رابطۀ علم و دین در آرای مرتضی مطهری و مهدی بازرگان | ||
پژوهشهای علم و دین | ||
مقاله 4، دوره 4، شماره 8، آذر 1392، صفحه 59-76 اصل مقاله (233.96 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
نویسندگان | ||
محمدصادق زاهدی* 1؛ سیداحمد ثمره هاشمی2 | ||
1استادیار گروه فلسفه دانشگاه امام خمینی | ||
2کارشناسارشد فلسفۀ دین | ||
چکیده | ||
چکیده با پیدایش نهضت علمی و پیشرفت علوم تجربی، چالشهای فراوانی میان علم و دین پدید آمده و دیدگاههای متفاوتی دربارۀ نسبت میان آن دو ارائه شده است. علاوه بر دیدگاه تعارض (conflict) که علم و دین را دو امر ناسازگار میانگارد، دیدگاههای دیگری نیز در تبیین این رابطه ارائه شده است که ازجمله میتوان به دیدگاه تمایز (contrast)، دیدگاه تلاقی (contact) و دیدگاه تأیید (confirmation) اشاره کرد. مرتضی مطهری و مهدی بازرگان، به عنوان دو اندیشمند مسلمان با دو رویکرد متفاوت، در نشاندادن عدم تعارض میان علم و دین اهتمام داشتهاند. مطهری با تحلیل پیشفرضهای فلسفی، در پی حل تعارضات ادعاشده میان علم و دین است. او دین را مؤید علم دانسته و انسان را نیازمند هر دو میداند. بازرگان با استفاده از یافتههای علوم تجربی، سعی در توجیه علمی آموزههای دینی داشته و میکوشد آنها را مطابق دستاوردهای علمی نشان دهد. به باور او، علم و دین دارای دستاوردهای مشابهاند. آرای بازرگان دربارۀ رابطۀ علم و دین در اواخر عمرش تغییر کرده و به دیدگاه تمایز گرایش پیداکرده است. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیدواژهها: علم و دین؛ تعارض علم و دین؛ مطهری؛ بازرگان | ||
مراجع | ||
منابع باربور، ایان (1362). علم و دین، ترجمۀ بهاءالدین خرمشاهی، تهران: مرکز نشر دانشگاهی. بازرگان، مهدی (1336). عشق و پرستش، تهران: کانون نشر پژوهشهای اسلامی. بازرگان، مهدی (1338). راه طیشده، تهران: شرکت سهامی انتشار. بازرگان، مهدی (1343). مطهرات در اسلام، تهران: شرکت سهامی انتشار. بازرگان، مهدی (1352). دین و تمدن، تهران: بعثت. بازرگان، مهدی (1353). باد و باران در قرآن، تهران: شرکت سهامی انتشار. بازرگان، مهدی (1356). توحید، طبیعت، تکامل، تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی. بازرگان، مهدی (1362). گمراهان، تهران: نهضت آزادی ایران. بازرگان، مهدی (1377). آخرت و خدا هدف بعثت انبیا، تهران: مؤسسۀ خدمات فرهنگی رسا. بازرگان، مهدی (1379 الف). مجموعه آثار ـ ذرۀ بیانتها، ج 1، تهران: قلم. بازرگان، مهدی (1379 ب). مجموعه آثار ـ راه طیشده، ج 1، تهران: قلم. بنیاد فرهنگی مهندس مهدی بازرگان (1384). بازرگان؛ راه پاک: مجموعه مقالات همایش علمی فرهنگی بزرگداشت مهندس بازرگان، تهران: کویر. مطهری، مرتضی (1377 الف). مجموعه آثار ـ اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 6، قم: صدرا. مطهری، مرتضی (1377 ب). مجموعه آثار ـ انسان و ایمان، ج 2، قم: صدرا. مطهری، مرتضی (1377 ج). مجموعه آثار ـ توحید و تکامل، ج 13، قم: صدرا. مطهری، مرتضی (1377 د). مجموعه آثار ـ علل گرایش به مادیگری، ج 1، قم: صدرا. مطهری، مرتضی (1377 هـ). مجموعه آثار ـ مقالات فلسفی، ج 13، قم: صدرا. نراقی، آرش (1373). «بازرگان و مسئلۀ علم و دین»، کیان، ش 23. هات، جان اف (1385). علم و دین از تعارض تا گفتگو، ترجمۀ بتول نجفی، قم: طه.
Dawkins, Richard (1995). River out of Eden, New York: Basic Books. Dennett, Daniel (1995). Darwin’s Dangerous Idea, New York: Simon and Schuster. Gould, S. J. (1999). Rocks of Ages: Science and Religion in the fullness of life, Michigan: Ballantine Books. Lonergan, Bernard (1970). Insight: A study of Human Understanding, New York: Philosophical Library. Peters, Ted (ed.) (1989). Cosmos as Creation: Theology and Science in Consonance, Nashville: Abingdon Press. Stace, W. T. (1952). Time and Eternity: an Essay in the Philosophy of Religion, Princeton: Princeton University Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,472 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 8,336 |