حرمت عضل، از جمله دلایل محدود کردن استثناء به قدر متیقن است. | ||
کلیدواژهها | ||
ابراء؛ طلاق خلع؛ عَضْل؛ فاحشه مبینه؛ مهریه | ||
مراجع | ||
- قرآن کریم. - ابن رشد، أبوالولید محمدبن أحمد(1425هـ - 2004 م). بدایة المجتهد ونهایة المقتصد، القاهرة، دار الحدیث. - ابن ضویان، إبراهیم بن محمد بن سالم(1409 هـ 1989م) منار السبیل فی شرح الدلیل، المحقق: زهیر الشاویش، السابعة، المکتب الإسلامی. - ابن کثیر، اسماعیل بن عمر(1420 هـ) تفسیر قرآن العظیم، 9 جلد، بیروت، منشورات محمد علی بیضون، دارالکتب العلمیه. - ابن مفلح، إبراهیم بن محمد(1418 هـ - 1997 م)، المبدع فی شرح المقنع، بیروت، الطبعة، دار الکتب العلمیة. - ابن منظور، ابوالفضل جمال الدین محمد بن مکرم(1414 ه ق ). لسان العرب، 15 جلد، بیروت، دار الفکر للطباعة و النشر و التوزیع - دار صادر. - احسایى، ابن ابى جمهور، محمد بن على(1405 ه ق). عوالی اللئالی العزیزیة، 4 جلد، قم، دار سید الشهداء للنشر. - الأزدی، أبو الحسن مقاتل بن سلیمان(1423 هـ). تفسیر مقاتل بن سلیمان، بیروت، دار إحیاء التراث. - الوسی، محمود افندی(1416ه ق). روح المعانی، منشورات محمد علی بیضون، بیروت، دارالکتب العلمیه. - امامى، سید حسن(بیتا)، حقوق مدنى، 6 جلد، تهران، انتشارات اسلامیة. - ابوالسعود، محمد بن محمد(1983م). تفسیر ابی السعود - ارشاد العقل السلیم الی مزایا القرآن الکریم، بیروت، دار احیاء التراث العربی. - ایروانى، باقر(1427 ه ق). دروس تمهیدیة فی الفقه الاستدلالی على المذهب الجعفری، 3 جلد، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - بحرانى، یوسف بن احمد(1405 ه ق). الحدائق الناضرة فی أحکام العترة الطاهرة، 25جلد قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - بحرانى آل عصفور، حسین بن محمد(بیتا). الأنوار اللوامع فی شرح مفاتیح الشرائع، 6 جلد، قم، مجمع البحوث العلمیة. - البهوتى، منصور بن یونس(1414هـ - 1993م). دقائق أولی النهى لشرح المنتهى المعروف بشرح منتهى الإرادات، عالم الکتب. - البهوتى، منصور بن یونس بن صلاح الدین ابن حسن بن إدریس(بیتا). کشاف القناع عن متن الإقناع، دار الکتب العلمیة. - البهوتى، منصور بن یونس بن صلاح الدین(بیتا). الروض المربع شرح زاد المستقنع، دار الموید، بیروت- لبنان. موسسه الرساله. - تبریزى، جواد بن على، استفتاءات جدید، دو جلد، قم، بینا. - التمیمی، محمد بن عبد الوهاب(بیتا). مختصر الإنصاف والشرح الکبیر، الریاض، مطابع الریاض. - جبعی عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على(1410 ه ق). الروضة البهیة فی شرح اللمعة الدمشقیة (المحشّى - کلانتر)، 10جلد قم، کتابفروشى داورى. - جبعی عاملى، شهید ثانى، زین الدین بن على(1413 ه ق). مسالک الأفهام إلى تنقیح شرائع الإسلام، 15 جلد، قم، مؤسسة المعارف الإسلامیة. - جرجانى، سید امیرابوالفتح(1404 ه ق). تفسیر شاهى، 2 جلد، تهران، انتشارات نوید. - حرّ عاملی، محمد بن حسن(1409 ه ق). وسائل الشیعة، 30 جلد، قم، مؤسسه آل البیت علیهم السلام. - حلّى، فخر المحققین، محمد بن حسن بن یوسف(1387 ه ق). إیضاح الفوائد فی شرح مشکلات القواعد، قم، مؤسسه اسماعیلیان. - حلّى، مقداد بن عبد اللّه سیورى، (1425 ه ق )کنز العرفان فی فقه القرآن، 2 