مطهری و نسبت میان علم و دین | ||
پژوهشهای علم و دین | ||
مقاله 2، دوره 4، شماره 8، آذر 1392، صفحه 25-42 اصل مقاله (191.18 K) | ||
نوع مقاله: علمی-پژوهشی | ||
نویسنده | ||
عبدالرزاق حسامیفر* | ||
دانشیار گروه فلسفه، دانشگاه امام خمینی | ||
چکیده | ||
چکیده علم و دین هر دو گزارههایی در باب طبیعت دارند. دانشمندان علوم طبیعی ادعا میکنند که کشف و شناخت قوانین طبیعت بر عهدۀ علم است، در حالی که عالمان دین از حقانیت بلامنازع گزارههای دینی دربارۀ طبیعت دفاع میکنند. این امر موجب طرح مسئلۀ نزاع علم و دین شده است که هم در میان دانشمندان و هم در میان عالمان دین بازتاب یافته است و هر کس که دغدغهای در این باب داشته است، کوشیده است پاسخی درخور برای آن عرضه کند. استاد شهید مرتضی مطهری به عنوان یک روشنفکر مسلمان در راستای ارائۀ تفسیری از اسلام که هماهنگ با پیشرفتهای بشری باشد، کوشیده است نبودِ تضاد را میان این دو نشان دهد. ایشان گاهی از نیاز انسان به این دو و عدم تعارض میان آنها از این حیث، سخن میگوید و گاهی میکوشد با بحث تفصیلی عدم تعارض را نشان دهد، چنانکه دربارة نظریۀ تبدّل انواع این کار را میکند و گاهی نسبیت قوانین علمی و جاودانگی آموزههای دینی را مبنایی برای دفاع از دین و تأویل علم قرار میدهد. در این مقاله ابتدا تقریری از خاستگاه مسئله و به دنبال آن دیدگاه استاد در این زمینه تحلیل و بررسی خواهد شد. | ||
کلیدواژهها | ||
کلیدواژهها: علم؛ دین؛ تعارض علم و دین؛ نظریۀ تبدّل انواع؛ جمود؛ جهالت | ||
مراجع | ||
منابع چادویک، و. اون (1385). «علم و دین در قرن نوزدهم»، ترجمۀ علی حقی، فرهنگ تاریخ اندیشهها: مطالعاتی دربارۀ گزیدهای از اندیشههای اساسی، ویراسته فیلیپ پی. واینر، ج 3، تهران: سعاد. مطهری، مرتضی (1368). مجموعه آثار: مقدمهای بر جهانبینی اسلامی (انسان و ایمان، جهانبینی توحیدی، وحی و نبوت، انسان در قرآن، جامعه و تاریخ)، ج 2، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1371). مجموعه آثار: اصول فلسفه و روش رئالیسم، ج 6 (جلد دوم از بخش فلسفه)، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1373). توحید، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1374). مجموعه آثار: مقالات فلسفی، مسأله شناخت، نقدی بر مارکسیسم، ج 13 (جلد نهم از بخش فلسفه)، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1375). مجموعه آثار: خدمات متقابل اسلام و ایران، ج 14 (جلد اول از بخش تاریخ)، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1377). مجموعه آثار: شناخت قرآن، تفسیر سورههای: حمد، قسمتی از بقره، انفال، توبه، نور، زخرف، دخان، جاثیه، فتح، قمر، ج 26 (جلد اول از بخش تفسیر)، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1378). مجموعه آثار: نظام حقوق زن در اسلام، مسئلۀ حجاب، پاسخهای استاد، اخلاق جنسی، ج 19 (جلد اول از بخش فقه و حقوق)، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1380). یادداشتهای استاد مطهری، ج 4، تهران: صدرا. مطهری، مرتضی (1381). مجموعه آثار: اسلام و نیازهای زمان (1 و 2)، اسلام و نیازهای جهان امروز، قوانین اسلام در مقایسه با توسعه و تحوّل دنیای جدید، ج 21 (جلد سوم از بخش فقه و حقوق)، تهران: صدرا. هال، لویس ویلیام هلزی (1369). تاریخ و فلسفۀ علم، ترجمۀ عبدالحسین آذرنگ، تهران: سروش.
Browne, Thomas (1982). Religio Medici, 1.16, in Religio Medici Hydriotaphia, and The Garden of Cyrus, ed. Robin Robbins, Oxford: Clarendon. Cunningham, Andrew (1988). ‘Getting the Game Right: Some Plain Words on the Identity and Invention of Science’, Studies in the History and Philosophy of Science 19. Harrison, Peter (2006). ‘Science and Religion: Constructing the Boundaries’, The Journal of Religion, Vol. 86, No. 1. Hull, David (1988). Science as a Process, Chicago: University of Chicago Press. Jardine, Nicholas (1988). ‘Epistemology of the Sciences’, in Schmitt and Skinner, Cambridge History of Renaissance Philosophy. Johnston, John (1657). Wonderful Things of Nature, London. Kepler, Johannes (1937–1945). Gesammelte Werke, Munich: C. H. Beck. Lindberg, David C. (1992). The Beginnings of Western Science, Chicago: University of Chicago Press. Lloyd, G. E. R. (1970). Early Greek Science, New York: Norton. Locke, John (1975). An Essay Concerning Human Understanding, ed. Peter H. Nidditch, Oxford: Oxford University Press. Osler, Margaret J. (1997). ‘Mixing Metaphors: Science and Religion or Natural Philosophy and Theology in Early Modern Europe’, History of Science 35. Rossi, Paolo (1984). The Dark Abyss of Time: The History of the Earth and the History of Nations from Hooke to Vico, Chicago: University of Chicago Press. | ||
آمار تعداد مشاهده مقاله: 2,342 تعداد دریافت فایل اصل مقاله: 1,945 |