نقد و تحلیل کتاب نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامة فردوسی، خمسة نظامی و منطقالطیر | ||
پژوهشنامه انتقادی متون و برنامههای علوم انسانی | ||
شناسنامه علمی شماره، دوره 14، شماره 30، خرداد 1393، صفحه 35-55 اصل مقاله (305.1 K) | ||
نویسنده | ||
مهدی دشتی* | ||
عضو هیئت علمی دانشگاه علامه | ||
چکیده | ||
چکیده این نوشتار، با هدف بررسی و نقد کتابِ نقد تطبیقی ادیان و اساطیر در شاهنامة فردوسی، خمسة نظامی و منطقالطیر، نوشتة حمیرا زمردی، استادیار دانشگاه تهران، فراهم آمده است. حاصل این بررسی این است که اولاً، مبنای کار نویسنده در این کتاب، پذیرش بیعلت و غیرعلمی نظریهای است که از جانب برخی غربیان، در باب ادیان و اساطیر و ارتباطشان با یکدیگر و نحوة پیداییشان ابراز شده است. ثانیاً، روش کار نویسنده مبتنیبر روش علمی و پژوهشی نیست؛ زیرا در سراسر کتاب در هر بخش، نخست مطالبی از اساطیر ملل گوناگون آورده میشود و آنگاه، با تقطیع ابیاتی از شاهنامه یا آثار نظامی و عطار چنین القا میکند که متون نامبرده نیز متأثر از همان اساطیر و درواقع، مبیّن آنهاست. ثالثاً، بیتوجهی نویسنده به فردوسی، نظامی و عطار از حیث اعتقاد آگاهانه و راسخ ایشان به اسلام و تجلی فرهنگ اسلامی است که در جایجای آثارشان به چشم میخورد و بینونتی تام با اساطیر و نظریات بهاصطلاح اسطورهشناسان دارد. در نتیجه، حاصلِ کار نویسنده تلاشی است برای مشابه جلوهدادن متون سترگ ادب کلاسیک فارسی با دیدگاههای ایدئولوژیک اسطورهشناسان غربی و اینکه اینها چیزی نیست جز همان اساطیر الاولین. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیدواژهها: اساطیر؛ ادیان؛ اسلام؛ فردوسی؛ نظامی و عطار | ||
مراجع | ||
منابع قرآن کریم. ابوالحسنی (منذر)، علی (1378). بوسه بر خاک پی حیدر، تهران: عبرت. الیاده، میرچا (1372). رساله در تاریخ ادیان، ترجمة جلال ستاری، تهران: سروش. بهار، مهرداد (1376). جستاری چند در فرهنگ ایران زمین، تهران: فکر روز. الحویزی، عبد علی بن جمعه (1383 ق)، تفسیر نورالثقلین، قم: افست علمیه. دشتی، مهدی (1380). ادبیات ملل مسلمان، تهران: کنگره. دشتی، مهدی (1384). توحید در ادب فارسی، تهران: وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی. دهخدا، علیاکبر (1372). لغتنامه، تهران: دانشگاه تهران. زمردی، حمیرا (1388). نقد تطبیقی ادیان و اساطیر ...، تهران: زوار. صبحی صالح (بیتا). نهج البلاغه، بیروت: دارالاسوه للطباعه و النشر. طباطبایی، محمدحسین (بیتا). اصول فلسفه و روش رئالیسم، تهران: صدرا. الطوسی، محمد بن الحسن (بیتا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: داراحیاء التراث العربی. عسکری، سیدمرتضی (1415). القرآن الکریم و روایات المدرستین، تهران: المجمع العلمی الاسلامی. عطار، فریدالدین (1365). منطقالطیر، تهران: علمی و فرهنگی. عطار، فریدالدین (1356). مصیبتنامه، تهران: زوار. فردوسی، ابوالقاسم (1966). شاهنامه، چاپ مسکو. کریستینسن، آرتور (1368). کیانیان، ترجمة ذبیحالله صفا، تهران: علمی و فرهنگی. کلینی، محمد بن یعقوب (1363). الکافی، تهران: دارالکتب الاسلامیه. محیط طباطبایی، محمد (1369). فردوسی و شاهنامه، تهران: امیرکبیر. مطهری، شهید مرتضی (1357). علل گرایش به مادیگری، قم: صدرا. معین، محمد (1348). مزدیسنا و تأثیر آن در ادب پارسی، تهران: دانشگاه تهران. منتصبی مجابی، حسن (1383). تأثیر قرآن و حدیث در شاهنامة فردوسی، کرمانشاه: طاق بستان. مول، ژول (1369). شاهنامة فردوسی، تهران: کتابهای جیبی. مولوی، جلالالدین محمد (1336 - 1342). دیوان شمس تبریزی، تصحیح بدیعالزمان فروزانفر، تهران: دانشگاه تهران. میرفخرایی، مهشید (1366). آفرینش در ادیان، تهران: علمی و فرهنگی. الیاس بن یوسف، نظامی (1376). خمسه، تصحیح وحید دستجردی، تهران: قطره. نولدکه، تئودور (1357). حماسة ملی ایران، ترجمة بزرگ علوی، تهران: سپهر. واحددوست، مهوش (1379). نهادینههای اساطیری در شاهنامة فردوسی، تهران: سروش. یاحقی، محمدجعفر (1369). فرهنگ اساطیر و اشارات داستانی در ادبیات فارسی، تهران: سروش. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 1,872 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,199 |