جلد، قم، انتشارات مرتضوى. - خضیری، محمد بن عبدالله(1420 ه ق). تفسیر التابعین، ریاض، دارالوطن. - الخِنْ، مُصطفى و مُصطفى البُغا، علی الشّرْبجی، (1413 هـ 1992 م). الفقه المنهجی على مذهب الإمام الشافعی، دمشق، دارالقلم للطباعة والنشر والتوزیع. - الرازی، فخرالدین، أبو عبد الله محمد بن عمر(1420 هـ ). مفاتیح الغیب = التفسیر الکبیر، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. - راوندى، قطب الدین، سعید بن عبداللّه(1405 ه ق). فقه القرآن، 2 جلد، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى. - رفیعی فروشانی احمدرضا و فریده محمدی سرپیری و فرسیما خامسی پور، «ماهیت وفاداری زوجین از دیدگاه حقوقی، فقهی روانشناسی و جایگاه آن در خانواده»، فصلنامه فرهنگی- تربیتی زنان و خانواده، سال نهم، شماره 29، زمستان 1393. - الزرکشی، شمس الدین محمد بن عبد الله(1413 هـ 1993 م). شرح الزرکشی، دار العبیکان. - سامرائی، (1432ه-2011 م). عضل الولی و اثره السیئ علی المرأه و الاسره و المجتمع، امارات- دبی، دائره شئون الاسلامیه و العمل الخیری. - سبحانى، جعفر(1414 ه ق). نظام الطلاق فی الشریعة الإسلامیة الغراء، در یک جلد، قم، مؤسسه امام صادق علیه السلام. - سیفی مازندرانى، على اکبر(1429 ه ق). دلیل تحریر الوسیلة - أحکام الأسرة، در یک جلد، تهران، مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینى. - الشافعی أبو عبد الله محمد بن إدریس، (1410هـ1990م). الأم، بیروت، دار المعرفة. - الشافعی أبو عبد الله محمد بن إدریس(1427 - 2006 م). تفسیر الإمام الشافعی، المملکة العربیة السعودیة، دار التدمریة. - شبیرى زنجانى، سید موسى(1419 ه ق). کتاب نکاح، 25 جلد، قم، مؤسسه پژوهشى راىپرداز. - شرف الدین، سیدحسین و صالحی زاده عبدالهادی(تابستان 1395) «زمینههای روابط فرازناشویی در ایران»، معرفت فرهنگی اجتماعی، سال هفتم، شماره 3. - شوشترى، محمد تقى(1406 ه ق). النجعة فی شرح اللمعة، 11 جلد، تهران، کتابفروشى صدوق. - شوکانی، محمد(1414 ه ق). فتح القدیر، شش جلد، ،دمشق-سوریه، دار ابن کثیر. - الشیرازی، أبو اسحاق إبراهیم بن علی(بیتا). المهذب فی فقة الإمام الشافعی، دار الکتب العلمیة. - صاوی، احمد بن محمد(2002 م). بلغه السالک لاقرب المسالک الی مذهب الامام مالک: حاشیه علی الشرح الصغیر للشیخ احمد الدردیر، بیروت، دارالمدار الاسلامی. - صدوق، محمّد بن على بن بابویه(1413 ه ق ). من لا یحضره الفقیه، 4 جلد، قم، دوم دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - صدوق، محمّد بن على بن بابویه(1406 ه ق). ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، در یک جلد، قم، دار الشریف الرضی للنشر. - طباطبایى، سیدمحمد حسین(1371). المیزان فى تفسیر القرآن، 20جلد، قم، اسماعیلیان. - الطبری، محمد بن جریر(1420 هـ 2000م). جامع البیان فی تأویل القرآن، مؤسسة الرسالة. - الطبری، محمد بن جریر(1422 هـ 2001 م). جامع البیان عن تأویل القرآن، تحقیق: الدکتور عبد الله بن عبد المحسن الترکی، دار هجر للطباعة والنشر والتوزیع والإعلان. - طریحى، فخر الدین(1416 ه ق). مجمع البحرین، 6 جلد، تهران، کتابفروشى مرتضوى. - طوسى، ابوجعفر محمد بن حسن(1387 ه ق). المبسوط فی فقه الإمامیة، 8 جلد، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة. - العثیمین، محمد بن صالح، الشرح الممتع على زاد المستقنع، دار النشر دار ابن الجوزی. - عمیدى، سید عمیدالدین(1416ه ق). کنز الفوائد فی حل مشکلات القواعد، 3 جلد، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - فاضل هندى، محمد بن حسن( 1416 ه ق). کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، قم، دفتر انتشارات اسلامى جامعه مدرسین حوزه علمیه قم. - فیض کاشانى، محمدمحسن(بیتا). مفاتیح الشرائع، قم، انتشارات کتابخانه آیة الله مرعشى نجفى. - القرشی، أبومحمد عبد الله بن وهب(2003 م) تفسیر القرآن من الجامع لابن وهب، الطبعة الأولى، دار الغرب الإسلامی. - القرطبی، أبو الولید محمد بن أحمد بن رشد(1408 هـ 1988م). البیان والتحصیل والشرح والتوجیه والتعلیل لمسائل المستخرجة، حققه محمد حجی وآخرون، بیروت، دار الغرب الإسلامی. - القرطبی، أبوالولید محمد بن أحمدبن رشد( 1408 هـ1988 م). المقدمات الممهدات، دار الغرب الإسلامی. - القرطبی، أبو عبدالله محمد بن أحمد(1384هـ 1964 م) الجامع لأحکام القرآن، تحقیق أحمد البردونی وإبراهیم أطفیش، القاهرة، دار الکتب المصریة. - کاتوزیان، ناصر(1388)، قانون مدنی در نظم حقوقی کنونی، تهران، بنیادحقوقی میزان. - الکاسانی الحنفی، علاء الدین أبوبکر بن مسعود(1406هـ 1986م). بدائع الصنائع فی ترتیب الشرائع، دار الکتب العلمیة. - کاظمی، فاضل جواد بن سعد اسدى(بیتا). مسالک الأفهام إلى آیات الأحکام، 4 جلد. - کلینى، محمد بن یعقوب(1407ه ق) الکافی، 8 جلد، تهران، دار الکتب الإسلامیة. - الماوردی، أبوالحسن علی بن محمد (1419 هـ 1999م). الحاوی الکبیر فی فقه مذهب الإمام الشافعی وهو شرح مختصر المزنی، الشیخ علی محمد معوض - الشیخ عادل أحمد عبد الموجود، بیروت، دار الکتب العلمیة. - مجلسى، محمد باقر(1410 ه ق). بحار الأنوار، 33 جلد، بیروت، مؤسسة الطبع و النشر. - محقق داماد، سید مصطفى(بیتا)، بررسى فقهى حقوق خانواده - نکاح و انحلال آن، یک جلد، قم، بینا. - مطهرى، شهید مرتضى(بیتا). فقه و حقوق (مجموعه آثار)، 3 جلد، قم. - المقدسی، عبدالله بن أحمدبن محمدبن قدامة، (1388هـ 1968م) المغنی، مکتبة القاهرة. - المقدسی، عبدالله بن أحمدبن محمدبن قدامة(بیتا). الشرح الکبیر على متن المقنع، دار الکتاب العربی للنشر والتوزیع. - منتظرى، حسین علی(1429 ه ق) مجازاتهاى اسلامى و حقوق بشر، قم، ارغوان دانش. - نجفى، محمدحسن(1404 ه ق). جواهرالکلام فی شرح شرائع الإسلام، 43 جلد، بیروت، دار إحیاء التراث العربی. - نورى، میرزا حسین(1408 ه ق). مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، 18 جلد، بیروت، مؤسسه آل البیت علیهم السلام. - النووی، أبو زکریا محیی الدین یحیى بن شرف(1412هـ 1991م). روضة الطالبین وعمدة المفتین، تحقیق زهیر الشاویش، بیروت- دمشق، المکتب الإسلامی. - واسطى زبیدى حنفى، محب الدین(1414ه ق). تاج العروس من جواهر القاموس، 20 جلد، بیروت، دارالفکر للطباعة و النشر و التوزیع. - وجدانى فخر، قدرت الله(1426 ه ق). الجواهر الفخریة فی شرح الروضة البهیة، 16 جلد، قم، انتشارات سماء قلم. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,204 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 941 |